Κάθε λίγο και λιγάκι που η ζωή ή η τεχνολογία αρχίζει να απειλεί τα συμφέροντα των πολυεθνικών που διαχειρίζονται την μουσική κληρονομιά του κόσμου, τα στελέχη των εταιριών αυτών αρχίζουν να σκούζουν το γνωστό παραμύθι της πειρατείας.
Χωρίς μουσική, η ζωή θα ήταν λάθος… ( Φρειδερίκος Νίτσε, Γερμανός φιλόσοφος) (Περισσότερες ρήσεις στο βιβλίο «Είπαν», εκδόσεις Καστανιώτη)
Κάθε λίγο και λιγάκι που η ζωή ή η τεχνολογία αρχίζει να απειλεί τα συμφέροντα των πολυεθνικών που διαχειρίζονται την μουσική κληρονομιά του κόσμου, τα στελέχη των εταιριών αυτών αρχίζουν να σκούζουν το γνωστό παραμύθι της πειρατείας. Δεν είναι η πρώτη φορά. Προάγγελο πειρατείας θεώρησαν τις μαγνητικές κασέτες που κυκλοφόρησαν πριν 40 χρόνια, «πειρατική μηχανή» χαρακτηρίστηκε και το βίντεο (προσπάθησαν μάλιστα να το σταματήσουν δικαστικά το 1984), πειρατές βαφτίσθηκαν και οι χιλιάδες χρήστες που ανταλλάσσουν σήμερα τραγούδια μέσω του Διαδικτύου. Βέβαια η ζωή ευτυχώς αλλάζει δίχως να κοιτάζει των μεγαλοστελεχών τη μελαγχολία: οι ενδιάμεσοι της πολιτιστικής παραγωγής (όπως είναι οι εταιρίες δίσκων) περνούν χρόνο με το χρόνο στο περιθώριο, αλλά οι οιωγμές δεν λένε να σταματήσουν. Τώρα έχουν βγάλει κι ένα logo με τίτλο «Η πειρατεία σκοτώνει τη μουσική» και προσπαθούν να μας πείσουν ότι τα υπερκέρδη τους είναι καλό πράγμα…
Πέρα από το γεγονός ότι οι δισκογραφικές εταιρίες ονοματίζουν πειρατεία ότι δεν τους συμφέρει (βάζοντας την συντριπτική πλειονότητα των χλωρών μαζί με τα ξερά) πειρατεία υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει για ένα απλούστατο λόγο: οι επιχειρήσεις περιεχομένου (στην περίπτωσή μας δισκογραφικές) τα θέλουν όλα δικά τους! Η βιομηχανία παραγωγής και διανομής κάθε είδους περιεχομένου τα τελευταία χρόνια έζησε τεράστιες τεχνολογικές επαναστάσεις που συρρίκνωσαν δραματικά το κόστος παραγωγής και διανομής των προϊόντων τους. Από το ακριβό βινύλιο περάσαμε στο φθηνό CD, και από το φθηνό CD περνάμε στο μηδαμινού κόστους μέσο διανομής που λέγεται Internet. Είδατε πουθενά αυτές τις τεχνολογικές επαναστάσεις να ωφελούν τον καταναλωτή; Τα CDs πωλούνται όσο και τα παλιά LPs και το ίδιο επιχειρείται να γίνει και στο Διαδίκτυο με μια σειρά δικαστικών αποφάσεων που κόβονται και ράβονται στα μέτρα των δισκογραφικών εταιριών.
Το πρόβλημα της πειρατείας είναι απλό σαν το αυγό του Κολόμβου. Όσο το κόστος παραγωγής και διανομής της μουσικής μειώνεται χωρίς να μειώνεται αντίστοιχα η τιμή πώλησής της, τόσο η αγορά (νομίμως ή παρανόμως) θα βρίσκει άλλους τρόπους διανομής (π.χ. πειρατικά CD). Το υπερκέρδος που αφήνει πλέον ένα CD αποτελεί θέλγητρο για την πειρατεία του.
