Το «Κέντρο Σάιμον Βίζενταλ» ζητά να λογοκριθεί μια έκθεση «τέχνης». Αυτό δεν αντιτίθεται μόνο στις παραδόσεις του Διαφωτισμού, αλλά και του ίδιου του Εβραϊσμού.
Η είδηση ήταν από κείνες που ακόμα και οι εραστές της τέχνης προσπερνούν: «Αλέξανδρος Ψυχούλης. Καμικάζι στο σούπερ μάρκετ», ήταν ο τίτλος στην εφημερίδα «Τα Νέα» (6.10.2003). Όπως μας πληροφόρησε το ρεπορτάζ πρόκειται για «εργόχειρο σε διαστάσεις δωματίου χρώματος ροζ. Το «Body Milk», όπως ονομάζεται η νέα εγκατάσταση του Αλέξανδρου Ψυχούλη, εγκυμονεί αναπάντεχες και όχι τόσο ροζ εκπλήξεις».
Πρόκειται για ένα έργο «τέχνης»-εγκατάσταση που στήνεται σε ένα δωμάτιο, ζει λίγο και στόχο έχει όχι να εμβαθύνει στα ανθρώπινα πράγματα αλλά να προκαλέσει Κάποιοι θεωρούν αυτού του είδους τα χάπενινγκ, τέχνη. Κάποιοι, πιο σοβαροί, θεωρούν ότι αυτά τα χάπενινγκ σχετίζονται με την τέχνη, όσο το φαστ-φούντ με την μαγειρική.
Ο κ. Ψυχούλης όμως κατάφερε τον στόχο του. Μπλέκοντας τους καμικάζι με τις βούρτσες (των σούπερ-μάρκετ) προκάλεσε το Κέντρο Σάιμον Βίζενταλ και η έκθεσή του βγαίνει απ την αφάνεια. Το χάπενινγκ του (σύμφωνα με τ «Τα Νέα») έχει ως εξής: «Σκηνή πρώτη. Μία εγκυμονούσα σέρνει ένα καρότσι σούπερ μάρκετ (εικόνα που ίσως κάποιοι θυμούνται από την παρέμβαση Lookout). Λίγο πιο δίπλα της, απλωμένα πλεκτά γυναικεία γιλέκα με πολλές εξωτερικές θήκες, σαν εκείνα που φορούν οι Παλαιστίνιες στις επιθέσεις αυτοκτονίας. Η φαινομενική εικόνα γαλήνης και ηρεμίας διακόπτεται όταν το βλέμμα προχωρήσει λίγο πιο πέρα. Στη δεύτερη σκηνή: ένα ανατιναγμένο σούπερ μάρκετ – ράφια, προϊόντα και ανθρώπινα μέλη έχουν γίνει ένα.»
Αυτό το πράγμα διάβασαν από το «Κέντρο Σάιμον Βίζενταλ» και χαρακτήρισαν το έργο αποκρουστικό. Δικαίωμα τους να κρίνουν έτσι κάτι που θέλει να ονομάζεται τέχνη, αν και ο χαρακτηρισμός «γελοίο» θα ήταν πιο ακριβής.
Μέχρις εδώ καλά. Μόνο που το Κέντρο προχωρά παρακάτω. Αντιγράφω από το Δελτίο Τύπου του: «Το κέντρο απαιτεί από τον κ. Σημίτη “να πάρει άμεσα μέτρα για να ματαιωθεί η χυδαιότητα η οποία είναι αναίσθητη στη θηριωδία και στην ανθρώπινη ζωή. Αν δεν υπάρξει καμιά ενέργεια θα φανεί σε όλο τον κόσμο ότι η Ελλάδα έχασε την ψυχή της”».
Το ερώτημα που άμεσα προκύπτει είναι: τι πρέπει να κάνει η κυβέρνηση; Να λογοκρίνει μια εκδήλωση «τέχνης»; Να φυλακίσει τον καλλιτέχνη; Τι ακριβώς προτείνουν οι γραφειοκράτες, οι οποίοι διαχειρίζονται πλέον τις εβραϊκές μνήμες;
Ο Εβραϊσμός, ιστορικά, υπήρξε από τα πιο φιλελεύθερα και πιο προοδευτικά κομμάτια των κοινωνιών της Δύσης. Το μαρτυρούν οι πλειάδα των φιλοσόφων, καλλιτεχνών και συνδικαλιστών που μπόλιασαν τη δυτική σκέψη με την συνεισφορά τους: Σπινόζα, Μάρξ, Φρόιντ, Χάνα Aρεντ, Πρίμο Λέβι, Ρέιμον Αρόν, Ντανιέλ Κον Μπεντίντ, Αβραάμ Μπεναρόγια (από τους πρώτους έλληνες συνδικαλιστές) κι εκατοντάδες άλλοι υπήρξαν η ψυχή του Εβραϊσμού. Αυτή η ψυχή αντιστάθηκε σε κάθε τύπο απολυταρχίας, πολέμησε κάθε είδους λογοκρισία. Αυτή την ψυχή μολύνουν οι γραφειοκράτες του «Κέντρου Σάιμον Βίζενταλ».
Το εν λόγω Κέντρο κάποτε πρόσφερε πολλά. Είχε λόγο ύπαρξης για να μην μείνουν ατιμώρητα τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που έκαναν οι Ναζί. Έφυγαν οι πρώτες γενιές και τώρα η γραφειοκρατία του ψάχνει λόγο ύπαρξης. Εξέλειψαν οι Ναζί και τώρα θέλει να γίνει χωροφύλακας των γραμμάτων και της τέχνης. Αυτό, όμως, προσβάλει πρώτα απ’ όλα τις ίδιες τις εβραϊκές παραδόσεις. Προσβάλει την δυτική κατάκτηση της ελευθερολογίας. Το πρόβλημα λοιπόν μάλλον αντιμετατίθεται: αν το «Κέντρο Σάιμον Βίζενταλ» εκφράζει σήμερα τον Εβραϊσμό, τότε μάλλον ο Εβραϊσμός έχασε την ψυχή του…
Μέρος της εγκατάστασης του κ. Αλέξανδρου Ψυχούλη. Ερώτημα 1ον: είναι αυτό τέχνη; Ερώτημα 2ον: ότι κι αν είναι, πρέπει να λογοκριθεί;
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 9.10.2003
