Η χρήση της βίας κατά μεταναστών δεν θα είχε καμιά ελπίδα, αν η βία κατά ανθρώπων προκαλούσε απέχθεια.
Είναι πολλοί εκείνοι που μπερδεύουν την κατανόηση του φαινομένου της βίας, την αιτιολόγηση μιας βίαιης πράξης και τη δικαιολόγησή της. Η κατανόηση είναι επιβεβλημένη, αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενιο στη μακρά διάρκεια. Πρέπει να καταλάβουμε τους ιστορικούς λόγους και τις ιδεολογικές διεργασίες που κρύβονται πίσω από το φαινόμενο να γίνεται το κέντρο γης μαδιάμ έπειτα από κάθε μεγάλη διαδήλωση. Επίσης, μπορεί να αιτιολογήσουμε το γεγονός ότι κάποιος φουντώνει και σκοτώνει πάνω στο πάθος του τον εραστή της γυναίκας του. Αυτό όμως επ’ ουδενί σημαίνει ότι πρέπει να δικαιολογήσουμε τη βία, να σηκώσουμε αδιάφορα τους ώμους και να πούμε «ε, τι να κάνουμε; Συμβαίνουν αυτά».
Στην Ελλάδα, η κατανόηση του φαινομένου βίας πονηρά ταυτίζεται με τη δικαιολόγησή του. Την εποχή των Αγανακτισμένων υπήρχε η «ιερή οργή του λαού». Η εξήγηση, δηλαδή, των προπηλακισμών πολιτικών γινόταν όχημα δικαιολόγησης κάποιων απεχθών πρακτικών. Το ίδιο συνέβαινε επί μακρόν –και ειδικά τα πρώτα χρόνια– με την τρομοκρατία. Η εξήγηση του φαινομένου (τα τραύματα της δικτατορίας, η οργή κατά των πρωτεργατών κ.λπ.) έγινε δικαιολόγηση δολοφονιών.
Βεβαίως, καμιά βίαιη πράξη δεν είναι ίδια και τα κίνητρα ή οι συνθήκες πάντα συνυπολογίζονται στην τελική καταδίκη· ποινική ή πολιτική. Η προσπάθεια, όμως, αθώωσης της βίας με βάση τα «ευγενή» κίνητρα κάποιου είναι επικίνδυνη, διότι το «ευγενές» δεν είναι ακριβής επιστήμη. Με τον καιρό γίνεται όλο και πιο δύσκολο να πεισθούν οι πολίτες ότι είναι ευγενέστερο να προπηλακίζεις αντιπάλους στο όνομα του σοσιαλισμού, απ’ ό,τι στο όνομα της «καθαρότητας της φυλής». Από τη στιγμή που κάποιος πεισθεί ότι ο τελικός σκοπός αγιάζει τα μέσα, τα μέσα αγιοποιούνται ανεξαρτήτως σκοπού. Οταν οι πολίτες πιστέψουν ότι η βία είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αλλαγής της κοινωνίας, θα χρησιμοποιήσουν τη βία για να «αλλάξουν την κοινωνία» και προς κατευθύνσεις που δεν είναι και τόσο ευγενείς.
Εκεί βασίζεται η διείσδυση της Χρυσής Αυγής στις λαϊκές συνοικίες και στα σχολεία υποβαθμισμένων περιοχών. Θερίζει χωράφια που έσπειραν άλλοι. Η χρήση της βίας κατά μεταναστών δεν θα είχε καμιά ελπίδα, αν η βία κατά ανθρώπων προκαλούσε απέχθεια. Γι’ αυτό ειναι αντιπαραγωγική η συζήτηση για την αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής με βάση τα ιδεολογικά της κίνητρα. Μια βίαιη οργάνωση καταπολεμείται αποτελεσματικά μόνο όταν η βία απονομιμοποιηθεί στην κοινωνία. Κάθε μορφής βία και για κάθε διακηρυγμένο σκοπό…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 9.3.2013
