Το παρελθόν του τόπου είναι κλειδωμένο στα συρτάρια διάφορων φορέων –κρατικών ή μη– και δεν υπάρχει συνολική πολιτική ανάδειξής του.
Μια ενδιαφέρουσα δημοπρασία θα γίνει στις 4 Νοεμβρίου από τον οίκο «Α. Καραμήτσος». Πρόκειται για 46 σπάνιες ασπρόμαυρες φωτογραφίες του Θεόδωρου Νικολέρη, επίσημου φωτογράφου της 12ης Μεραρχίας κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία. «Ο κύριος όγκος εντάσσεται στον Αύγουστο του 1922, που συμπίπτει με την οπισθοχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων… “Στις αργυροτυπίες του σημαντικού Ελληνα φωτογράφου που πήρε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία αποτυπώνονται με εντυπωσιακό τρόπο όψεις του μετώπου από την προέλαση προς την Αγκυρα έως την τελική οπισθοχώρηση. Σε 35 φωτογραφίες υπάρχουν χειρόγραφες λεζάντες σε μαύρη μελάνη, ενώ οι υπόλοιπες 11 έχουν λεζάντες στο αρνητικό”», δήλωσε ο επιμελητής της συλλογής» («Τα Νέα» 18.10.2017). Η δημοπρασία γεννά ένα ερώτημα: Σε ποιον ανήκουν αυτές οι ιστορικές φωτογραφίες; Δεν αναφερόμαστε στην υλική τους υπόσταση, τις πλάκες καθεαυτές. Αν και ο Θεόδωρος Νικολέρης ήταν ο φωτογράφος του Ελληνικού Στρατού και συνεπώς οι φωτογραφίες ανήκουν στον Στρατό, οι κληρονόμοι μπορεί –έστω λόγω χρησικτησίας– να απέκτησαν δικαιώματα. Το ερώτημα είναι αν αυτή η συλλογή των σπάνιων φωτογραφιών έχει ψηφιοποιηθεί για χρήση των μελλοντικών γενεών και των ιστορικών, ή απλώς αυτή η αποτύπωση θα χαθεί στα συρτάρια κάποιου συλλέκτη.
Στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλη ζήτηση για την Ιστορία (κάτι που αποτυπώνεται στις πωλήσεις ιστορικών βιβλίων, π.χ. «1915 Ο Εθνικός Διχασμός» του Γ. Μαυρογορδάτου, «Εμφύλια πάθη» των Στάθη Καλύβα Νίκου Μαραντζίδη) και πολύ μικρή προσφορά κυρίως σε επίπεδο πηγών. Ελάχιστα πράγματα είναι προσβάσιμα μέσω Διαδικτύου και ίσως γι’ αυτό ανθούν στις νεανικές παρέες διάφορες θεωρίες συνωμοσίας στην Ιστορία.
Το παρελθόν του τόπου είναι κλειδωμένο στα συρτάρια διάφορων φορέων –κρατικών ή μη– και δεν υπάρχει συνολική πολιτική ανάδειξής του. Το ΚΚΕ, για παράδειγμα, κρατά τα πολύτιμα αρχεία του κλειστά, ενώ το κράτος έχει σκόρπιες σελίδες, φωτογραφίες, ντοκουμέντα κ.λπ. σε διάφορους φορείς. Oχι με κάποια ιστοριοδιφική λογική, αλλά αναλόγως των προγραμμάτων επιδότησης ψηφιοποίησης αρχείων που υπήρξαν στο παρελθόν. Υπάρχουν νησίδες ορθής προβολής, αλλά ο κανόνας είναι πως τα ηλεκτρονικά αρχεία, αν δουλεύουν (η ψηφιακή συλλογή του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, για παράδειγμα, είναι τρία χρόνια τώρα εκτός λειτουργίας), δύσκολα φτάνουν στο κοινό.
«Ψιλά γράμματα στην εποχή της κρίσης», θα πει κάποιος. Μπορεί, αλλά το υπουργείο, που υποτίθεται στέλνει δορυφόρους στο Διάστημα, μήπως έχει λίγο χρόνο να ασχοληθεί και με την ψηφιακή αποτύπωση της Ιστορίας του τόπου; Με την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι κάτι θα περισσέψει από την αναβάθμιση των F-16…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 20.10.2017