Θέλουμε ανταγωνισμό που θα εμπεριέχει και τις χρεοκοπίες, ή κρατική παρέμβαση που ιστορικά αποδείχτηκε ότι φέρνει φτώχεια;
Για την ιστορία: το 1996 η Επιτροπή Ανταγωνισμού απαγόρευσε την εξαγορά της υπό χρεοκοπία εταιρείας Βοσινάκη από τη ΦΑΓΕ διότι κάτι τέτοιο δημιουργούσε μεγάλο ποσοστό συγκέντρωσης στον κλάδο της τυποποιημένης φρυγανιάς. Η τότε υπουργός Ανάπτυξης ανέτρεψε την απόφαση (ο νόμος τής δίνει αυτό το δικαίωμα) διότι, όπως δηλώνει, υπήρχε κίνδυνος να κλείσει η εταιρεία και να βρεθούν στον δρόμο 180 εργαζόμενοι.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να παρατηρήσουμε είναι το κίβδηλο περί Ανεξάρτητης Αρχής. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι ανεξάρτητη στον βαθμό που δεν αυξάνει την ανεργία ή όσο τέλος πάντων οι αποφάσεις της δεν έρχονται σε αντίθεση με τις πολιτικές των κυβερνήσεων.
Η δουλειά της, δηλαδή η προστασία του ανταγωνισμού στην αγορά, υπόκειται στον πολιτικό έλεγχο κι αυτός ασκείται για αγαθούς, σύμφωνα με την κ. Παπανδρέου, σκοπούς: να μη βγουν στην ανεργία 180 άτομα.
Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, μπορούμε να πιθανολογήσουμε ότι ο πολιτικός έλεγχος μπορεί να έχει ασκηθεί στο παρελθόν ή να ασκηθεί στο μέλλον για να ευνοήσει κάποιους επιχειρηματίες. Η ιδέα δηλαδή περί μιας Ανεξάρτητης Αρχής, που οι αποφάσεις της δεν θα νοθεύονται από την πολιτική διαδικασία, υπονομεύεται από τους όρους λειτουργίας της Επιτροπής.
Το δεύτερο πράγμα είναι η χρεοκοπία υπό την απειλή της οποίας έγινε η συγχώνευση. «Καπιταλισμός χωρίς χρεοκοπία», είχε πει ο επιχειρηματίας Φρανκ Μπόρμαν, «είναι χριστιανισμός χωρίς κόλαση». Εχει δίκιο. Συμφωνήσαμε όλοι ότι ο ανταγωνισμός έχει πολλά καλά. Αυξάνει την παραγωγικότητα, κάνει καλύτερη την κατανομή σπάνιων πόρων, φέρνει επενδύσεις, δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Από την άλλη πλευρά, όμως, έχει και χρεοκοπίες. Οι επιχειρηματίες που δεν λαμβάνουν σωστές αποφάσεις τιμωρούνται και βγαίνουν εκτός αγοράς. Αλλιώς δεν είναι επιχειρηματίες, είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Συνεπώς δεν μπορούμε να έχουμε τα καλά του ανταγωνισμού χωρίς τα κακά του. Οπότε πρέπει να αποφασίσουμε: θέλουμε ανταγωνισμό που θα εμπεριέχει και τις χρεοκοπίες ή κρατική παρέμβαση που ιστορικά αποδείχτηκε ότι φέρνει φτώχεια;
Το τρίτο θέμα ήταν οι απειλούμενες 180 θέσεις εργασίας που η κ. Παπανδρέου φέρνει ως επιχείρημα για την ανατροπή της απόφασης. Η αλήθεια είναι ότι κάποιοι άνθρωποι θα έμπαιναν στην ανεργία και γι’ αυτό θα έπρεπε να έχουν την κρατική μέριμνα. Η κρατική μέριμνα όμως αφορά τους ανέργους και όχι τους επιχειρηματίες. Με άλλα λόγια, οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να εμπλέκονται στην αγορά, αλλά να διορθώνουν τις αρνητικές παρενέργειές της. Είναι διαφορετικό να επιδοτείς τους ανέργους που έχουν ανάγκη και διαφορετικό να επιδοτείς επιχειρήσεις -ή να κρατάς εν ζωή χρεοκοπημένες επιχειρήσεις- για να μην προκληθεί ανεργία. Η κρατική παρέμβαση σε επιχειρηματικό επίπεδο, όπως έδειξε και το έπος των προβληματικών στην Ελλάδα, και δεν δημιουργεί σταθερές θέσεις εργασίας και υπονομεύει την οικονομία στο σύνολό της.
Εχει δίκιο λοιπόν να εγκαλεί ο κ. Γιάννης Παπαθανασίου την υπουργό Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ για την καραμπινάτη κρατική παρέμβαση στο έργο της Επιτροπής. Μόνο που αυτή στηρίζεται σε μια λογική την οποία συνεχίζει το κόμμα του.
Αλήθεια: αν επαναλαμβανόταν σήμερα το σενάριο εξαγοράς «Βοσινάκη» και η Επιτροπή Ανταγωνισμού αποφάσιζε κατά της εξαγοράς με κόστος 180 θέσεις εργασίας, τι θα έκανε η νυν κυβέρνηση; Θα άφηνε τον ανταγωνισμό να λειτουργήσει;
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 26.9.2006
