Η τεχνολογία είναι βολική, αλλά όσο περνά ο καιρός γίνεται όλο και λιγότερο χρήσιμη στις τοπικές εφημερίδες. Μπορεί αν μετατραπεί σε αγωγό προπαγάνδας.
Θυμάμαι στην Κοζάνη, τόπο καταγωγής μου, την δεκαετία του 1980 εκδιδόταν μία μόνο καθημερινή εφημερίδα. Ήταν ένα μονόφυλλο μεγάλου σχήματος. Η πρώτη σελίδα είχε ελληνικές και διεθνείς ειδήσεις της προηγούμενης μέρας τις οποίες αντέγραφε από τις εφημερίδες. Σπανίως στην πρώτη σελίδα υπήρχε και κάποιο τοπικό νέο. Αν υπήρχε, αυτό αφορούσε κάποιο μεγάλο γεγονός, τόσο μεγάλο που άπαντες το γνώριζαν και δεν χρειαζόταν την εφημερίδα της επομένης για να το μάθουν.
Η δεύτερη σελίδα είχε «τοπικές ειδήσεις». Αυτές δεν ήταν παρά μικρές αγγελίες και κοινωνικά. Χρήσιμα για την τοπική κοινωνία, αλλά λίγα για να συντηρήσουν πάνω από μία εφημερίδα στο νομό.
Σήμερα υπάρχουν έξι ή επτά καθημερινές εφημερίδες. Λέω «η επτά» διότι με τον ρυθμό που εκδίδονται ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για τον αριθμό. Κοιμάσαι με έξι εφημερίδες και ξυπνάς με επτά. Διαφέρουν πολύ από το μονόφυλλο της δεκαετίας του 1980. Είναι έγχρωμες και πολυσέλιδες. Έχουν ελληνικές και διεθνείς ειδήσεις της προηγούμενης μέρας και τοπικό ρεπορτάζ.
Αυτές οι εφημερίδες διαφέρουν πολύ από τις ημερήσιες τοπικές του παρελθόντος, αλλά δεν διαφέρουν πολύ μεταξύ τους. Η νέα τεχνολογία έκανε εφικτή την πρόσβαση τους σε φρέσκες ειδήσεις, αλλά η πληροφόρηση τουλάχιστον για τα ελληνικού και διεθνούς ενδιαφέροντος θέματα έχει μόνο μία πηγή. Τα κείμενα του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων δημοσιεύονται αυτούσια στις τοπικές εφημερίδες και το χειρότερο είναι πως αυτά τα κείμενα δεν είναι ότι καλύτερο. Και ως γραφή, αλλά και ως περιεχόμενο.
Τα κείμενα του ΑΠΕ είναι «εθνικώς ορθά» σε μια χώρα που θεωρεί ότι «αληθές είναι το Εθνικόν» και όχι το αντίστροφο, που ήθελε ο Διονύσιος Σολωμός. Τώρα τελευταία όμως τα κείμενα του ΑΠΕ γίνονται όλο και περισσότερο κομματικώς ορθά. Εμφανίζονται πολλές περιπτώσεις να εξαφανίζονται πολιτικές ειδήσεις οι οποίες δεν κολακεύουν την κυβέρνηση και να εμφανίζονται άλλες «ξεκρέμαστες». Κυβερνητικές ανακοινώσεις για ειδήσεις που δεν εμφανίστηκαν στο «εθνικό μας πρακτορείο».
Η τεχνολογία εδώ είναι βολική, αλλά όσο περνά ο καιρός γίνεται όλο και λιγότερο χρήσιμη στις τοπικές εφημερίδες. Μετατρέπεται κατά κάποιο τρόπο σε αγωγό προπαγάνδας.
