Πολιτική δράση, διαμαρτυρία και ανομία. Μια απάντηση στην απάντηση του Αυγουστίνου Ζενάκου.
Ας με συγχωρήσει ο φίλος και συνάδελφος Αυγουστίνος Ζενάκος που ως δημοσιογράφος δεν έκανα τα «δυο τηλεφωνήματα σε συνδικαλιστικούς εκπροσώπους» για να μάθω ποιοι απαρτίζουν την «Διακλαδική Πρωτοβουλία ΜΜΕ» («Για την κατάληψη στον 9,84» Τεχνηέντως 16.2.2011, πρβλ. ). Για όσους δεν θυμούνται η «Διακλαδική Πρωτοβουλία ΜΜΕ» είναι η οργάνωση η οποία κατέλαβε τον ραδιοφωνικό σταθμό 9,84 και η οποία για το ευρύ κοινό ακόμη παραμένει «οργάνωση φάντασμα».
Αλλά ως πολίτης, ο οποίος μόνο πέρυσι το μερτικό του για τα 15,4 εκατομμύρια ευρώ έλλειμμα του σταθμού, νομίζω ότι δικαιούμαι να ξέρω ποιοι διαχειρίζονται έστω για λίγο και έστω «επαναστατικώ δικαίω» την κοινή μας περιουσία.
Επίσης, ως πολίτης, θέλω να γνωρίζω ποιοι είναι αυτοί που μπαίνουν σε τόσο κόπο για το καλό μου. Ποιος ξέρει; Μπορεί και να τούς ψηφίσω. Αν, φυσικά, θεωρούν ότι η δημοκρατία δεν είναι απλώς ένα πρόσχημα για καταλήψεις και αποφασίσουν να πείσουν με τις απόψεις τους και καλέσουν τούς πολίτες να τις επιδοκιμάσουν διά της ψήφου.
Έτσι, μπορεί ως δημοσιογράφος να απέτυχα να ενημερώσω πληρέστερα τους αναγνώστες, προσωποποιώντας την «Διακλαδική», οι της «Διακλαδικής» όμως απέτυχαν στον πρώτο κανόνα της πολιτικής δράσης: να υπογράφουν τις πράξεις τους. Εκτός, αν ντρέπονται γι’ αυτές, ή θεωρούν τη δράση τους συνωμοτική.
Αυτά αφορούν το τυπικό της πράξης. Υπάρχει και η ουσία της. Δεν θα σταθώ στο επιχείρημα ότι οι Χρυσαυγίτες έχουν μεγαλύτερο μερίδιο προβολής των απόψεών τους και συνεπώς «χρειάζονται την κατάληψη λιγότερο από όλους». Δεν στέκει. Επιπλέον: το «χρειάζομαι» είναι υποκειμενικός όρος. Δεν υπάρχει καντάρι χρείας, οπότε δεν ξέρουμε πότε οι Χρυσαυγίτες θα νιώσουν ότι «χρειάζονται» να προβάλουν διά καταλήψεων τις απόψεις τους. Ελπίζω, όμως, ότι σε μια τέτοια περίπτωση ακόμη και η «Διακλαδική» θα ζητήσει την εφαρμογή του νόμου. Υποψιάζομαι ότι θα το κάνει, ή έστω θα καταγγείλει τις «δυνάμεις καταστολής» για την ολιγωρία τους.
Υπάρχει και μια άλλη λογική ανακολουθία στο κείμενο του Αυγουστίνου. Η κατάληψη έγινε διότι, σύμφωνα με το σκεπτικό της «Διακλαδικής» υπάρχουν απόψεις οι οποίες αποσιωπώνται. Κατά τον Αυγουστίνο «Οι απόψεις τους είναι δημοφιλείς. Αλλιώς δεν θα έκλεινε η Αθήνα κάθε μέρα. Δεν θα ανησυχούσαν να ποινικοποιήσουν το “Δεν πληρώνω”. Δεν θα καιγόταν η Κερατέα.»
Όμως… Οι απόψεις δεν γίνονται δημοφιλείς διά επιφοιτήσεως. Για να είναι δημοφιλείς κάποιος κάνει καλύτερη δουλειά επικοινωνίας από τα «κυρίαρχα Μέσα» (ή διά των «κυρίαρχων Μέσων») και επικοινωνεί αυτές τις «αποκλεισμένες» απόψεις. Συνεπώς είτε η κατάληψη ήταν περιττή, είτε επιχειρούσε να επιβάλει τη μονοφωνία σε όσα Μέσα δεν ομονοούν στις δημοφιλείς απόψεις.
Τα παραπάνω φυσικά δεν θέλουν να εξωραϊσουν το περιεχόμενο των ΜΜΕ. Αυτό κατά κανόνα είναι πρόχειρο· εδώ, χρεοκόπησε η χώρα και οι τελευταίοι που το πληροφορήθηκαν ήταν οι Έλληνες πολίτες. Συνήθως όμως είναι αριστερά πρόχειρο, εξ ου και η δημοφιλία των απόψεων, που λέγαμε. Έγραψα παλιότερα για τα αίτια αυτής της προχειρότητας («Το επιχειρηματικό έλλειμμα των ΜΜΕ», Athens Voice 2.7.2009 πρβλ.) και δεν θα επεκταθώ.