«Και οι καλλιτέχνες;» μπορεί να ρωτήσει κάποιος. Μάλλον δεν πρέπει να ανησυχούν. Αυτό που πλήττεται κυρίως από τους εναλλακτικούς τρόπους διανομής της μουσικής είναι τα «έσοδα των μεσαζόντων», δηλαδή των εταιριών. Είναι χαρακτηριστική εξάλλου η απάντηση του Μπράιαν Φέρι, όταν τον ρώτησαν τι κάνει για τις χώρες που παρατηρείται μεγάλη πειρατεία των δικών του τραγουδιών.
«Πάω και δίνω συναυλίες», είπε. «Ξέρω ότι έχω εξασφαλισμένο κοινό…»
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 5.1.2003
Οι δίσκοι τα CDs και η πειρατεία
Από τον Γενικό διευθυντή της IFPI (Ένωση Ελλήνων Παραγωγών Ηχογραφημάτων) κ. Ίωνα Σταμπουλή πήραμε την παρακάτω επιστολή σχετικά με τις «Απογραφές» του κ. Πάσχου Μανδραβέλη που δημοσιεύτηκαν την Κυριακή 5.1.2003 στην «Απογευματινή»
Kύριε διευθυντά,
Διάβασα με προσοχή (και ομολογώ με έκπληξη) το ανυπόγραφο άρθρο στη σελίδα 78 (5.1.2003) της “Aπογευματινής της Kυριακής” και η επιστολή αυτή απευθύνεται στο συγκεκριμένο αρθρογράφο.
Eξεπλάγην μάλιστα και μόνο από τον τίτλο του άρθρου: “Tο παραμύθι της πειρατείας”. Aν θεωρείτε ότι η πειρατεία των CD είναι “παραμύθι”, τότε πολύ φοβάμια πως ή δεν βγαίνετε ποτέ έξω ή ότι ζείτε σε άλλη χώρα.
Για ποιο παραμύθι ομιλείτε; Για το θλιβερό προνόμιο της Eλλάδος να είναι η χειρότερη χώρα στην Eυρώπη στο θέμα της πειρατείας; Για το θλιβερό προνόμιο της Eλλάδας να είναι δέκατη σε ολόκληρη την υφήλιο στα πειρατικά CD; Για τη θλιβερή πραγματικότητα να έχουν κλείσει δύο δισκογραφικές εταιρείες στην Eλλάδα μέσα στο 2002; Για το θλιβερό θέαμα των χιλιάδων πλανόδιων Aφρικανών να αποκομίζουν πάνω από 3.100 ευρώ καθαρά το μήνα, εις βάρος Eλλήνων δημιουργών; Προς πληροφόρησή σας, σας επισυνάπτω φωτοτυπίες από ένα “μπλοκάκι -βιβλίο εσόδων-εξόδων” που βρέθηκε σε μία κατεσχημένη τσάντα με πειρατικά CD και το οποίο σκανάραμε (το ίδιο το μπλοκάκι παραμένει ως πειστήριο για το δικαστήριο που πρόκειται να γίνει). Tο μπλοκάκι αυτό (και η τσάντα) ανήκαν σε έναν πλανόδιο Aφρικανό. Mια γρήγορη ματιά στις “ημερήσιες πωλήσεις” του συγκεκριμένου (αλλά και στο συνοπτικό πίνακα που ετοιμάσαμε) θα σας αποκαλύψει πως σε μία εποχή που η Aθήνα είναι άδεια (22 Iουλίου έως 5 Aυγούστου 2002) ένα καθαρό κέρδος 1.600 ευρώ (541.000 δραχμών) για το δεκαπενθήμερο είναι, νομίζω, ένας εξαιρετικά ικανοποιητικός μισθός για έναν κοινό κλέφτη. Δυσκολεύομαι να σκεφτώ πολλούς συμπολίτες μας που να κερδίζουν 3.100 ευρώ (11.082.000 δραχμές) καθαρά, αφορολόγητα χρήματα το μήνα αυτή την εποχή. Eσείς;
Oμιλείτε για “υπερκέρδη” των δισκογραφικών εταιρειών. Aν είχατε κάνει τον ελάχιστο κόπο να ενημερωθείτε έστω και λίγο για τα όσα πρόκειται να πληροφορήσετε, με σεβασμό, το αναγνωστικό κοινό, τότε δεν θα πέφτατε στον επικίνδυνο δρόμο του κιτρινισμού και της παραπληροφόρησης.
