Στον ασπρόμαυρο κόσμο του λαϊκισμού, το δίλημμα «τι Πλαστήρας, τι Παπάγος» είναι υπαρκτό.
Μόνο ένας ανόητος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι οι διαφορές με την Τουρκία μπορούν να λυθούν με έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Σε αντίθεση με το παρελθόν, όλες οι πολιτικές δυνάμεις αναζητούν και προτείνουν τρόπους ειρηνικής συνύπαρξης, διαφορετικές συνταγές πολιτικής που έχουν στόχο την υπέρβαση των διαφορών με διαφύλαξη των εθνικών συμφερόντων.
Βέβαια, κάποιος γραφικός, νοσταλγός του παρελθόντος, θα μπορούσε να μιλήσει για «πέντε κόμματα και μια πολιτική», αλλά αυτή η απλοποίηση (χαρακτηριστικό του λαϊκισμού) δεν βοηθά την πολιτική ανάλυση, πόσο μάλλον την πολιτική.
Υπάρχουν δυο παράγοντες που ενισχύουν την εντύπωση της ομοιόμορφης πολιτικής των κομμάτων. Πρώτον, διάφορα ζητήματα που δίχαζαν στο παρελθόν, έχουν λυθεί από την ιστορία. Κανείς δεν μπορεί επί παραδείγματι να ισχυριστεί στα σοβαρά ότι ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας, παράγει ευημερία. Δεύτερον, η πολιτική γίνεται όλο και πιο σύνθετη διαδικασία. Νέοι παίκτες (π.χ. ΜΜΕ, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις) μπήκαν στο παιγνίδι, διεθνείς συνθήκες και θεσμοί δημοκρατικού ελέγχου (π.χ. ανεξάρτητες αρχές) περιορίζουν το εύρος των κινήσεων της εκτελεστικής εξουσίας, ακόμη και η αυτοοργάνωση των πολιτών (όπως έγινε δια SMS για την Πάρνηθα) πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Η πολιτική, παραμένει η ίδια εξίσωση, με περισσότερους από το παρελθόν αγνώστους. Κάθε σοβαρή πρόταση πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλες αυτές τις παραμέτρους, κάτι που την κάνει σύνθετη και λιγότερο ελκυστική για τις μάζες. Είναι διαφορετικό να υπόσχεσαι 1.200 ευρώ κατώτατο μισθό και διαφορετικό περίπλοκες φορολογικές πολιτικές που θα ενισχύουν την ανάπτυξη και την κοινωνική δικαιοσύνη, που θα χρηματοδοτήσουν τις κοινωνικές δαπάνες και θα ανεβάσουν το επίπεδο ευημερίας του λαού.
Αυτή την πολυπλοκότητα εκμεταλλεύεται ο κόκκινος και μαύρος λαϊκισμός για να ελκύσει τις μάζες με «φιλολαϊκά» συνθήματα, αλλά και για να απαξιώσει πολιτικές προτάσεις που θέλουν (τουλάχιστον σε ένα βαθμό) να παίρνουν υπόψη την πραγματικότητα. Στον ασπρόμαυρο κόσμο του λαϊκισμού, το δίλημμα «τι Πλαστήρας, τι Παπάγος» είναι υπαρκτό. Μόνο εκεί όμως. Στον σύνθετο, πολύχρωμο κόσμο, οι διαφορές των πολιτικών προτάσεων μπορεί να μην είναι ευδιάκριτες, είναι όμως υπαρκτές και σοβαρές. Απλώς απαιτούν σκέψη και εμβάθυνση, κάτι που ποτέ δεν χαρακτήριζε τον λαϊκισμό.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Μεταρρύθμιση» στις 3.8.2007
