Γιατί στην Ελλάδα εθνικό θέμα είναι μόνο ό,τι συνιστά απειλή, ή ό,τι κατασκευάζεται ως απειλή και όχι π.χ. το άνοιγμα της οδού Λήδρας;
Κι ενώ η Ελλάς μαχόταν στα πεδία του Βουκουρεστίου για το όνομα της ακατονόμαστης γείτονος, μια αθόρυβη επανάσταση γίνεται σε μια άλλη γωνιά της γης, εκεί που κατοικεί πραγματικός ελληνισμός και όχι τα ελληνογενή πλάσματα που φαντάζεται ο κ. Ανθιμος. Η επανάσταση αυτή αποτυπώνεται σποραδικά με κάποιες φωτογραφίες στον ελληνικό τύπο, αλλά ουδείς ασχολείται. Κι αυτό είναι το περίεργο: με το Κυπριακό ασχολούμαστε μόνο όταν προτείνεται κάποια λύση και κάθε φορά που προτείνεται κάποια λύση την θεωρούμε απειλή. Λες και τα προβλήματα είναι συστατικό στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας και όποια συμφωνία επίλυσής τους θα μας αφελληνίσει.
Ηταν εντυπωσιακές οι λίγες φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν πριν ανοίξει το οδόφραγμα της οδού Λήδρας. Μια έρημη ζώνη στο κέντρο μιας ευρωπαϊκής πρωτεύουσας και κάποιοι πυροτεχνουργοί με γαλάζια περιβολή να την αποναρκοθετούν. Ποιος θα το πίστευε ότι στην αυγή του 21ου αιώνα, επί ευρωπαϊκού εδάφους θα υπήρχαν νάρκες στους δρόμους μιας πόλης; Κι όμως αυτό δεν είναι το πλέον περίεργο. Πιο παράδοξο ακόμη είναι ότι η τελευταία φορά που ασχοληθήκαμε με την πράσινη γραμμή της Λευκωσίας ήταν,όταν (κατά τον ελληνικό Τύπο) «οι στρατηγοί ήθελαν να στήσουν μια σκάλα», για να διευκολύνουν την πρόσβαση των Τουρκοκυπρίων στα ελεύθερα εδάφη. Σηκώθηκε κουρνιαχτός πολύς και η «πρόκληση» εγκαταλείφτηκε. Τώρα που δεν στήνεται τίποτε, αλλά αντίθετα αφαιρούνται οι ύπουλοι μηχανισμοί θανάτου, υπήρξε σιωπή. Ούτε ένα μπράβο σ’ εκείνους που το αποφάσισαν, τους κ. Χριστόφια και Ταλάτ.
Κάπως έτσι έγινε και με τα σχολικά βιβλία. Ουδείς ασχολήθηκε με τη μεγάλη αλλαγή στη φιλοσοφία τους, με το γεγονός ότι παρακινούν τον μαθητή να μάθει ψάχνοντας τις πηγές, ότι από τα απωθητικά και γεμάτα κείμενο εγχειρίδια περάσαμε σε βιβλία που χαίρεται κανείς να διαβάζει. Υπήρξαν εργώδεις προσπάθειες, δουλειά δεκάδων ανθρώπων η οποία πέρασε στο ντούκου. Από μια ολόκληρη παιδαγωγική επανάσταση (να συμφωνήσουμε: με τα ελλείμματά της) στη συλλογική μνήμη θα μείνει μόνο ο «συνωστισμός». Και κυρίως, έμεινε η αίσθηση της απειλής: ότι κάπου υπάρχει ένας Ούγγρο-Αμερικανός, ο οποίος μπλέκει, όχι διά του συγκεκριμένου βιβλίου αλλά ενός άλλου βιβλίου, και που διά του πρώτου βιβλίου θέλει να αφελληνίσει τα ελληνόπουλα. Μύλος; Οχι, φάρσα, από εκείνες που στην Ελλάδα μερικές φορές επαναλαμβάνονται ως τραγωδίες.
Γιατί όμως τόση ανασφάλεια; Γιατί στην Ελλάδα εθνικό θέμα είναι μόνο ό,τι συνιστά απειλή, ή ό,τι κατασκευάζεται ως απειλή και όχι π.χ. το άνοιγμα της οδού Λήδρας; Στο κάτω κάτω της γραφής, ακόμη κι αν ο Τζορτζ Σόρος πραγματικά δεν έχει άλλη δουλειά παρά να αφελληνίσει τα παιδιά μας, υπάρχουν δεκάδες γραφίδες και χιλιάδες δάσκαλοι να αντικρούσουν την «επίθεση» στον χώρο των ιδεών. Αντιθέτως στην οδό Λήδρας τα πράγματα είναι απτά: κάποιοι άνθρωποι σήμερα περπατούν εκεί όπου χθες υπήρχαν νάρκες. Το πρόβλημα μάλλον έγκειται στους μηχανισμούς διαμόρφωσης της κοινής γνώμης: κάποιοι άνθρωποι βγάζουν το μεροκάματο (δημοσιότητας ή πραγματικό) κατασκευάζοντας απειλές, για να τις πολεμήσουν μετά. Χειρότερα: στήθηκαν (ή επιχείρησαν να στηθούν) ολόκληρες πολιτικές καριέρες πάνω σε εθνικές πληγές. Και κυρίως πάνω σε απειλές. Πραγματικές ή φανταστικές…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 6.4.2008
