Σε έναν ιδανικό νεοφιλελεύθερο κόσμο, όλοι οι συντελεστές παραγωγής κινούνται ελεύθερα με στόχο τη μεγιστοποίηση της ωφέλειας των κατόχων τους.
Σε έναν ιδανικό νεοφιλελεύθερο κόσμο, όλοι οι συντελεστές παραγωγής κινούνται ελεύθερα με στόχο τη μεγιστοποίηση της ωφέλειας των κατόχων τους. Αν υπάρχει κάπου πλεονάζον εργατικό δυναμικό και συνεπώς οι αμοιβές είναι χαμηλές, οι εργαζόμενοι μεταναστεύουν και δι’ αυτού του τρόπου λύνονται δύο προβλήματα. Το εργατικό δυναμικό στη χώρα προέλευσης λιγοστεύει και συνεπώς οι μισθοί αυξάνονται, ενώ στη χώρα προορισμού πληθύνεται και οι μισθοί μειώνονται, λόγω της υπερπροσφοράς εργασίας.
Τα παραπάνω ισχύουν στη θεωρία. Στην πράξη, υπάρχει και η πολιτική, η οποία εκ των πραγμάτων είναι κρατικοπαρεμβατική. Δεν επιτρέπει στην αγορά εργασίας να λειτουργήσει ελεύθερα και να αυξομειώσει μισθούς και πληθυσμούς όπως το αόρατο χέρι ξέρει πολύ καλά να κάνει. Και όταν λέμε «πολιτική» δεν εννοούμε μόνο τις κυβερνήσεις και τα κόμματα που λαμβάνουν θέσεις αναλόγως, λίγο – πολύ, των επιθυμιών των ψηφοφόρων τους. Υπάρχουν και τα συνδικάτα που –πολύ λογικώς– δεν επιθυμούν μείωση μισθών και ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, αναλόγως με το αν υπάρχει υπερπροσφορά εργατικού δυναμικού σε μια χώρα που δεν ήξεραν ότι υπάρχει.
Αυτό από μόνο του δείχνει πόσο πολύπλοκο θέμα είναι το μεταναστευτικό ώστε να ανατρέπει τις βασικές θεωρήσεις όσων το προσεγγίζουν. Ο κ. Γιάνης Βαρουφάκης, για παράδειγμα, επικαλέστηκε ακόμη και τον Ρόναλντ Ρέιγκαν στη χθεσινή ομιλία του (Βουλή 4.10.2019) κατά την ερώτησή του στον πρωθυπουργό. Εκανε τη γνωστή αλχημεία της Αριστεράς περί φυσικής βίας και «βίας της πείνας». Η άποψή του ήταν να μη γίνεται διαχωρισμός μεταξύ οικονομικών μεταναστών και προσφύγων, να ανοίξουμε τα σύνορά μας και σε εκείνους «που είναι κυνηγημένοι από τις σφαίρες και από την πείνα».
Αγια σκέψη, αλλά, πέρα από την πολιτική αντίδραση που θα πυροδοτήσει ενισχύοντας την Ακροδεξιά, υπάρχει κι ένα ερώτημα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (β΄ τρίμηνο του 2019), υπάρχουν στην Ελλάδα 805.000 άνεργοι. Βεβαίως, οι οικονομικοί μετανάστες ξέρουν, ή διαισθάνονται, την ελληνική πραγματικότητα και δεν θέλουν να μείνουν εδώ. Επιθυμούν να καταλήξουν σε πιο υγιείς οικονομίες για να μεγιστοποιήσουν το όφελος από την εργασία τους. Ομως τα βόρεια περάσματα έχουν κλείσει –έτσι σκληρός είναι ο κόσμος!– κι αναγκαστικώς προστίθενται στους 5.152.000, που είναι ο ανενεργός οικονομικώς πληθυσμός συν οι άνεργοι· 3.956.000 είναι οι εργαζόμενοι. Τι θα έκανε λοιπόν ο κ. Βαρουφάκης αν ήταν σε θέση εξουσίας; Θα ξεκινούσε καμιά «υπερήφανη διαπραγμάτευση με τους εταίρους» σαν αυτή που έκανε το 2015;
Είναι σύνθετο το πρόβλημα του μεταναστευτικού και οι απλοϊκές λύσεις του στυλ «πετάξτε τους στη θάλασσα» ή «ανοίξτε τα σύνορα» απλώς δημιουργούν βαβούρα και κάνουν το πρόβλημα ακόμη μεγαλύτερο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 5.10.2019