Μαγικές λύσεις στην οικονομία δεν υπάρχουν. Όλα τα δυσνόητα πράγματα που ακούσαμε στην Βουλή, περί πρωτογενών ελλειμμάτων και ΑΕΠ, περί ρυθμών ανάπτυξης και δημοσιονομικών καταλήγουν σε μια απλή εξίσωση. Έσοδα, έξοδα.
Ας μας επιτραπεί μια πρόβλεψη: του χρόνου τέτοιον καιρό ο νυν υπουργός Οικονομικών κ. Αλογοσκούφης θα είναι στη θέση που βρισκόταν ο προκάτοχός του (και προσωπικός του φίλος) κ. Νίκος Χριστοδουλάκης. Θα είναι δηλαδή ο αποσυνάγωγος και αποδιοπομπαίος τράγος όλων των «κοινωνικά ευαίσθητων» υπουργών, οι οποίοι λογαριάζουν χωρίς τον ταμία. Και θα αρχίσουν τις σπιουνιές προς τον Τύπο και τις κακολογίες προς τους ψηφοφόρους τους «εμείς θέλουμε να σας προσλάβουμε /επιδοτήσουμε /χαρίσουμε, αλλά ο Αλογοσκούφης δεν μας αφήνει…»
Έχει πολλά προβλήματα η ελληνική οικονομία και πιθανώς λόγω της συναίνεσης και των Ολυμπιακών να μην τα μάθουμε όλα. Τα βασικά όμως είναι δύο: και το κράτος σπαταλά πολλά και ο ιδιωτικός τομέας (που χρηματοδοτεί το κράτος) παράγει λίγα. Και όσο περισσότερα σπαταλά το κράτος τόσα περισσότερο απομυζά τον ιδιωτικό τομέα, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να έχει κίνητρο να παράγει λιγότερα. Φαύλος κύκλος υπανάπτυξης.
Έχουμε μπει χρόνια τώρα στην αέναη συζήτηση του «πόσα;». Πόσα πρέπει να πάρει ο αγρότης για να νιώθει καλά, πόσα αρκούν στον συνταξιούχο για να ζήσει, πόσα ο εργαζόμενος για να νιώσει ότι υπερβαίνει το όριο φτώχειας, πόσα ο επιχειρηματίας για να επενδύσει κ.ο.κ. Σπανίως μπαίνουμε στη συζήτηση «από πού;». Ίσως και λόγω της κυρίαρχης Αριστερής φιλολογίας στον τόπο πιστεύουμε ότι ο κρατικός κορβανάς είναι απύθμενος, από τον οποίο όλοι μπορούμε να παίρνουμε και κανείς δεν πρέπει να βάζει. Μη παρεξηγηθούμε: τα 1.000 ευρώ που προτείνει το ΚΚΕ για χαμηλότερη σύνταξη -σε μια οικονομία άπειρων πόρων- είναι ψίχουλα. Μόνο που δεν ζούμε σε τέτοια κοινωνία.
Πρέπει να αντιληφθούμε κάτι. Μαγικές λύσεις στην οικονομία δεν υπάρχουν. Όλα τα δυσνόητα πράγματα που ακούσαμε στην Βουλή, περί πρωτογενών ελλειμμάτων και ΑΕΠ, περί ρυθμών ανάπτυξης και δημοσιονομικών καταλήγουν σε μια απλή εξίσωση. Έσοδα, έξοδα. Αν τα δεύτερα είναι μεγαλύτερα από τα πρώτα έχουμε πρόβλημα, κι αυτό είναι το μόνιμη πηγή δεινών της χώρας. Τα έξοδα του κράτους είναι πολλαπλάσια των εσόδων. Λόγω σπατάλης; Ναι, λόγω σπατάλης, αλλά να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Κάθε φορά που αναρωτιόμαστε «που είναι το κράτος», ψηφίζουμε για περισσότερες σπατάλες. Διότι αν το κράτος πρέπει να είναι παντού -ακόμη και σε χαμόδρομο του Καπανδριτίου την ώρα του μεγάλου χιονιά- τότε πρέπει να σπαταλάμε λεφτά.
Όμως υπάρχουν ανάγκες που χρειάζονται συλλογικές δράσεις για να αντιμετωπιστούν. Είναι κατ’ ανάγκη σπατάλη η ικανοποίηση του αιτήματος των κατοίκων του Καπανδριτίου για καθαρούς από χιόνι δρόμους; Όχι αν η ικανοποίηση αυτή περνά από το μικρότερο συλλογικό υποκείμενο και συγκεκριμένα από τον Δήμο. Όσο πιο τοπικά λαμβάνονται οι αποφάσεις για δαπάνες τόσο εξανεμίζεται ο κίνδυνος για σπατάλες. Με τον όρο βέβαια ότι ο Δήμος διαχειρίζεται δικά του λεφτά. Aρα πρέπει να δοθεί στην τοπική αυτοδιοίκηση και η δυνατότητα φορολογίας (με ταυτόχρονη μείωση της κεντρικής φορολογίας). Μόνο σε τοπικό επίπεδο ο πολίτης μπορεί να ελέγξει αποτελεσματικά την εξίσωση έσοδα-έξοδα και κυρίως να καταλαβαίνει ότι ο κοινός κορβανάς είναι δικός του κορβανάς.
Τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας είναι δομικά. Δεν θα λυθούν χωρίς τομές. Ότι κι αν κάνει ο κ. Αλογοσκούφης σε λίγο καιρό θα είναι το μισητό πρόσωπο της κυβέρνησης. Αν δεν αποκεντρωθεί το σύστημα όλων των παρεχόμενων από το κράτος υπηρεσιών ανθηρή οικονομία δεν πρόκειται να δούμε…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 23.3.2004