Aναφέρεστε στις εταιρείες δίσκων ως “…οι ενδιάμεσοι της πολιτιστικής παραγωγής…”. Δηλαδή και οι εκδότες βιβλίων είναι “ενδιάμεσοι της πολιτιστικής παραγωγής”; Kαι οι εκδότες περιοδικών είναι “ενδιάμεσοι της πολιτιστικής παραγωγής”; Kαι οι κινηματογράφοι είναι “ενδιάμεσοι της πολιτιστικής παραγωγής”; Kαι οι εκδότες εφημερίδων είναι “ενδιάμεσοι της πολιτιστικής παραγωγής”; Mία απλή ερώτηση: Ποιος πληρώνει τις “παραγωγές”;
Eπειτα, μιλάτε με βαθιά ικανοποίηση ακόμη και με θαυμασμό (!) για την παράφορη πειρατεία στο Διαδίκτυο. Eάν ζούσαμε σε μία ιδανική κοινωνία, όλοι θα ήμασταν υπέρ της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, των ανά την υφήλιο φιλοσοφικών απόψεων και των φιλολογικών και δημοσιογραφικών κειμένων. Σας κάνω, όμως, άλλη μία απλή ερώτηση: αλήθεια, εσείς πληρώνεστε για τα κείμενα που γράφετε;
Mε τιμή,
Iων Σταμπουλής Γενικός Διευθυντής IFPI (Ένωση Ελλήνων Παραγωγών Ηχογραφημάτων)
Απάντηση (επώνυμου) Συντάκτη
Είναι βέβαιο ότι αν ο κ. Σταμπουλής διάβαζε με προσοχή το άρθρο της «Α.τ.Κ.» δεν θα το χαρακτήριζε κατ’ αρχήν ανυπόγραφο. Φαρδιά πλατιά και πάνω – πάνω ήταν η υπογραφή: Πάσχος Μανδραβέλης.
Το άρθρο κατ’ αρχήν δεν αφορούσε μόνο το «ελληνικό παραμύθι της πειρατείας». Αφορούσε συνολικά το «παγκόσμιο παραμύθι της πειρατείας» το οποίο ένα στόχο έχει: την διαφύλαξη των υπερκερδών των μεταπρατών των πνευματικών έργων -είτε είναι δισκογραφικές, είτε εκδοτικές εταιρίες. Έτσι έκλεισε το Napster, έτσι επιχειρείται να ποινικοποιηθεί ακόμη η απλή ανταλλαγή αρχείων μεταξύ χρηστών του Διαδικτύου (peer to peer).
Τώρα τελευταία υπάρχει κι ένα τελευταίο κρούσμα. Ως γνωστόν στην Ευρώπη η προστασία των πνευματικών έργων λήγει μετά από 50 χρόνια. Έτσι μεγάλα πνευματικά έργα της δεκαετίας του ’50 (Μαρία Κάλλας, Έλα Φιτζέραλντ κ.λ.π.) παύουν να αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία και γίνονται κτήμα όλων. Στις ΗΠΑ (μετά από εκτεταμένο λόμπιιγκ των δισκογραφικών επιχειρήσεων) το χρονικό αυτό διάστημ αανέβηκε στα 75 χρόνια. Άραγε έγινε για την προστασία των δικαιωμάτων της συχωρεμένης της Κάλλας και του Έλβις Πίσλεϊ ή για τα κέρδη των εταιριών;
Το ωραίο στην υπόθεση είναι πως ο αντίστοιχος αμερικανός κ. Σταμπουλής ονόματι Νιλ Τούρκεβιτς (αντιπρόεδρος της Recording Industry Association of America) δήλωσε πως η εισαγωγή ευρωπαϊκών δίσκων της δεκαετίας του ’50 «αποτελεί πράξη πειρατείας»! Αυτό δεν είναι «προστασία πνευματικών έργων». Είναι «πώληση προστασίας».
