Εβδομήντα χρόνια τώρα -από την δικτατορία του Μεταξά κι εντεύθεν- η ελληνική σημαία σέρνεται σε μαθητικές παρελάσεις σε χέρια άξιων ή λιγότερο άξιων μαθητών, που μπορεί να την αγαπούν ή όχι.
Έχουν απόλυτο δίκιο όσοι ισχυρίζονται ότι η σημαία δεν είναι έπαθλο για να την κουβαλούν κάποιοι στις παρελάσεις. Αλλά που να το βρουν; Εβδομήντα χρόνια τώρα -από την δικτατορία του Μεταξά κι εντεύθεν- η ελληνική σημαία σέρνεται σε μαθητικές παρελάσεις σε χέρια άξιων ή λιγότερο άξιων μαθητών, που μπορεί να την αγαπούν ή όχι. Κάποτε επίσης τα κριτήρια ήταν σωματομετρικά. Μπορεί να μην είχαμε Λένι Ριφτενσταλ να απαθανατίσει του ρώμη του «ελληνικού κορμιού» δίναμε όμως τη σημαία στον πιο ψηλό. Το σύμβολο της πατρίδας σερνόταν σε πόλεις και χωριά από μαθητές που απλώς έτυχε να έχουν μερικούς πόντους παραπάνω από τους συμμαθητές τους. Και γι’ αυτούς τους σημαιοφόρους του παρελθόντος δεν ξέραμε αν την αγαπούν ή όχι, αν μεγαλώνοντας θα τη δόξαζαν ή θα την πρόδιδαν, «αν» -κατά την προσφιλή έκφραση των σημαιομάχων- «θα έχυναν το αίμα τους γι’ αυτή», ή αν θα την άφηναν στις λάσπες.
Αντικειμενικά λοιπόν δεν μπορούμε να ξέρουμε αν κάποιος ο οποίος ονομάζεται π.χ. Κώστας Παπαδόπουλος θα τιμήσει την ελληνική σημαία περισσότερο από κάποια που ονομάζεται π.χ. Σονίλα Μετούση. Μπορεί ο πρώτος να μας βγει Πήλιος Γούσης και η δεύτερη Μπουμπουλίνα (που ήταν ομόγλωσση της Σονίλα). Αρα το φρόνημα -και δη το μελλοντικό- δεν μπορεί να αποτελέσει επαρκή οδηγό για το ποιος δικαιούται να κρατήσει τη σημαία.
Κάποιοι επικαλούνται τον Ηρόδοτο για να τεκμηριώσουν την άποψή τους για το ποιος πρέπει να σηκώσει τη σημαία. Το «ομόγλωσσο» είναι ένας αντικειμενικός προσδιορισμός. Μπορούμε εμπειρικά να το διαπιστώσουμε. Το «ομότροπο» όχι. Το «όμαιμον» ποτέ. Ο Ηρόδοτος δεν γνώρισε την μεγάλη επανάσταση της γενετικής για να ξέρει ότι οι θεωρίες περί «συγγένειας αίματος των εθνών» είναι ανοησίες. Χειρότερα: επικίνδυνες ανοησίες. Το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας, ο Ναζισμός βασίστηκε σε θεωρίες περί αίματος, φυλής ή ράτσας. Αυτό που μάθαμε από την ιστορία είναι ότι τα αρχαία κείμενα χρήζουν μεγαλύτερου σεβασμού από την απλοϊκή αναγωγή τους στα σημερινά πράγματα.
Παρένθεση: Η Καθολική εκκλησία έχει μια θλιβερή ιστορία εξαιτίας της αυτούσιας αναγωγής των αρχαίων κειμένων στην σύγχρονη πραγματικότητα. Η μεγάλη διαμάχη που είχε τον 16ο αιώνα με τους επιστήμονες (κορυφαία ήταν η δίκη του Γαλιλαίου από την Ιερά Εξέταση) αφορούσε το ηλιοκεντρικό σύστημα. Η Παλαιά Διαθήκη αναφέρει ότι ο ήλιος κινείται γύρω από τη γη, επειδή ο Ιησούς του Ναυή ζήτησε ρητά από τον ήλιο να σταματήσει την κίνησή του (και όχι το αντίστροφο) μέχρι να κινήσει τους εχθρούς του Ισραήλ: «Τότε ελάλησεν ο Ιησούς προς τον Κύριον, καθ’ ην ημέραν ο Κύριος παρέδωκε τους Αμορραίους έμπροσθεν των υιών Ισραήλ, και είπεν ενώπιον του Ισραήλ, Στήθι, ήλιε, επί την Γαβαών, και συ σελήνη, επί την φάραγγα Αιαλών. Και ο ήλιος εστάθη, και η σελήνη έμεινεν, εωσού ο λαός εκδικήθη τους εχθρούς αυτού.» (Ιησού Ναυή ι: 12-14) Η άκριτη χρήση αυτής της περικοπής της Παλαιάς Διαθήκης για να «αποδειχθούν» κάποια πράγματα κατέληξε στην μεγαλύτερη ιστορικά ντροπή της Καθολικής Εκκλησίας. Κλείνει η παρένθεση…
Η συζήτηση για το θέμα της σημαίας είναι δαιδαλώδης. Κυρίως γιατί έχει να κάνει με το θυμικό ενός κόσμου -που δικαιολογημένα ίσως τρομάζει από τις νέες προκλήσεις της πολυπολιτισμικότητας. Είναι όμως μια καλή ευκαιρία να συζητήσουμε ψύχραιμα κάποια πράγματα. Κυρίως να βρούμε εκείνα που μας ενώνουν. Ποιοι ήμασταν, ποιοι είμαστε, και κυρίως ποιοι θέλουμε να γίνουμε…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 21.10.2004
