Δυστυχώς στην Ελλάδα όλοι θεωρούν ότι πρέπει να κάνουν πρώτα κοινωνική πολιτική και μετά την δουλειά τους. Από την εποχή Κουτσόγιωργα που άρχισε τις προσλήψεις στο δημόσιο με «κοινωνικά κριτήρια», μέχρι σήμερα που τα ΑΕΙ μετεγγράφουν φοιτητές με «κοινωνικά κριτήρια», το αποτέλεσμα είναι ένα: η αποτελεσματικότητα του συστήματος διαρκώς διαβρώνεται.
Τελικά οι υποθέσεις των παράνομων μετεγγραφών στα πανεπιστήμια είχαν και μια θετική πλευρά. Γνωρίσαμε τον ακαδημαϊκό κόσμο της χώρας. Είδαμε επιστήμονες που δεν είχαμε ματακούσει να υπερασπίζονται ή να καταγγέλλουν πρακτικές που οι παροικούντες των ΑΕΙ τις θεωρούν κοινό τόπο. Ποτέ δεν γνώρισε τέτοιες πιένες η ακαδημαϊκή κοινότητα. Δυστυχώς αρνητικές. Οι σοφοί μας άνδρες δεν γίνονται γνωστοί στη χώρα για το έργο που παράγουν. Γίνονται μόνο για τις παρανομίες τους. Επειδή, ακριβώς, δεν παράγουν έργο.
Έτσι είδαμε πρυτάνεις, νυν και πρώην, να τρέχουν από παράθυρο σε παράθυρο, από κανάλι σε κανάλι αφενός για να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα και αφετέρου να υποβαθμίσουν το ρόλο που πρέπει να έχει η ακαδημαϊκή κοινότητα σε μια δυτική χώρα. «Να απαγορευθούν οι μετεγγραφές», απαιτούσε ο ένας, «Να μπουν πιο σαφή κοινωνικά κριτήρια», απαιτούσε ο άλλος. Δυστυχώς και τα δύο αιτήματα δείχνουν τον βαθύ αποπροσανατολισμό ο οποίος ταλανίζει την Δημόσια Ανώτατη Εκπαίδευσης στη χώρα.
Κατ’ αρχήν πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Τα ΑΕΙ δεν ανήκουν στο υπουργείο «Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης». Δεν είναι ούτε Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ), ούτε Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών (ΓΑΔΑ). Έχουν ένα ρόλο: να προάγουν και να διαχέουν την γνώση. Τελεία. Οτιδήποτε κάνουν λοιπόν πρέπει να μεγιστοποιεί την παραγωγή και διάχυσης της γνώση. Δεν χρειάζονται λοιπόν κοινωνικά κριτήρια για τις μετεγγραφές. Ούτε μπορούν, ούτε πρέπει τα πρυτανικά συμβούλια να ασχολούνται με τις συνθήκες βιοπορισμού ή ανασφάλειας των φοιτητών. Δεν πρέπει να τους νοιάζει διότι δεν είναι δική τους δουλειά να κάνουν κοινωνική πολιτική. Δόξα τω Θεώ στην Ελλάδα έχουμε δεκάδες οργανισμούς και χιλιάδες υπαλλήλους που ασχολούνται μ’ αυτά τα ζητήματα. Το γεγονός ότι κάποιοι δεν έχουν π.χ. τις οικονομικές δυνατότητες να σπουδάσουν σε άλλη πόλη, αποτελεί ένα κοινωνικό πρόβλημα το οποίο πρέπει να λυθεί. Δι’ άλλων, όμως -πέραν της πρυτανείας των πανεπιστημίων- τρόπων. Πιθανώς δια υποτροφιών του κράτους, δια φοροαπαλλαγών στους γονείς κ.λ.π. αλλά όχι δια μετεγγραφών.
Οι μόνες μετεγγραφές που μπορούν και πρέπει να γίνονται θα πρέπει να έχουν αποκλειστικά ακαδημαϊκά κριτήρια. Σε ένα σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης που σέβεται τον εαυτό του τα πρυτανικά συμβούλια πρέπει να μεταβληθούν σε «κυνηγούς κεφαλών». Φοιτητών και καθηγητών. Πρέπει να επιλέγουν μόνοι τους φοιτητές που δέχονται και να ψάχνουν να βρουν ή να μετεγγράφουν εκείνους που θα προσθέσουν στην ακαδημαϊκή διαδικασία. Θα πρέπει να χαίρονται όταν δέχονται αιτήσεις μετεγγραφής, από καλούς φοιτητές και ασχέτως κοινωνικών κριτηρίων να τους επιλέγουν. Θα πρέπει να απορρίπτουν εκείνους που δεν πληρούν τα αυστηρά τους ακαδημαϊκά κριτήρια, ασχέτως πάλι της οικονομικής τους κατάστασης. Τα πανεπιστήμια πρέπει να ανταγωνιστούν στην ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού που έχουν, όχι με βάση πόσο ψυχοπονιάρικα είναι…
Δυστυχώς στην Ελλάδα όλοι θεωρούν ότι πρέπει να κάνουν πρώτα κοινωνική πολιτική και μετά την δουλειά τους. Από την εποχή του αλησμόνητου Μένιου Κουτσόγιωργα που άρχισε τις προσλήψεις στο δημόσιο με «κοινωνικά κριτήρια» (το αποτέλεσμα ήταν να γεμίσουν οι υπηρεσίες με μεσήλικες κυρίες που δεν μπορούσαν να κάνουν το παραμικρό), μέχρι σήμερα που τα ΑΕΙ μετεγγράφουν φοιτητές με «κοινωνικά κριτήρια», το αποτέλεσμα είναι ένα: η αποτελεσματικότητα του συστήματος διαρκώς διαβρώνεται.
Η υπουργός Παιδείας λοιπόν μπορεί να μπαλώσει το σύστημα των μετεγγραφών θέτοντας ποιο σαφή και πιο αυστηρά κοινωνικά κριτήρια. Κι αυτό το «μπάλωμα» θα κρατήσει μερικά χρόνια και μετά οι ατσίδες θα βρουν πιο ευφυείς τρόπους να το παρακάμψουν. Θα ξαναδημιουργηθεί σκάνδαλο και ο επόμενος υπουργός θα ξαναμπαλώσει τα κριτήρια. Μέχρι να ξαναρχίσει το σύστημα να μπάζει κ.ο.κ. Τώρα λοιπόν απαιτείται τόλμη. Δεν χρειάζεται άλλο μπάλωμα η κουρελού της Παιδείας μας. Εξ αρχής πρέπει να σχεδιαστεί για να κάνει την δουλειά της, η οποία -σημειωτέον- δεν είναι η κοινωνική πολιτική…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 27.9.2004
