Το Ισραήλ στα εξήντα του είναι ένα παράδοξο ευφορίας και απελπισίας. Μια χώρα σε διαρκή πόλεμο και διαρκή ανάπτυξη.
Το περίεργο δεν είναι ότι πολλοί σ’ αυτή τη χώρα μισούν το Ισραήλ. Ο λαϊκός αντισημιτισμός είναι βαθιά ριζωμένος και ο διάχυτος αντιιμπεριαλισμός εκφράζεται τις περισσότερες φορές ως συνολική καταδίκη κάθε πράξης του νεότευκτου αυτού κράτους. Το περίεργο είναι ότι οι περισσότεροι από όσους μισούν το Ισραήλ, ταυτοχρόνως το θαυμάζουν. Για λάθος λόγους. Για την ακρίβεια, θαυμάζουν αυτό που καταγγέλλουν: μια «μάτσο-πολιτική» που καταλήγει σε εκτοπίσεις πληθυσμών, δολοφονίες αμάχων και άλλα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ηταν χαρακτηριστική η αποστροφή του κ. Μίκη Θεοδωράκη στην προ τριετίας ομιλία που προκάλεσε σάλο επειδή ανέφερε ότι «οι εβραίοι βρίσκονται στη ρίζα του κακού». Πιο χαρακτηριστική ήταν η συνέχεια της δήλωσής του: «Εμείς είχαμε ολόκληρο Περικλή εδώ. Φανταστείτε τι θα γινόταν η Ελλάδα αν είχαμε την (…) επιθετικότητα των Εβραίων! Τόση χαλαρότητα έχουμε».
Θα γραφούν πολλά με αφορμή τα 60χρονα από την ίδρυση του Ισραήλ. Είναι μισός και πλέον αιώνας διαρκούς σύγκρουσης -μια πληγή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που δεν λέει να κλείσει. Το Ισραήλ κολυμπά σε μια θάλασσα μίσους, θάλασσα την οποία τροφοδοτεί και με τις δικές του ενέργειες. Θα παραμείνει πολιορκημένο όσες διπλωματικές προσπάθειες κι αν γίνουν. Οι αραβικοί πληθυσμοί γύρω του μεγαλώνουν με ταχύτατους ρυθμούς και όσο δεν λύνουν τα προβλήματα της νεωτερικότητας τόσο θα μισούν το μόνο νεωτερικό κράτος της περιοχής. Για να το πούμε πιο απλά: στη χαβούζα των ψυχών που είναι η λωρίδα της Γάζας χιλιάδες παιδιά Παλαιστινίων δεν έχουν ελπίδα. Και η απελπισία τους θα τροφοδοτεί διαρκώς το μίσος.
Παρ’ όλα αυτά η Ημέρα της Ανεξαρτησίας του Ισραήλ που συνοδεύτηκε από παρελάσεις και πυροτεχνήματα την περασμένη Πέμπτη είναι «ο εορτασμός του εφικτού» όπως το χαρακτήρισε ο συγγραφέας Γιόσι Κλέιν Χαλεβί. Οπως μεταδίδει το Associated Press, «το Ισραήλ στα εξήντα του είναι ένα παράδοξο ευφορίας και απελπισίας, μια χώρα που υπομένει καθημερινές επιθέσεις από ρουκέτες ενώ παράγει επιστήμονες οι οποίοι υπήρξαν πρωτοπόροι στην ανάπτυξη των ασύρματων δικτύων, και των επικοινωνιών. Εξι δεκαετίες μετά το Ολοκαύτωμα το εβραϊκό κράτος ακόμη μαστίζεται από εξωτερικές απειλές και κρίση ταυτότητας στο εσωτερικό».