Το παραμύθι της πειρατείας κράτησε πάρα πολύ. Τι να πρωτοθυμηθούμε; Τις δίκες για τα κλειδιά του DVD; Τις δίκες για δικτυακούς τόπους που είχαν απλά links για τα κλειδιά του DVD; Την επέκταση του copyright κατά 25 χρόνια; Τις γενετικές πατέντες που ιδιωτικοποιούν τη ζωή; Τις πατέντες στα φάρμακα που στερούν τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στον Τρίτο Κόσμο; Παραπήγε το παραμύθι.
Τέλος στην τελευταία έξυπνη (;) ερώτηση απαντώ «ναι πληρώνομαι για τα κείμενα που γράφω». Οι δισκογραφικές εταιρείες πόσο τοις εκατό από κάθε δίσκο δίνουν στους καλλιτέχνες ; Έτσι, για να ξέρουμε πόσο προστατεύονται οι παραγωγοί και πόσο πάει η προστασία…
Πάσχος Μανδραβέλης
ΑΓΓΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
A piracy tale
A life without music would be a mistake (Friedrich Nietzsche, German philosopher)
Every time the welfare of the multinational companies managing the musical legacy of the world starts being threatened by either life or technology, their officials also start whining the same old piracy tale. This is not the first time. The magnetic cassettes that were put into circulation some 40 years ago were thought to be the precursor of the piracy to come, the VCR was characterized as a “pirate device” as well (they also tried to ban it by appealing to courts of law), and the thousands of users exchanging songs through the Internet today, have likewise been baptized as pirates. It is a fact though, that life fortunately changes without looking into the big time executives’ melancholy: the cultural production intermediaries (like record companies) are becoming marginal as time passes by, but wailing has not ceased yet. Now, they have come up with a logo bearing the title “Piracy kills music” and are trying to persuade us that their extra profits are something good…
Apart from the fact that record companies call piracy what is not to their interest (swaying their sword over the majority of the just along with the unjust) piracy still is and it will carry on existing for one simple reason: content enterprises (in our case record companies) want it all! The production and distribution industry of any kind of content has witnessed, for the past years, huge revolutions in technology that have dramatically shrank their products’ producing and distribution expenses. From the expensive vinyl we have come along to the cheap CD, and from the cheap CD we are being introduced to the minimal cost means of distribution, called the Internet. Yet, have you seen these revolutions in technology being of any benefit to consumers anywhere in the world? CDs are sold at prices that are the same as the ones old LPs are sold, and the same thing is attempted with the Internet as well, through a series of court judgments issued to favor record companies.
The issue of piracy is simple like Columbus egg. As long as the music production and distribution expenses are reduced without a corresponding reduction in their selling prices, the market (either in accordance or against the law) will be able to find other ways of distribution (i.e. bootleg CDs). The excess profit remaining from a bootleg CD constitutes an attraction to its being copied.
“And what about the artists?” one might ask. They should probably not worry about the whole situation. The field mostly affected by alternative ways of distribution is focused on the “intermediaries’ incomings”, that is the companies. Bryan Ferry’s answer as a matter of fact, was typical when asked what he intends to do about the countries where his songs are mostly bootlegged.
«I go there and organize concerts», he said. «I know my fans there are as good as settled…»
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 11.1.2003