Σε μεγάλα και πολύπλοκα συστήματα όπως των ΗΠΑ, οι στροφές μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολες, έχουν όμως μακροχρόνια μεγάλο αντίκτυπο.
Σχεδόν όλη η υφήλιος εύχεται να κερδίσει σήμερα ο Μπαράκ Ομπάμα. Αύριο θα ξέρουμε αν είχε τις ίδιες προσδοκίες και η πλειονότητα όσων ψηφίσουν. Ο Αμερικανός μιγάς ενσαρκώνει τις ελπίδες όλου του κόσμου ότι θα χαράξει μια νέα και πιο συνετή πορεία για την υπερδύναμη, ότι η χώρα του θα πάψει να συμπεριφέρεται σαν μεθυσμένος από την ισχύ (ή έστω σκιαγμένος από την τρομοκρατία) κάου-μπόι σε σαλούν.
Υπάρχουν δύο προβολές για το μέλλον των ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Η υπεραισιόδοξη θέλει τον κόσμο να μεταμορφώνεται σε ένα επίγειο παράδεισο. Τους Αμερικανούς να φεύγουν από το Ιράκ την 22α Ιανουαρίου (στις 21 ορκίζεται ο νέος πρόεδρος), τα στρατεύματα κατοχής να φεύγουν από την Κύπρο, και τον Νίκολα Γκρούεφσκι να βάζει μυαλό. Θα απογοητευθούν. Η πολιτική είναι σύνθετη και αργόσυρτη διαδικασία και η άσκησή της δεν γίνεται εν κενώ. Ορίζεται από πολλές παραμέτρους, ακόμη και από την πολιτική που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα. Η στροφή δεν μπορεί παρά να είναι αργή και προσεκτική. Οπως γνωρίζουν όλοι οι καπετάνιοι όσο μεγαλύτερο είναι το καράβι, τόσο πιο αργά στρίβει. Επιπλέον, σε δημοκρατίες όπως οι ΗΠΑ, ο πρόεδρος δεν είναι παντοδύναμος. Δεν είναι καν όπως ο Ελληνας πρωθυπουργός. Εχει ένα κογκρέσο το οποίο, όπως απέδειξε η καταψήφιση του Σχεδίου Πόλσον, πολλές φορές κάνει του κεφαλιού του, έχει ανεξάρτητο Ανώτατο Δικαστήριο, έχει ισχυρές ομάδες πίεσης (από συνδικάτα μέχρι λόμπι επιχειρήσεων) κ.λπ. οπότε η στροφή μάλλον θα είναι δυσδιάκριτη με αποτέλεσμα πολλοί να απογοητευθούν.
Η άλλη προβολή είναι της έξαλλης αριστεράς που της μυρίζει κάθε Αμερικανός πρόεδρος που είναι λιγότερο επαναστάτης από την Ρόζα Λούξεμπουργκ. Είναι η αριστερά που διακινούσε το «τι Γκορ, τι Μπους», διακινεί το «τι Ομπάμα, τι Μακέιν» και από τον επόμενο Φλεβάρη θα αποφαίνεται: «δεν σας τα λέγαμε εμείς; Εγχρωμος Μπους, είναι και ο Ομπάμα».
Το ζήτημα είναι ότι σε μεγάλα και πολύπλοκα συστήματα όπως των ΗΠΑ, οι στροφές μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολες, έχουν όμως μακροχρόνια μεγάλο αντίκτυπο. Λειτουργούν όπως η πεταλούδα στη θεωρία του χάους. Κάθε λιθαράκι πολιτικής που μπαίνει έχει σοβαρό αντίκτυπο σε όλο τον κόσμο. Είναι σίγουρο ότι αν κατοχυρωνόταν η εκλογή του Αλ Γκορ το 2000 σήμερα θα ζούσαμε σε ένα διαφορετικό κόσμο. Πιθανότατα μετά την 11η Σεπτεμβρίου θα είχαμε το Αφγανιστάν, αλλά όχι το Ιράκ. Θα προχωρούσε (αργά κι επίπονα) η διεθνής συνεργασία για τα παγκόσμια προβλήματα. Δεν θα ζούσαμε σε παράδεισο που πολλοί ονειρεύονται, αλλά σίγουρα θα ήμασταν σε ένα πιο συνεκτικό, πιο συνεργάσιμο και πιο αισιόδοξο πλανήτη. Γι’ αυτό, όσο ανόητο ήταν το «τι Γκορ, τι Μπους» τόσο ηλίθιο είναι το «τι Ομπάμα, τι Μακέιν».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 4.11.2008
