Σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν την τηλεόραση σαν αυτό που είναι. Ένα έπιπλο στη γωνιά του σαλονιού. Μόνο η ελληνική πολιτική τάξη την έχει αναγάγει σε μέτρο ηθικής τάξης, μόνο έλληνες υπουργοί στέκονται πειθαρχημένοι στο αυστηρό ύφος των τηλεπαρουσιαστών.
Σείστηκαν χθες το μεσημέρι τα κανάλια.. Οι ειδήσεις ήταν ανησυχητικές και οι τηλεθεατές κρατούσαν την αναπνοή τους. Φυσικά τα νέα στα μεσημεριανά κουτσομπολίστικα σόου δεν είχαν να κάνουν με τη νήσο Πουκέ, ούτε με το τσουνάμι που έπληξε ολάκερη την Νοτιανατολική Ασία. Το ερώτημα που ταλάνιζε τα χείλη των παρουσιαστών ήταν ένα: θα εκδώσει ιατρικό ανακοινωθέν το θεραπευτήριο «Υγεία» για την πορεία της υγείας της κ. Στέλλας Μπετζετάκου, ή όχι;
Σοβαρά! αυτή ήταν η θεματολογία της ελληνικής τηλεόρασης, σε εθνικό σχεδόν δίκτυο χθες το μεσημέρι. Η πλύση στομάχου, μιας -ο Θεός να την κάνει!- αοιδού, η οποία έπαθε κάποιου τύπου δηλητηρίαση.
Το βασικό χαρακτηριστικό του Μέσου που ονομάζεται τηλεόραση είναι ότι ισοπεδώνει τα πάντα. Φτιάχνει ένα χυλό της πραγματικότητας στον οποίο συνυπάρχει και η ανθρωπιστική καταστροφή στην Ν.Α. Ασία (με τις 25.000 και πλέον αδικοχαμένες ψυχές) και ο κοιλόπονος κάποιας αοιδού. Συνυπάρχει το αίτημα μιας μεγάλης κοινωνικής ομάδας και το αίτημα κάποιου που απλώς κάνει μεγάλη φασαρία. Λογίζονται ισότιμα και η διαδήλωση του ενός εκατομμυρίου ανθρώπων και των εκατό χαβαλέδων που αποφάσισαν να κάνουν σόου. Συνυπάρχει και η διαδήλωση κατά του πολέμου στο Ιράκ και η επίσκεψη του τέως (για να θυμηθούμε μια μεγάλη συζήτηση που είχε ξεκινήσει η Αριστερά πριν δύο χρόνια και φυσικά ποτέ δεν κατέληξε). Η τηλεόραση φτιάχνει χυλούς έτοιμους προς βρώση, αλλά όπως όλοι οι χυλοί, εκτός από ευκολομάσητοι είναι και ανούσιοι. Το πρόβλημα δεν είναι ότι η τηλεόραση φτιάχνει την δική της εικονική πραγματικότητα που ελάχιστη σχέση έχει με τον κόσμο που μας περιβάλλει, αλλά το γεγονός ότι αυτή η ψευδής πραγματικότητα διαμορφώνει τον κόσμο δια της πολιτικής.
Σε όλο τον κόσμο υπάρχει κακή τηλεόραση. Έτσι κι αλλιώς τα ρεάλιτι σόου και οι φαντασμαγορικές χωρίς περιεχόμενο ειδήσεις δεν ανακαλύφτηκαν εδώ. Απ’ έξω μας ήρθαν. Πουθενά στον κόσμο όμως μια εκπομπή για ένα πραγματικό γεγονός, σχετικά με ένα βουλευτή που έπαιζε «φρουτάκια», δεν οδήγησε σε συνολική απαγόρευση της χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών, και πουθενά στον κόσμο η ρηχή ηθικολογία των παραθύρων δεν κατέληξε προϊόντος του χρόνου να γίνει συνταγματικές ρυθμίσεις, είτε αυτές αφορούν την εργασία των βουλευτών, είτε τις ρυθμίσεις για την διαπλοκή.
Σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν την τηλεόραση σαν αυτό που είναι. Ένα έπιπλο στη γωνιά του σαλονιού. Μόνο η ελληνική πολιτική τάξη την έχει αναγάγει σε μέτρο ηθικής τάξης, μόνο έλληνες υπουργοί στέκονται πειθαρχημένοι στο αυστηρό ύφος των τηλεπαρουσιαστών. Μόνο στην Ελλάδα οι de jure (και μάλιστα αυτοπροσδιοριζόμενοι) εκπρόσωποι του λαού μαλώνουν τους de facto εκπροσώπους του. Μόνο στην Ελλάδα κηδεύονται δημοσία δαπάνη οι τηλεοπτικοί σταρ, όπως ο Βλάσης Μπονάτσος, αλλά δεν τιμώνται ούτε στον θάνατο τους φιλόσοφοι σαν τον Κοσμά Ψυχοπαίδη, ο οποίος σεμνά και ταπεινά κηδεύτηκε ιδιωτική δαπάνη. Οι πολιτικές αποφάσεις, ακόμη και για τις τιμές της πολιτείας, παίρνονται με γνώμονα τον αριθμό των τηλεοπτικών σόου που έχει κάνει κάποιος.
Το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι η τηλεόραση. Ούτε η αντιστροφή των αξιών που παρουσιάζει. Έτσι κι αλλιώς ακολουθεί τον κατά Νιλ Πόστμαν προδιαγεγραμμένο κατήφορό της. Το μέγιστο πρόβλημα είναι η μηδαμινή αντίσταση των πολιτικών σ’ αυτή. «Δειλοί, άβουλοι και μοιραίοι αντάμα» σέρνονται από την σαγήνη της εικόνας και κάνουν τον εικονικό χυλό της τηλεόρασης, πραγματική πολιτική.
Υ.Γ.: Τα καλά νέα είναι ότι η μεσημεριανή ελληνική τηλεόραση θα ασχοληθεί σήμερα με την καταστροφή στην Νοτιοανατολική Ασία. Απ’ ότι μάθαμε αποκλείστηκε εκεί η κ. Γωγώ Μαστροκώστα.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 28.12.2004
