Είναι θαυμαστοί οι άνθρωποι που διαβάζουν Ζακ Ντεριντά. Πιο θαυμαστοί είναι εκείνοι που τον καταλαβαίνουν. Στην Ελλάδα είχαμε υπουργό Παιδείας που τον μετέφρασε κιόλας. Ο κ. Αριστείδης Μπαλτάς απέδωσε στα ελληνικά μια συζήτηση του Γάλλου στοχαστή για τη σχέση ανάμεσα στον «αλτουσεριανισμό» και την «αποδόμηση» («Πολιτική και Φιλία», εκδ. Εκκρεμές).
Ο διάδοχός του κ. Κώστας Γαβρόγλου πάει ακόμη παραπέρα. Μετουσιώνει το πνεύμα του Ντεριντά σε νομοθετικό έργο. Ρυθμίζει τα αρχεία με τρόπο που κινείται στην «Εννοια του Αρχείου», όπως διατυπώθηκε σε διάλεξη του Γάλλου φιλοσόφου: «Με τον Φρόυντ, χωρίς τον Φρόυντ, ενάντια σε αυτόν, η έννοια του αρχείου θυμίζει αναμφίβολα ένα σύμπτωμα, μιαν οδύνη, ένα πάθος: το αρχείο του κακού αλλά επίσης εκείνο που καταστρέφει, εξορίζει, παρασύρει ακόμα και την αρχή του αρχείου, ήτοι το ριζικό κακό. Εγείρεται τότε άπειρη, ασύγκριτη, πάντα σαν ένσταση, “σαν άλγος του αρχείου”, η προσδοκία χωρίς ορίζοντα προσδοκίας, η απόλυτη ανυπομονησία μιας λαχτάρας για μνήμη» (εκδ. Εκκρεμές).
Αν δεν καταλάβατε, δεν πειράζει· έτσι κι αλλιώς, αυτά είναι κόλπα ζόρικα που κάνουν στη Γαλλία. Το θέμα είναι να κατανοήσουμε τι στην ευχή θέλει να πει ο ποιητής στον «νόμο περί Γενικών Αρχείων του Κράτους» (ΓΑΚ), που κατατίθεται στη Βουλή. Σύμφωνα με το άρθρο 6, «Ιδιωτικά αρχεία» λογίζονται «τα αρχεία ιδιωτικού περιεχομένου από τη βυζαντινή περίοδο(!) και εφεξής», τα οποία «υπάγονται στην εποπτεία των ΓΑΚ και οι κάτοχοι ή οι κληρονόμοι τους υποχρεούνται να τα δηλώνουν». Είναι κατανοητό να δηλώνονται «τα προσωπικά αρχεία όσων άσκησαν ανώτατα λειτουργήματα της Πολιτείας και της Εκκλησίας». Αλλά ποιος θα κρίνει εκ των προτέρων –και χωρίς να τα έχει δει– «τα αρχεία φυσικών προσώπων, που το περιεχόμενό τους παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον»; Επί της ουσίας και συμφώνως με το άρθρο 1 του νόμου πρέπει όλοι όσοι κατέχουν ακόμη και «μεμονωμένα έγγραφα», πάσης φύσεως, «απομνημονεύματα και ημερολόγια», «αλληλογραφία», «φωτογραφίες», να τα δηλώσουν στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, επειδή ουδείς μπορεί να είναι σίγουρος αν «το περιεχόμενό τους παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον».
Από την άλλη πλευρά, «τα αρχεία των πολιτικών κομμάτων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων, των ΝΠΙΔ, όπως συλλόγων, συνεταιρισμών, ιδρυμάτων», λογίζονται ως «ιδιωτικά», παρ’ όλο που είναι μαζικοί φορείς, έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην Ιστορία και δεν προβλέπεται καν ένα χρονικό όριο (π.χ. μετά 30 χρόνια) για τον αποχαρακτηρισμό τους.
Με άλλα λόγια, τα εν οίκω να πάνε στον Δήμο, ήτοι στα ΓΑΚ, και τα εν Δήμω να παραμένουν ερμητικά κλειστά «εν οίκω». Αλλά τι άλλο μπορούσαμε να περιμένουμε στη χώρα του υπαρκτού μεταμοντερνισμού;
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 15.3.2019