Πρόβλημα είναι η διαχείριση της επιστημονικής αλήθειας που κάνουν οι καπνοβιομηχανίες, η ρήση ότι «δεν είναι τεκμηριωμένο πέραν πάσης αμφιβολίας ότι το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο».
Ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον το άρθρο του κ. Τάσου Αβραντίνη — γειτνίασε χθες σ’ αυτή τη στήλη και αναφερόταν στους κινδύνους ανελευθερίας που εγκυμονούν τα μέτρα για το παθητικό κάπνισμα που εξήγγειλε ο υπουργός Υγείας. Πραγματικά! Κάθε κρατικό μέτρο βλάπτει σοβαρά την ελευθερία. Ακόμη και η απαγόρευση της ανθρωποκτονίας, αλλά…
Μιας και ο φίλος Τάσος Αβραντίνης ένοιωσε την υποχρέωση να δηλώσει πως δεν είναι καπνιστής, εγώ δηλώνω το αντίθετο: Καπνίζω σαν φουγάρο. Διαφωνώ με την πρακτική μου, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρις καρκίνου των πνευμόνων το δικαίωμά μου να καπνίζω. «Έκανα τις επιλογές μου» (σε εισαγωγικά, διότι πλέον δεν είναι επιλογή. Είναι ασθένεια) και πρέπει να είμαι αποφασισμένος να πληρώσω το κόστος. Ξέρω όμως πολύ καλά πως η δική μου ελευθερία να πεθάνω, περιορίζεται αναγκαστικά από την ελευθερία του άλλου να ζήσει. Μπορεί να μην αποδεικνύεται «πέραν πάσης αμφιβολίας» ότι το παθητικό κάπνισμα σκοτώνει, αλλά δεν αποδεικνύεται και το αντίθετο, δηλαδή ότι το παθητικό κάπνισμα δεν σκοτώνει. Στην καλύτερη των περιπτώσεων υπάρχει το κόστος του ρίσκου το οποίο η δική μου ελευθερία (να καπνίζω) δεν μπορεί να το μετατοπίσει στις πλάτες άλλων (που δεν καπνίζουν).
Έχει απόλυτο δίκιο ο αρθρογράφος «ότι οι συνεχείς παρεμβάσεις του κράτους “για το καλό μας” στη σφαίρα της προσωπικής μας ζωής αργά ή γρήγορα θα καταργήσουν την ελευθερία μας» και χρειάζεται κάθε δημοκρατικός πολίτης να γρηγορεί. Δεν πρέπει π.χ. το κράτος να απαγορεύει στον πολίτη την χρήση τοξικών ουσιών που εμπεριέχονται π.χ. στον καπνό.
Μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι η διαχείριση της επιστημονικής αλήθειας που κάνουν οι καπνοβιομηχανίες, η ρήση ότι «δεν είναι τεκμηριωμένο πέραν πάσης αμφιβολίας ότι το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο». Φυσικά δεν είναι, ούτε πρόκειται ποτέ να γίνει. Η στατιστική προσέγγιση που αναγκάζονται να μετέρχονται οι ερευνητές δεν μπορεί να αποδείξει ποτέ με απόλυτη ακρίβεια αίτιου – αιτιατού την βλαπτικότητα του παθητικού καπνίσματος. Πάντα θα υπάρχει ένα ποσοστό που θα αντικρούει την βασική συσχέτιση των δεδομένων. Το ζήτημα είναι τι θα προτάξουμε: τη στατιστική απόκλιση ή τη στατιστική νόρμα. Παραφράζοντας λοιπόν τον Aντριου Λανγκ μπορούμε να πούμε πως οι καπνοβιομηχανίες «χρησιμοποιούν την στατιστική όπως οι μεθυσμένοι τα φανάρια. Περισσότερο για να στηρίζονται παρά για να διαφωτίζονται…» (Περισσότερες ρήσεις στο βιβλίο «Είπαν», εκδόσεις Καστανιώτη)
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Aπογευματινή» στις 31.5.2002
