Το αγκάθι της διαφθοράς σε κάθε χώρα είναι βαθύ και πολιτικό. Δεν λύνεται με ηθικές υποσχέσεις, όσο αγαθές κι αν είναι οι προθέσεις των πολιτικών.
Παρακολουθώντας το πολιτικό τοπίο, όπως διαμορφώνεται τον τελευταίο καιρό, κάποιος χαιρέκακος θα μπορούσε να αναφωνήσει μια παλιά ελληνική παροιμία: «Οσα κάνει η γίδα στο πουρνάρι, τα βρίσκει στο τομάρι». Πραγματικά: δεν είναι πρωτοφανή όσα ζούμε σήμερα, σχετικά με την υπόθεση Ζαχόπουλου. Δεν είναι νέο φρούτο οι «παραθυριάδες», τα υπονοούμενα, οι θεωρίες συνωμοσίας, τα ερωτήματα. Τις ζήσαμε και στο άμεσο παρελθόν και για υποθέσεις που δεν είχαν τόσο τραγική κατάληξη, δηλαδή δύο απόπειρες αυτοκτονίας. Ποιος θυμάται την ηθική ανάταση με τα «φρουτάκια» -όπου υπήρξαν υπονοούμενα ακόμη και για τον πρώην πρόεδρο της Δημοκρατίας; Την υπόθεση Πάχτα; Το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου; Των εξοπλισμών; Πριν τέσσερα χρόνια όλη η χώρα εμφανιζόταν ως ένα απέραντο «σκανδαλοτροφείο». Εκείνοι δε που είχαν το δάχτυλο πιο ψηλά, αυτοί που έβγαζαν τις περισσότερες κραυγές, ήταν τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας.
Φυσικά, δεν ισχυριζόμαστε ότι δεν υπήρξαν σκάνδαλα. Πιθανώς υπήρξαν, αλλά δεν αποδείχτηκαν. Πήγαν στη Δικαιοσύνη και κατέληξαν σε αθωωτικές αποφάσεις. Ηταν οι δικαστές σε διατεταγμένη υπηρεσία, όπως κατήγγειλε τότε η Ν.Δ.; Ισως, αλλά γιατί τώρα να είναι ανεξάρτητοι; Αλλαξε κάτι, πέρα από τις υποσχέσεις περί «ηθικής διακυβέρνησης»;
Το πρόβλημα της διαφθοράς δεν εδράζεται σε ποιο κόμμα έχει περισσότερα ή λιγότερα διεφθαρμένα στελέχη. Ετσι κι αλλιώς «κολιός, και κολιός» από την ίδια κοινωνία βγαίνουν και το ίδιο κρατικό σύστημα διαχειρίζονται. Το πρόβλημα είναι ότι η Ν.Δ. δεν έχει πολιτική πρόταση για τη διαφθορά. Για παράδειγμα: θα περίμενε κανείς ό,τι μετά από τόσες καταγγελίες περί καθοδηγούμενης από το ΠΑΣΟΚ δικαιοσύνης να προχωρήσει στην ουσιαστική ανεξαρτητοποίησή της από την εκτελεστική εξουσία. Δεν έκανε τίποτε, και τώρα μας ζητά να έχουμε εμπιστοσύνη στον ίδιο μηχανισμό που πριν τέσσερα χρόνια κατήγγειλε.
Το αγκάθι της διαφθοράς σε κάθε χώρα είναι βαθύ και πολιτικό. Δεν λύνεται με ηθικές υποσχέσεις, όσο αγαθές κι αν είναι οι προθέσεις των πολιτικών. Λύνεται με ισορροπίες και ελέγχους μεταξύ των εξουσιών. Στην Ελλάδα η εκτελεστική εξουσία είναι παντοδύναμη: διορίζει την ηγεσία της Δικαιοσύνης κι έχει την κοινοβουλευτική εξουσία στο μαντρί. Επόμενο είναι ότι όλοι όσοι ασκούν εκτελεστική εξουσία να νιώθουν παντοδύναμοι στον τομέα τους. Αρκεί να τα έχουν καλά με τον εκάστοτε πρωθυπουργό. Η ετεροβαρής σχέση των εξουσιών είναι τροφείο σκανδάλων. Ακόμη κι αν υπήρχαν άγιοι, για να διαχειριστούν τα δημόσια πράγματα, και αυτοί τη φοβέρα (άλλων εξουσιών) θέλουν.
Το πρόβλημα με τη νυν κυβέρνηση δεν είναι απλώς η μη διεύρυνση των θεσμών έλεγχου και ισορροπιών των εξουσιών. Είναι ότι θεσμικά τους συρρικνώνει. Οι Ανεξάρτητες Αρχές, επί παραδείγματι, που θα μπορούσαν ωριμάζοντας να γίνουν ένα επιπλέον σύστημα ελέγχου κάθε εξουσίας, διαρκώς αποδυναμώνονται. Κι αυτό μελλοντικά θα το πληρώσουμε με επιπλέον διαφθορά. Αν δεν το πληρώνουμε ήδη. Ας μην ξεχνάμε ότι θρυαλλίδα της υπόθεσης Ζαχόπουλου υπήρξε -σύμφωνα με την κατηγορούμενη- η μοριοδότησή της στη συνέντευξη για τη μονιμοποίησή της στο υπουργείο Πολιτισμού.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 11.1.2008
