Οταν λαλούν τρία υπουργεία, φυσικό είναι να αργούν οι μαθητές να δουν βιβλία.
Η ελληνική επικαιρότητα έχει κάποιες σταθερές, οι οποίες είναι κάτι σαν τα έθιμα του Δεκαπενταύγουστου. Με ημερολογιακή ακρίβεια, κάθε χρόνο, τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων γεμίζουν με γνωστά θέματα. Το πρώτο είναι «πού θα πάνε οι βάσεις των εισαγωγικών εξετάσεων». Το δεύτερο, αν θα κλείσει η Εθνική Οδός, εξαιτίας των χιονοπτώσεων. Το τρίτο είναι τα σκουπίδια παραμονές Χριστουγέννων και Πάσχα και το τέταρτο, αν θα δοθούν στην ώρα τους τα σχολικά βιβλία ή αν επαρκούν οι υπεράριθμοι δάσκαλοι και καθηγητές για να στελεχώσουν ένα σχολικό σύστημα που είναι κάτι σαν τη Λερναία Υδρα: δέκα διορίζεις, πενήντα κενά προκύπτουν.
Τα σχολικά βιβλία, βέβαια, μπορεί να προκύψουν ως θέμα και σε άλλες στιγμές. Είναι κάτι σαν κινητές εορτές της επικαιρότητας. Ολο και κάποια «κακή λέξη» -όπως ο «συνωστισμός» – θα ανακαλύψει κάποιος σε ένα blog· αυτό θα γίνει θέμα σε περιθωριακές εφημερίδες, θα το κάνουν ερώτηση οι ευαίσθητοι βουλευτές του ΛΑΟΣ, θα αρχίσει το πανηγύρι των αντεγκλήσεων και στο τέλος μένουμε με την απορία: τι ακριβώς ήθελε να επιτύχει ο ελληνοφάγος Τζορτζ Σόρος;
Φέτος με τα σχολικά βιβλία ασχολήθηκαν τρία υπουργεία, καμιά δεκαριά υπηρεσίες, συν το Ελεγκτικό Συνέδριο, και πάλι προκοπή δεν είδαμε. Μάθαμε πως το πρόβλημα ήταν η δαπάνη του χαρτιού, αλλά πάλι… Τα χαρτιά που διακινήθηκαν μεταξύ τόσων υπουργείων και υπηρεσιών πιθανώς να έφταναν για τα μισά τουλάχιστον σχολικά βιβλία.
Το βασικό πρόβλημα δεν είναι η ασυνεννοησία. Οταν λαλούν τρία υπουργεία, φυσικό είναι να αργούν οι μαθητές να δουν βιβλία. Το θέμα είναι ότι για να πάρει βιβλίο ένας μαθητής στην Αμφισσα, στην Αθήνα γίνεται χαλασμός: πρέπει να σώσει πράσινο φως το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στην Αγία Παρασκευή, να βγει προκήρυξη εκτύπωσης στο Μαρούσι, να υπογράψει το υπουργείο Οικονομικών στο Σύνταγμα, κάπου μπλέκει και το υπουργείο Εσωτερικών στη Βασιλίσσης Σοφίας, να εγκρίνει τη δαπάνη το Ελεγκτικό Συνέδριο στους Αμπελόκηπους, να πληρώσει το Γενικό Λογιστήριο του κράτους στην Κάνιγγος και να γίνουν καμιά δεκαριά άλλες ενέργειες σε αντίστοιχες περιοχές.
Δεν θα ήταν πιο απλό και παραγωγικό να αποφασίζουν οι γονείς και οι καθηγητές των παιδιών στην Αμφισσα ποια βιβλία Φυσικής θα δώσουν στα παιδιά τους και μετά η πολιτεία να τους αποζημιώνει με κάποιους κανόνες; Δι’ αυτού του τρόπου δεν θα μειώναμε απλώς την απίστευτη γραφειοκρατία· δεν θα εξασφαλίζαμε μόνο ότι τα παιδιά θα έχουν βιβλία στην ώρα τους. Θα είχαμε καλύτερα βιβλία, διότι γονείς και καθηγητές θα φρόντιζαν να εξασφαλίσουν ό, τι προσφορότερο για τα παιδιά τους. Δεύτερον, θα ξεμπερδεύαμε με το άγος της παπαγαλίας στις εξετάσεις. Τα παιδιά δεν θα εξετάζονται σε συγκεκριμένες σελίδες συγκεκριμένων βιβλίων, για να περνούν εκείνα που τις αποστηθίζουν καλύτερα, αλλά σε περιοχές γνώσης που θα έπρεπε να κατανοούν για να γράψουν.
Παρά τις διαδικασίες αποκέντρωσης που ξεκίνησαν πρόσφατα, το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής παιδείας παραμένει η σοβιετική λογική της. Σύμπτωμα αυτής είναι οι καθυστερήσεις στην παράδοση βιβλίων, που διαβάζουμε τώρα πρωτοσέλιδα. Οι πληγές όμως που αφήνει είναι πολύ πιο βαθιές.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 9.9.2011