Η συζήτηση για το άβατο του Αγίου Όρους όμως αποκαλύπτει την υποκριτική στάση μεγάλου κομματιού των γνωμηγητόρων της χώρας μας.
Να ξεκαθαρίσουμε ευθύς εξαρχής κάτι. Το άβατο του Αγίου Όρους δεν κινδυνεύει από τις ευχές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτό το ιδιότυπο και πιθανώς μοναδικό καθεστώς προστατεύεται από συμβάσεις, νόμους και διεθνείς συμφωνίες. Η κατάργησή του δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της μοναστικής κοινότητας του ‘Αθω, πράγμα δύσκολο μέσα στα επόμενα χρόνια.
Η συζήτηση για το άβατο όμως αποκαλύπτει την υποκριτική στάση μεγάλου κομματιού των γνωμηγητόρων της χώρας μας. Ένα παράδειγμα: Εκείνοι που έβγαλαν τις πιο γοερές κραυγές για την πιθανή κατάργηση του κοινοτικού κεκτημένου της ελεύθερης εγκατάστασης -λόγω της πρότασης Ανάν στην Κύπρο- οι ίδιοι κραυγάζουν για την «προσπάθεια ορισμένων κύκλων» να επιβάλλουν το κοινοτικό κεκτημένο της ελεύθερης διακίνησης των Ευρωπαίων Πολιτών σε κάθε γωνιά της Ε.Ε. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, το «άβατον του Αγίου Όρους» έρχεται σε αντίθεση με το δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης του 50% των πολιτών της Ευρωένωσης, που είναι γυναίκες. Μόνο που στην περίπτωση του Άθω σταθμίζεται αφενός η παράδοση και η θρησκευτική ελευθερία των μοναχών και αφετέρου η ελεύθερη διακίνηση. Φυσικά, βαραίνουν περισσότερο τα πρώτα. Το ίδιο ισχύει και για τις πρόνοιες του σχεδίου Ανάν. Σταθμίζεται αφενός η ιστορία της μεγαλονήσου, οι αποτυχημένες απόπειρες των δύο κοινοτήτων να ζήσουν μαζί, το αίμα που χύθηκε τις δεκαετίες 1960-1970 και αφετέρου το κοινοτικό κεκτημένο της ελεύθερης εγκατάστασης.
Όσο για την ουσία του ζητήματος, είναι λάθος η επιχειρηματολογία με βάση τη χιλιόχρονη παράδοση. Υπάρχουν χιλιόχρονες παραδόσεις αποκρουστικές, π.χ. η κοινωνική θέση των γυναικών στο Ισλάμ, ο νόμος της Σαρία κ.λ.π. Το πραγματικό δίλημμα είναι αν μπορούν μέσα σε ένα υπερεθνικό οργανισμό, κάποιες κοινότητες να διατηρούν δι’ απαγορεύσεων τα δικά τους χαρακτηριστικά. Έχει να κάνει με το ισοζύγιο ισχύος μεταξύ της πιθανής ομοσπονδιακής εξουσίας και των τοπικών κοινωνιών. Γιατί το άβατο του Αγίου Όρους είναι μία περίπτωση. Τι θα γίνει όμως αν σε μια περιοχή της Γερμανίας αποφασίσουν οι κάτοικοι ότι δεν θέλουν ομοφυλόφιλους στα εδάφη τους; Ή μελαψούς ή Έλληνες; Ας μην ξεχνάμε ότι η ομοσπονδιοποίηση των ΗΠΑ πέρασε μέσα από ένα εμφύλιο πόλεμο που στην καρδιά του είχε το μεγάλο δίλημμα: ποιος αποφασίζει για τους νόμους; Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση (που νομοθέτησε την κατάργηση της δουλείας) ή οι Πολιτειακές κυβερνήσεις του Νότου που ήθελαν την διατήρησή της;
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 21.1.2003