Το δεύτερο πρόβλημα που η χρήση της τεχνολογίας επιτείνει είναι η προσβασιμότητα τρίτων στην αίθουσα σύνταξης. Μια διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ανοίγει την εφημερίδα στον κόσμο. Αυτό είναι καλό. Όλες οι εφημερίδες (και οι τοπικές) πρέπει να ανοίγονται στον κόσμο. Μόνο που ανοίγονται ταυτόχρονα και στους παλαβούς αυτού του κόσμου και τίποτε δεν είναι χειρότερο για μια διψασμένη για περιεχόμενο εφημερίδα, από ένα παλαβό με πληκτρολόγιο ανά χείρας. Βλέπω, διαβάζω στον τοπικό τύπο τις πιο γελοίες θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν στη χώρα, τέτοιες που θα μπορούσαν να κάνουν περιοδικά σαν «Το Ανεξήγητο» ή «Το Τρίτο Μάτι» να κοκκινίζουν.
Το τρίτο και χειρότερο πρόβλημα είναι τα δελτία τύπου των τοπικών εξουσιών. Δυστυχώς ο τοπικός Τύπος και για λόγους καλής γειτονίας με τις τοπικές αρχές μετατράπηκε σε μια απέραντη χωματερή δελτίων τύπου. Κάθε υπηρεσία που σέβεται τον εαυτό της έχει ένα απέραντο καρνέ με email διοχετεύει τα «καλώς πεπραγμένα» της σε όλες τις εφημερίδες που μπορεί. Κι αυτές απλώς αναδημοσιεύουν το «έτοιμο» (και από άποψη πληκτρολόγησης) κείμενο.
Αυτά αποτελούν τις παιδικές ασθένειες που φέρνει η τεχνολογία σε κάθε τομέα. Αν το καλοσκεφτούμε το ίδιο συμβαίνει εν πολλοίς και με το internet καθαυτό. Εκατομμύρια πληροφορίες κυκλοφορούν. Άλλες είναι ανεπιβεβαίωτες, άλλες προπαγανδιστικές και πολύ περισσότερες αναξιόπιστες.
Ο τοπικός τύπος έχει μέλλον. Μόλις ξεπεράσει αυτές τις παιδικές ασθένειες η τεχνολογία μπορεί να γίνει αρωγός στο έργο του. Αν το σκεφθούμε, σήμερα μια τοπική εφημερίδα, σε πολλές περιπτώσεις απέχει από τις ειδήσεις εξίσου με μία αθηναϊκή. Έχει πρόσβαση στα ίδια πρακτορεία και τα ίδια sites. Έχει δε το πλεονέκτημα να βρίσκεται εγγύτερα στις τοπικές ειδήσεις που αφορούν περισσότερο τους αναγνώστες της. Για παράδειγμα μια πλημμύρα στην Κηφισιά δεν ενδιαφέρει τόσο πολύ τους κατοίκους των Μεγάρων, και λιγότερο τους κατοίκους της Κοζάνης. Αυτή η εγγύτητα είναι και το συγκριτικό της πλεονέκτημα. Αν το καλοσκεφτούμε, οι πανελλήνιας κυκλοφορίας εφημερίδες είναι τοπικές του κέντρου των Αθηνών με καλύτερη αξιολόγηση των υπόλοιπων ειδήσεων.
Σε μια εποχή αποκέντρωσης των εξουσιών, το μέλλον του Τοπικού Τύπου είναι λαμπρό. Όταν οι αποφάσεις για την καθημερινότητα των πολιτών θα λαμβάνονται στις κατά τόπους περιφέρειες και όχι στα υπουργικά γραφεία των Αθηνών, τότε ο κόσμος θα στραφεί στον Τοπικό Τύπο να πληροφορηθεί για όσα τον αφορούν. Για να επιτύχουν όμως οι τοπικές εφημερίδες σ’ αυτό πρέπει να ετοιμαστούν. Να γίνουν εφημερίδες, που αξιολογούν πριν δημοσιεύσουν, που κρίνουν και ενεργούν.
Εισήγηση στο συνέδριο «Τοπικός Τύπος Αττικής- Συνεργασία για την ποιότητα» Μέγαρα 13.7.2007
