H Κοινωνία της Πληροφορίας στις οθόνες του Μετρό…
Τι είναι η πατρίδα μας; Μην είναι οι κάμποι; Μην είναι τ’ άσπαρτα ψηλά βουνά; Προφανώς είναι αυτά και άλλα περισσότερα, που τα δείχνει όλα το Αττικό Μετρό στις στάσεις του προς το αεροδρόμιο. Σε μεγάλες, λοιπόν, ψηφιακές οθόνες κάποιος επιβάτης που περιμένει (έως και μία ώρα!) τον συρμό χαζεύει ολόκληρη την «Ελλάδα του καρτ ποστάλ», δηλαδή την ψεύτικη Ελλάδα που έχει σιχαθεί να βλέπει. Βλέπει τον φωτισμένο Λυκαβηττό (χωρίς τη θάλασσα του μπετόν από κάτω), τα ιριδίζοντα ακρογιάλια (χωρίς τα σκουπίδια που συνήθως τα πνίγουν), τις πανέμορφες γειτονιές με τ’ ασβεστωμένα σπίτια (χωρίς τις ακαλαίσθητες ταμπέλες από νέον που φωτίζουν τις μαρκίζες των καταστημάτων). Φυσικά στις οθόνες περνάει και o Λευκός Πύργος (χωρίς τον νομάρχη) το στεφάνι της Βεργίνας κι άλλα θάματα πολλά, που θα υμνούσε ο Σεφέρης.
Φυσικά δεν περιμέναμε στις οθόνες να δούμε την πραγματική Ελλάδα -την ψεύτικη, τη διαφημιστική θα έδειχναν- αλλά περιμέναμε λίγο περισσότερη φαντασία από την αισθητική των ’60ς, από τη διαδοχή κάποιων καρτ ποστάλ.
Πολλοί θα ισχυριστούν ότι οι εικόνες αυτές δεν απευθύνονται σ’ εμάς τους γηγενείς, αλλά στους τουρίστες που μας επισκέπτονται. Ορθόν, αλλά δεν θα ήταν καλύτερο να προβάλλονται αυτές οι εικόνες σε κάποιο σταθμό του Αμβούργου ή του Λονδίνου; Εστω όμως και στον σταθμό Χαλανδρίου, τι νόημα έχει να βλέπουν οι τουρίστες (αλλά κι εμείς οι Ελληνες) τα ερείπια ενός αρχαίου θεάτρου χωρίς μια επεξήγηση ή έστω ένα όνομα, μπας και φιλοτιμηθεί κάποιος, κάποτε, να το επισκεφθεί;
Οι οθόνες μπαίνουν σε σταθμούς μετρό για να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σ’ εκείνους που περιμένουν (έως μια ώρα, είπαμε). Στο Αττικό Μετρό δεν έχει καν την ώρα. Εχει, όμως, μια τριήμερη πρόβλεψη του καιρού. Χρήσιμη, αλλά μόνο για τους γηγενείς, διότι δεν υπάρχει στ’ αγγλικά. Εχει και το εορτολόγιο (πάλι καλά που δεν έχει και τα τετράστιχα που είχαν παλιά τα ημερολόγια), κι αυτό πάλι μόνο στα ελληνικά. Προφανώς, οι εικόνες απευθύνονται στους ξένους και οι εορτές και πανηγύρεις στους Ελληνες. Και βέβαια μπορεί σε κάποιους να είναι χρήσιμο να γνωρίζουν ότι γιορτάζει ο Αγάθωνας (στα ελληνικά), αλλά θα ήταν χρησιμότερο σε όλους να γνωρίζουν τι ώρα έρχεται ο συρμός για το αεροδρόμιο.
Παρ’ όλα αυτά όμως οι οθόνες δείχνουν πραγματικά τι είναι η πατρίδα μας. Σύμφωνα με τα αυτοκόλλητα που υπάρχουν στις οθόνες, το έργο είναι της «Κοινωνίας της Πληροφορίας» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οπότε στο γνωστό ποίημα του Ιωάννη Πολέμη πρέπει να συμπληρωθεί: «μην είναι η προχειρότητα;», «μην είναι τα λεφτά σε πίθους Δαναΐδων που ονομάζονται επιχειρησιακά προγράμματα και εξαντλούνται σε μεγάλες οθόνες και σε καρτ-ποστάλ;», «μην είναι η Κοινωνία της Πληροφορίας, που δεν πληροφορεί;».
Όσο για το τελευταίο τετράστιχο μπορεί να μείνει ως έχει: «Ολα πατρίδα μας! Κι αυτά κι εκείνα…» και κυρίως εκείνα που δείχνουν τις χαμένες ευκαιρίες να περνούν μπροστά μας με μεγαλύτερη συχνότητα από τους συρμούς του μετρό. Διότι αν περιμένει κάποιος μια ώρα για να περάσει το μετρό, πολλές θλιβερές σκέψεις κάνει που δεν απαλύνονται από τα καρτ ποστάλ μιας Ελλάδας που δεν υπάρχει.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 17.10.2008