Θα συμφωνήσω, όμως, ότι «εκεί έξω» υπάρχουν απόψεις και ιδέες που δεν έχουν τύχη στα «κυρίαρχα» ΜΜΕ. Όχι γιατί λογοκρίνεται το περιεχόμενό τους, αλλά για τούς ίδιους λόγους που δεν υπάρχει ούτε ένα ντοκιμαντέρ στα περισσότερα κανάλια. Υπάρχουν «εκεί έξω» κοινότητες ανθρώπων που προωθούν διάφορους σκοπούς, οργανώσεις μεταναστών που έχουν κάτι να πουν· πέρα από αυτούς που τους σέρνουν σαν κοπάδι διάφοροι «αριστεροί» σύντροφοι για να κάνουν το πολιτικό τους τσίρκο. Αυτές οι φωνές πρέπει να ακουστούν. Όχι για ηθικούς λόγους («οι καημένοι που δεν έχουν φωνή»), ούτε για τους μανιχαϊστικούς επαναστατικούς λόγους («εμείς εναντίον αυτών») αλλά γιατί πραγματικά μπορούν να εμπλουτίσουν την κοινωνία.
Αυτό το κατάλαβαν νωρίς στην στην καπιταλιστική Αμερική. Εκεί η Federal Communication Committee (το αντίστοιχο δηλαδή Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης) επέβαλε με νόμο στις επιχειρήσεις καλωδιακής τηλεόρασης να παραχωρήσουν κανάλια για να δημιουργηθεί αυτό που ονομάζεται «Public-access television» (τηλεόραση δημόσιας πρόσβασης). Σύμφωνα με την Wikipedia αυτή είναι «μια μορφή Μέσων Ενημέρωσης όπου απλοί άνθρωποι, οργανώσεις, μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί κ.ά. μπορούν να δημιουργούν περιεχόμενο το οποίο μεταδίδεται από τα καλωδιακά συστήματα» (πρβλ. http://en.wikipedia.org/wiki/Public-access_television).
Αυτή την δημοκρατική κατάκτηση την επέτυχαν από το 1969 κάποιοι ακτιβιστές με τα ονοματάκια τους (George Stoney, Red Burns, Sidney Dean κ.ά.) και χωρίς να καταλάβουν ούτε ένα κανάλι ή ραδιόφωνο. Σύμφωνα πάντα με την wikipedia αυτοί ανέπτυξαν τη θεωρητική νομική βάση και την πρακτική χρησιμότητα για την πρόσβαση των πολιτών στην καλωδιακή τηλεόραση. Κινητοποίησαν τον κόσμο και επέτυχαν ανάμεσα στους όρους της σύμβασης κράτους-επιχειρήσεων να υπάρχουν και τα κανάλια για όσους δεν έχουν πρόσβαση στα «κυρίαρχα» ΜΜΕ.
Σήμερα στην Ελλάδα (τηρουμένων των αναλογιών) ζούμε το αντίστοιχο 1969 των ΗΠΑ. Δηλαδή, τώρα διαμορφώνεται η αγορά της ψηφιακής τηλεόρασης/ραδιοφώνου. Πέρα όμως από τα επαναστατικά χάπενινγκ, δίχως αύριο, δεν υπάρχουν ούτε ανώνυμοι, αλλά ούτε και επώνυμοι, των ποικιλόχρωμων κινημάτων που να επιχειρούν για να διαμορφωθεί ένα νέο θεσμικό πλαίσιο που θα εξασφαλίσει ότι οι πολίτες, οι οργανώσεις, όλοι αυτοί -τέλος πάντων- που θέλουν κάτι να πουν, αλλά δεν έχουν Μέσο να εκφραστούν, θα αποκτήσουν ένα (δύο, τρία) από τα εκατοντάδες κανάλια που η νέα τεχνολογία επιτρέπει.
Αλλά ο ακτιβισμός αυτού του τύπου, σε αντίθεση με τον επαναστατικό χαβαλέ, θέλει δουλειά. Θέλει σύγκρουση επιχειρημάτων, και όχι συγκρούσεις με τα ΜΑΤ. Χρειάζεται κάποιους «να αναπτύξουν τη νομική βάση της αυτοδιαχειριζόμενης δημόσιας τηλεόρασης, να προπαγανδίσουν τη χρησιμότητά της, αντί να προπαγανδίζουν έργω και λόγω τη χρησιμότητα της ανομίας.
Έτσι εμείς θα αρκεσθούμε στο μόνο Μέσο δημόσιας πρόσβασης που έχουμε, στο διαδίκτυο. Και ας ευχαριστήσουμε τους αμερικανούς που το ανέπτυξαν. Από μέσα μας, όμως, διότι κυκλοφορούν πολλοί επαναστάτες στους δρόμους. Όπως λέγαμε παλιότερα Αυγουστίνε, ένα από τα προβλήματα της ανομίας, που διαχέουν ανώνυμοι κι επώνυμοι ακτιβιστές, είναι ότι δεν έχει κόκκινες γραμμές. Από τη στιγμή που ανοίγει το ασκί του Αιόλου κανείς -μα κανείς!- δεν πρέπει να νιώθει ασφαλής. Κι επειδή «εκεί έξω», εκτός από ενδιαφέρουσες απόψεις, κυκλοφορούν και πολλά άγουρα κεφάλια, που θέλουν να ξεπεράσουν τους δασκάλους τους σε «επαναστατικότητα», καλά είναι να συνεννοηθούμε σ’ αυτή την κοινωνία ότι η ανομία είναι καταστροφική. Πριν το διαπιστώσουμε τοις πράγμασι…
Αθήνα 23.2.2011
