Η τομή που χρειάζεται το κράτος είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που νομίζουμε και επιχειρείται.
Η κινητικότητα υπαλλήλων, πόρων και αρμοδιοτήτων πρέπει να είναι προς τις αποκεντρωμένες δομές και όχι η περαιτέρω συγκέντρωση του κράτους. Αυτή δεν μπορεί να είναι λειτουργική χωρίς μια γενναία φορολογική μεταρρύθμιση υπέρ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Να πληρώνουν οι πολίτες απευθείας τις δαπάνες, ώστε να τις ελέγχουν. Να κατανοούν ότι είναι τα δικά τους λεφτά που χαραμίζονται και δεν πέφτουν από τον ουρανό. Οταν πονέσει η τσέπη από την τοπική φορολογία, θα ψάξει και θα ρωτήσει τις δημοτικές αρχές πώς αξιοποιούν τα λεφτά ΤΟΥ.
Αποκέντρωση πρέπει να γίνει παντού. Να επιτρέψουμε στα ΑΕΙ να κάνουν τις δικές τους επιλογές, έχοντας και τον ανταγωνισμό των μη κρατικών πανεπιστημίων. Να κυνηγούν χορηγίες, καλύτερους δασκάλους και ερευνητές, καλύτερους φοιτητές, έτσι ώστε να μην κινδυνεύουν με κλείσιμο. Φυσικά αυτό μπορεί να γίνει μόνο με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια στη λειτουργία τους, δηλαδή κουπόνια εκπαίδευσης που το κράτος θα παρέχει στους επίδοξους φοιτητές, ενώ τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα έχουν πλήρη αυτοτέλεια· ακόμη και να χρεοκοπούν όταν δεν κάνουν σωστές επιλογές.
Το μοντέλο του μεγάλου και συγκεντρωτικού κράτους το δοκιμάσαμε και απέτυχε. Είναι καιρός πλέον να δοκιμάσουμε στα σοβαρά την αποκέντρωση. Να ιδιωτικοποιήσουμε τις μονάδες της ΔΕΗ, ώστε κάθε μία ξεχωριστά να ανταγωνίζονται σε μια ελεύθερη αγορά ενέργειας· βεβαίως σύμφωνα με όσα προβλέπονται ήδη από τη νομοθεσία.
Να αφήσουμε τους δήμους να ρυθμίζουν τα τοπικά τους θέματα έχοντας και το κόστος των επιλογών τους: οι σπατάλες θα σημαίνουν απευθείας μεγαλύτερους φόρους ή χειρότερες ζωτικές υπηρεσίες. Ετσι οι δημότες θα ενδιαφερθούν πού πάνε τα λεφτά τους.
Η κυριότερη αρετή της αποκέντρωσης είναι ότι θα επιτρέψει στο πολιτικό μας σύστημα να λειτουργεί για τα μεγάλα αντί να κατατρίβεται διαρκώς με τα μικρά. Οι υπουργοί θα έχουν τον χρόνο να χαράσσουν μακροπρόθεσμες πολιτικές, αντί να φτιάχνουν νόμους μιας χρήσης που δημιουργούν περισσότερα προβλήματα απ’ όσα λύνουν. Κυρίως θα κάνει τους πολίτες υπεύθυνους· θα έχουν μπροστά τους τα αποτελέσματα των επιλογών τους· δεν θα κρύβονται πίσω από συνωμοσιολογίες περί «αδιάφορου κράτους».
Κι αν δεν μπορούμε να τα κάνουμε όλα μονομιάς, τουλάχιστον ας αρχίσουμε να κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 13.7.2013