Παρ’ όλα αυτά ο νομπελίστας πρώην πρόεδρός του Σιμόν Πέρες διατυπώνει με εξαιρετική σαφήνεια τις αναπτυξιακές προτεραιότητες της χώρας του: «Είμαστε μια μικρή σε μέγεθος και αριθμούς χώρα και γι’ αυτό δεν μπορούμε να έχουμε μεγάλη αγορά ή μεγάλη βιομηχανία», είπε στο AP. «Αλλά παρ’ όλα αυτά το Ισραήλ γίνεται ένα τολμηρό εργαστήριο.» Αυτό το πιστοποιεί και το διεθνές πρακτορείο: Ο Πέρες προωθεί την ιδέα να γίνει το Ισραήλ «πράσινη χώρα» και εργοστάσιο καινοτομιών στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένου ενός κυβερνητικού σχεδίου για ανάπτυξη του πρώτου δικτύου ηλεκτρικών αυτοκινήτων μέχρι το 2011. Ηδη έχει πρασινίσει πολλές εκτάσεις που προηγουμένως ήταν ερημικές και πουλά την τεχνογνωσία πρωτοποριακών συστημάτων άρδευσης σε όλο τον κόσμο. Ισραηλινοί επιχειρηματίες φτιάχνουν μια διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια πολυμέσων και ένα νέο προϊόν που ονομάζεται PopTok το οποίο στέλνει βιντεοκλίπ ταινιών και τηλεοπτικών προγραμμάτων μέσω SMS.
Ισως λοιπόν να ήταν προτιμότερο να μην κοιτάμε τόσο τη στρατιωτική ισχύ του 60χρονου κράτους, αλλά το γεγονός ότι προκόβει στις επιστήμες που του προσφέρει και οικονομικές ευκαιρίες.
Γιατί όμως το Iσραήλ προχώρησε τόσο πολύ; Ολα ξεκινούν, γράφει το «Forbes», από μια ισχυρή μαθητική παιδεία στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Kατόπιν έρχεται ο στρατός που διαλέγει τα καλύτερα μαθηματικά μυαλά και κατά τη διάρκεια της θητείας, τα στέλνει στα ερευνητικά του κέντρα για να λύσουν πρακτικά μαθηματικά προβλήματα που έχει. Επειτα είναι η μεγάλη εισροή εβραίων μαθηματικών από την πρώην EΣΣΔ. Tέλος και σημαντικότερο είναι η στρατηγική απόφαση αυτής της χώρας να επενδύσει στη γνώση. Xωρίς εδάφη για καλλιέργεια και χωρίς πρώτες ύλες το Iσραήλ έπρεπε να επενδύσει μόνο στο μυαλό των ανθρώπων. Και πέτυχε. Σήμερα: 1) έχει τρεις χιλιάδες επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας, πολλές από τις οποίες βρίσκονται σε ξένα χρηματιστήρια. 2) έχει το υψηλότερο ποσοστό επιστημόνων στον κόσμο: 135 ανά 10.000 κατοίκους. Σημειωτέον ότι 85/10.000 έχουν οι HΠA. 3) Το ένα τρίτο των συνολικών εξαγωγών του είναι προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. «Ολα βασίζονται στο όραμα», γράφουν οι Los Angeles Times. «Οταν το 1961 ξεκίνησε η πρώτη εταιρεία υψηλής τεχνολογίας στο Ισραήλ, όλοι χλεύασαν την προσπάθεια. Aπεδείχθη ότι έκαναν λάθος»…
Ιnfo
-Ιλαν Γκράιλσαμερ, « Η νέα ιστορία του Ισραήλ Δοκίμιο σχετικά με μια εθνική ταυτότητα», εκδ. Καστανιώτη.
-Αμός Οζ, «Το Ισραήλ, η Παλαιστίνη και η ειρήνη», εκδ. Καστανιώτη.
-Yves Marc Ajchenbaum, «Ισραήλ – Παλαιστίνη Μία γη, δύο έθνη 1948-2002 Συλλογή άρθρων της εφημερίδας Le Monde» (συλλογικό), εκδ. Μελάνι.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 11.5.2008
