Αλήθεια, αν τα δύο παιδάκια που εξαφανίστηκαν στην Ορεστιάδα δεν ήταν Ρομά θα γινόταν τόσο εύκολα αποδεκτή η εξήγηση της «πώλησης»;
Είναι κοινότοπο να πούμε ότι η ολιγωρία του κράτους, και δη των αστυνομικών αρχών, σκοτώνει. Το δράμα του Εβρου το πιστοποιεί: Δύο αδελφάκια έξι κι οκτώ ετών, ο Αμέτ και ο Αϊχάν Τσερίμπαση εξαφανίστηκαν στις 28 Μαΐου από την Ορεστιάδα. Αμέσως σήμανε συναγερμός στις αστυνομικές υπηρεσίες και ξεκίνησε μια ευρείας κλίμακας αναζήτηση με τη συμμετοχή του «Χαμόγελου του Παιδιού» και της ΕΜΑΚ. Παράλληλα, τέθηκε σε λειτουργία το σύστημα εξαφάνισης παιδιών «Αμπερ Αλέρτ».
Λίγες μέρες αργότερα (πιεζόμενη;) η μητέρα των παιδιών είκασε στην κατάθεσή της πως τα αγόρια δόθηκαν σε συγγενή του πρώην άνδρα της και στη γυναίκα του, προκειμένου να βρουν οικογένεια πρόθυμη να τα υιοθετήσει. Ολοι -των ΜΜΕ συμπεριλαμβανομένων- έβγαλαν το συμπέρασμα πως «τα παιδιά πουλήθηκαν». Διέρρευσαν και μεταδόθηκαν «ιστορίες για δράκους» πολλές: για κυκλώματα από τη Βουλγαρία που παίρνουν παιδιά είτε για υιοθεσία, είτε για εμπόριο οργάνων κ.λπ. Οι έρευνες αποπροσανατολίστηκαν. Η υπόθεση έκλεισε για να ανοίξει μερικές μέρες μετά με ένα τραγικό τρόπο. Τα δύο παιδιά βρέθηκαν νεκρά σε ασανσέρ νεόδμητης οικοδομής. Εγκλωβίστηκαν στο κέντρο της πόλης και δεν τα έψαξε κανείς. Η ιατροδικαστική έρευνα έδειξε ότι πέθαναν από την έλλειψη νερού και τροφής.
Η τραγική αυτή υπόθεση αναδεικνύει πολλά περισσότερα ζητήματα από την απλή ολιγωρία των αστυνομικών αρχών. Αναδεικνύει τα στερεότυπα που ενδημούν στην ελληνική κοινωνία και τελικά κοστίζουν ζωές. Αλήθεια, αν τα παιδάκια δεν ήταν Ρομά θα γινόταν τόσο εύκολα αποδεκτή η εξήγηση της «πώλησης»; Αν δεν λέγονταν Αμέτ και Αϊχάν δεν θα ήλεγχε κάποιος την εικασία της μητέρας τους ότι ο εν διαστάσει σύζυγός της έδωσε τα παιδιά για υιοθεσία; Αν τα παιδιά λέγονταν Γιωργάκης και Κωστάκης δεν θα έψαχναν τη μοιραία πολυκατοικία, η οποία σημειωτέον απέχει μόλις εκατό μέτρα από το σπίτι τους; Η ευθύνη βεβαίως για την τραγική αυτή κατάληξη ανήκει στις διωκτικές αρχές μόνο που τα στερεότυπα δεν περιορίστηκαν στην αστυνομία. Ο τρόπος με τον οποίο τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αποδέχτηκαν το σενάριο της «πώλησης των δύο παιδιών» δείχνει ότι η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμη για τέτοιου τύπου «εξηγήσεις». Σε κανένα δεν έκανε εντύπωση η εικασία της μητέρας. Αν εξαφανιζόταν δύο άλλα παιδιά κάποιος θα αναρωτιόταν: μήπως η μητέρα πιέστηκε να πει όσα κατέθεσε; Μήπως θέλει να εκδικηθεί τον εν διαστάσει σύζυγό της; Η σπουδή, μάλιστα, των δικαστικών αρχών να προχωρήσουν στην προφυλάκιση του «ύποπτου πατέρα» με μία μόνο μαρτυρία και μάλιστα τόσο σαθρή ενισχύει τη θεωρία των στερεοτύπων.
Οι εξαφανίσεις παιδιών εν γένει εξάπτουν τη λαϊκή φαντασία. Αυτό πιστοποιείται από τις μεταμεσονύκτιες εκπομπές ευφάνταστων σεναρίων που μεταδίδονται και από τα πρωτοσέλιδα του ταμπλόιντ Τύπου. Η πρώτη εξήγηση είναι απαγωγή αν πρόκειται για παιδιά της μεσαίας τάξης ή για πώληση αν πρόκειται για παιδιά Ρομά. Βεβαίως, απαγωγές και πωλήσεις γίνονται, αλλά -όπως αποδείχθηκε στην Ορεστιάδα- αν αυτό είναι το μόνο ενδεχόμενο που εξετάζουμε χάνονται αδίκως ζωές μικρών παιδιών.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 18.6.2008
