Η συμμετοχή στην αγορά είναι εθελοντική Στους «άλλους (τους εκτός αγοράς) κόσμους» η συμμετοχή ήταν καταναγκαστική.
Η Αριστερά έχει παράδοση στα μεγάλα λόγια. «Οραμα», το λέει στη γλώσσα της. Γι’ αυτό δεν προκαλούν εντύπωση όσα εκστόμισε στο Φεστιβάλ Νεολαίας ο πρόεδρος του Συνασπισμού κ. Αλέξης Τσίπρας. Εστω και αν είχαν μια απόχρωση πεζοδρομίου, όπως το «φάγαμε με το κουτάλι τα χημικά στις αντιπολεμικές διαδηλώσεις». Δεν θα σταθούμε καν σε όσα είπε για την Κούβα η οποία κατά τον κ. Τσίπρα «χρόνια αγωνίζεται για να ξαναγίνει κοινωνική αξία η εξάλειψη της φτώχειας και η μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων». (Σ.Σ.: τι στην ευχή! Επειτα από 50 χρόνια σοσιαλισμού, ούτε αυτό δεν κατάφερε το καθεστώς του Κάστρο;)
Τα μεγάλα λόγια όμως της Αριστεράς είχαν πάντα μια πραγματική βάση. Ο σοσιαλισμός πάσχιζε να γίνει επιστημονικός και γι’ αυτό η κριτική στον καπιταλισμό οριζόταν από την πραγματικότητα. Κυρίως απέφευγε τον σουρεαλισμό. Δεν εκστομίζονταν εύκολα κουβέντες όπως «οι λαοί και τα κινήματα έχουν στόχο έναν άλλο, καλύτερο κόσμο, απελευθερωμένο από τον καταναγκασμό των αγορών και του κέρδους».
Κατ’ αρχήν όλοι οι λαοί, όλοι οι πολιτικοί φορείς τον ίδιο στόχο έχουν: να φτιάξουν έναν άλλο, καλύτερο κόσμο. Ακόμη και τα απολυταρχικά καθεστώτα έναν «άλλο κόσμο» ήθελαν, που τελικά αποδείχτηκε χειρότερος. Οι αγορές, όμως, και το κέρδος πώς προκύπτουν ως καταναγκασμός;
Σε όλη την Ιστορία η μοναδική εθελοντική μαζική κοινωνική δραστηριότητα ήταν η αγορά. Οποιος ήθελε να ανταλλάξει κάτι, το αντάλλασσε και όποιος δεν ήθελε καθόταν σπίτι. Ακόμη και σήμερα, στην εποχή των αγορών, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι και πολλές κοινότητες που αρνούνται να συμμετάσχουν σ’ αυτό το πανηγύρι. Υπάρχουν κοινότητες στο Αγιον Ορος (όχι οι γνωστές), θρησκευτικές σέχτες, κοινόβια χίπις που αρνούνται τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Μπορεί να μην έχουν τις απολαβές των μετεχόντων στην αγορά, αλλά δεν έχουν και τους πονοκεφάλους τους. Κυρίως όμως τους επιτρέπεται να απόσχουν. Στους «άλλους (τους εκτός αγοράς) κόσμους» η συμμετοχή ήταν καταναγκαστική. Στα χρόνια του σοσιαλισμού, για παράδειγμα, αν κάποιος έλεγε «παρατήστε με ήσυχο, δεν θέλω τον σοσιαλισμό σας» πήγαινε στο γκουλάκ ή στο ψυχιατρείο. Δεν είχε ούτε κοινόβιο ούτε γωνιά να αποσυρθεί, έστω με οικονομικό κόστος. Η συμμετοχή του ήταν υποχρεωτική.
Οπότε, μπορούμε να προσάψουμε όσα θέλουμε στις αγορές. Τις ανισότητες και τις κυκλικές κρίσεις. Για το μόνο που δεν μπορούμε να τις κατηγορήσουμε είναι ο καταναγκασμός. Εκτός αν ο ΣΥΝ από τον σοσιαλισμό πέρασε στον σουρεαλισμό.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 4.10.2008
