Οι αγορές είναι ένας από τους πολλούς παράγοντες που διαμορφώνει την πολιτική απόφαση ασχέτως αν δεν το θέλουμε.
Σάλος προκλήθηκε όταν, σύμφωνα με το (αμερόληπτο) Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, «ο αθυρόστομος Ευρωπαίος Επίτροπος για τον προϋπολογισμό Γκίντερ Ετινγκερ “ξαναχτύπησε”! Αυτήν τη φορά δεν δίστασε να πει στους Ιταλούς ότι “οι αγορές θα τους μάθουν να ψηφίζουν σωστά”, προκαλώντας τη γενική κατακραυγή». Βεβαίως ο άνθρωπος δεν το είπε έτσι. Αυτή ήταν η ερμηνεία του δημοσιογράφου που πήρε τη συνέντευξη. Αλλά όπως έγινε με το «λεφτά υπάρχουν» του κ. Γιώργου Παπανδρέου, η ψευδής ερμηνεία θα μείνει και θα υπερισχύει της πραγματικής δήλωσης.
Ο Γερμανός επίτροπος είπε το εξής λογικό: «Η εξέλιξη των κρατικών ομολόγων, της χρηματιστηριακής αξίας των τραπεζών, της οικονομίας της Ιταλίας, έχει ήδη σκιαστεί αρνητικά (σ.σ. από την εκλογή των ακροδεξιών λαϊκιστών)… Μπορούμε να αναμένουμε ότι αυτό θα παίξει κάποιο ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία, ώστε οι ψηφοφόροι να μην οδηγήσουν τους λαϊκιστές της Δεξιάς ή της Αριστεράς στην κυβέρνηση».
Τίποτε, από τα παραπάνω, δεν είναι ψευδές και η εκτίμησή του πως η οικονομική φθορά της Ιταλίας «θα παίξει κάποιο ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία» είναι εύλογη. Προς τι λοιπόν ο σάλος από τη fake ερμηνεία μιας λογικής δήλωσης; Μάλλον έχει να κάνει με τη μυθοποίηση των αγορών, οι οποίες εμφανίζονται ως ένα τέρας με ενιαία βούληση να «ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις», να «μαθαίνει τους λαούς πώς να ψηφίζουν», να «τιμωρεί τους απείθαρχους» κ.ά. Ομως οι αγορές είναι οι άλλοι πολίτες. Η συντριπτική πλειονότητα των κεφαλαίων που επενδύονται σε κρατικά ομόλογα είναι λεφτά καταθετών στις τράπεζες, αποταμιευτών σε αμοιβαία, ασφαλιστικών ταμείων που βάζουν τα αποθεματικά τους περιμένοντας κέρδος για υψηλότερες συντάξεις. Ολοι οι παραπάνω ελπίζουν ότι δεν θα χάσουν τις αποταμιεύσεις τους και περιμένουν ένα διάφορο, που λέγεται τόκος. Αν δουν ότι σε μια χώρα εκλέγονται χαβαλετζήδες ή ιδεοληπτικοί (πολλές φορές είναι το ίδιο πράγμα) και αυξάνονται οι πιθανότητες να μην πάρουν όσα συμφώνησαν, μαζεύονται. Πουλούν τα ομόλογα για να περιορίσουν τις ζημίες, και τα κράτη που έχουν ανάγκη για λεφτά ανεβάζουν τα επιτόκια μπας και προσελκύσουν κάποιους.
Επομένως οι αγορές είναι ένας από τους πολλούς παράγοντες που διαμορφώνει την πολιτική απόφαση ασχέτως αν δεν το θέλουμε. Ο γενικός γραμματέας του Δημοκρατικού Κόμματος Ιταλίας Μαουρίτσιο Μαρτίνα λέει ότι «κανείς δεν μπορεί να πει στους Ιταλούς πώς να ψηφίζουν, και οι αγορές λιγότερο από τον καθένα». Εχει δίκιο. Οι ψηφοφόροι έχουν το ελεύθερο να κάνουν του κεφαλιού τους, όπως έκανε η Ελλάδα το 2015. Αλλά θα πρέπει να πληρώσουν το τίμημα από την άρνηση των άλλων να επενδύσουν τις οικονομίες τους σε κυβερνήσεις που δηλώνουν ότι δεν θα τους τις δώσουν πίσω.
Τι πιο λογικό;
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 5.6.2018