Στο Σύνταγμα, από τις 571 λέξεις του άρθρου 14 πρέπει να μείνει μόνο η δεύτερη παράγραφος: «Ο Τύπος είναι ελεύθερος. Η λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται».
Οι δηλώσεις του πρωθυπουργού δεν ήταν αναλυτικές σχετικά με την αναθεώρηση της παραγράφου 9 του άρθρου 14 του Συντάγματος. Ξέρουμε πως θα αλλάξει, μπορούμε να φανταστούμε προς ποια κατεύθυνση, αλλά δεν γνωρίζουμε το ακριβές νέο κείμενο περί «βασικού μετόχου». Καλώς λοιπόν θα αναθεωρηθεί η παράγραφος 9, αφού ευθύς εξ αρχής ήταν ασύμβατη με το κοινοτικό δίκαιο.
Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι πέρα από την παράγραφο 9, δεν θα αναθεωρηθεί η παράγραφος 8 του ίδιου άρθρου που προβλέπει ότι «Nόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τα προσόντα για την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος».
Επίσης δεν θα αναθεωρηθεί η παράγραφος 3 που προβλέπει κατάσχεση εφημερίδων για «α) προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας, β) προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας, γ) δημοσίευμα που αποκαλύπτει πληροφορίες για τη σύνθεση, τον εξοπλισμό και τη διάταξη των ενόπλων δυνάμεων ή την οχύρωση της Χώρας ή που έχει σκοπό τη βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος ή στρέφεται κατά της εδαφικής ακεραιότητας του Kράτους, δ) άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα τη δημόσια αιδώ, στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος».
Δεν θα αναθεωρηθεί ούτε η παράγραφος 6 που θέλει «Tο δικαστήριο, ύστερα από τρεις τουλάχιστον καταδίκες μέσα σε μία πενταετία για διάπραξη των εγκλημάτων που προβλέπονται στην παράγραφο 3, διατάσσει την οριστική ή προσωρινή παύση της έκδοσης του εντύπου και, σε βαριές περιπτώσεις, την απαγόρευση της άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος από το πρόσωπο που καταδικάστηκε, όπως ο νόμος ορίζει. H παύση ή η απαγόρευση αρχίζουν αφότου η καταδικαστική απόφαση γίνει αμετάκλητη».
Ολα τα παραπάνω αποτελούν εκπτώσεις στην ελευθερία του λόγου και μάλιστα αχρείαστες. Από το 1975 και μετά, που ισχύει το μακροβιότερο Σύνταγμα της χώρας, οι διατάξεις αυτές παραμένουν ανενεργές. Δεν παύουν όμως να αποτελούν νάρκη στην ελευθερολογία, μιας και -ο μη γένοιτο- σε περιπτώσεις εκτροπής του πολιτεύματος κάποιος δικτάτορας δεν θα χρειαστεί να καταργήσει το άρθρο 14, αλλά απλώς να το εφαρμόσει.
Και είναι αστείο, ένα φιλελεύθερο στη βάση του Σύνταγμα, όπως είναι αυτό του 1975, να προστατεύει με απόλυτο τρόπο την τέχνη (διά του άρθρου 16: «H τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες») και να σπαταλά τόσες λέξεις και τόσα άρθρα για να περιορίσει -έστω δυνάμει- την ελευθερία του Τύπου.
Από την άλλη πλευρά, είναι ανόητο να υπάρχει στον καταστατικό χάρτη της χώρας διάταξη που να αφορά «τις προϋποθέσεις και τα προσόντα άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος», ή απαγόρευση (εφ’ όρου ζωής;) άσκησης του ίδιου επαγγέλματος. Το αμερικανικό Σύνταγμα έχει 17 μόνο λέξεις για να προστατεύει την ελευθερία του λόγου: «Το Κογκρέσο δεν θα θεσπίσει κανένα νόμο που να περιορίζει την ελευθερία του λόγου και του Τύπου». Η σύγκριση της Πρώτης Τροπολογίας με την «προστασία» της ελευθερίας του λόγου που προσφέρει το Ελληνικό Σύνταγμα είναι απελπιστική. Κατ’ αρχήν το άρθρο 14 έχει 571 λέξεις (!) συν 168 που έχει το άρθρο 15 για να περιορίσει αιτιολογημένα τη Ραδιοφωνία και την Τηλεόραση (αφού χρησιμοποιούν δημόσια περιουσία) κι εντελώς αναιτιολόγητα τον κινηματογράφο και τη φωνογραφία. Εχουμε δηλαδή 739 λέξεις που ευφημίζονται ως «προστασία της ελευθερίας του λόγου», αλλά στην ουσία βρίθουν αντιδημοκρατικών εξαιρέσεων.
Καλά είναι, λοιπόν, να γίνει μια σοβαρή επεξεργασία και να αφαιρεθούν όλα εκείνα τα αντιδημοκρατικά στολίδια και να μείνει ο βασικός πυρήνας ενός ρωμαλέου φιλελεύθερου κειμένου. Στο Σύνταγμα, από τις 571 λέξεις του άρθρου 14 πρέπει να μείνει μόνο η δεύτερη παράγραφος: «Ο Τύπος είναι ελεύθερος. Η λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται». Ολα τα άλλα (όπως η παράγραφος 5 που ορίζει μέχρι πώς θα γίνεται η αποκατάσταση θιγέντων από δημοσίευμα!) μπορούν να είναι νόμοι του κράτους, όχι συνταγματικές επιταγές…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 12.5.2006