Παράλογα νομοθετικά μέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μια μεγάλη συζήτηση ξεκίνησε το καλοκαίρι στην Ευρώπη. Πυροδοτήθηκε από τη νομοθεσία που προωθεί προς ψήφιση στις 22 Σεπτεμβρίου η Επιτροπή για τις πατέντες λογισμικού. Μέχρι σήμερα η νομοθεσία απαγόρευε την αντιγραφή του λογισμικού. Τώρα θα αρχίσει η απαγόρευση τρόπων που ένας υπολογιστής θα κάνει κάποιες εργασίες. Για να γίνει πιο κατανοητό: θα λέγαμε (χοντροκομμένα) ότι κάποιος θα μπορούσε στον φυσικό κόσμο να πατεντάρει το κάρφωμα. Αν πήγαινε στο αρμόδιο γραφείο πατεντών και κατέθετε μια αίτηση περιγράφοντας την διαδικασία («κατεβάζω το σφυρί και μπήγω το καρφί») θα έπαιρνε ένα χαρτί που θα απαγόρευε σε όλους τους άλλους να … καρφώνουν.
Ακούγεται τρελό, αλλά κάτι τέτοιο επιχειρεί σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση για τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Θα κατοχυρώνονται πλέον οι διαδικασίες, αντί του τελικού προϊόντος. Το σχέδιο οδηγίας πήρε τη διαδικασία του επείγοντος, μετά από μεγάλες πιέσεις αμερικανικών εταιριών λογισμικού, και αναμένεται να ψηφιστεί στο τέλος του μήνα. Η αντίδραση όμως είναι σοβαρή. Ήδη συγκεντρώθηκαν 300.000 υπογραφές ενάντια στην παρανοϊκή αυτή ρύθμιση.
Ο μεγάλος αμερικανός διανοητής και πολιτικός Τόμας Τζέφερσον το είχε δει δύο αιώνες πριν όταν έγραφε: «Αν η φύση έχει κάνει ένα πράγμα λιγότερο επιδεκτικό απ’ όλα τα άλλα στο δικαίωμα αποκλειστικής ιδιοκτησίας, αυτό είναι η ενέργεια της σκέψης, αυτό που αποκαλείται ιδέα. Κάθε άνθρωπος μπορεί να την κατέχει ολοκληρωτικά όσο την κρατά για τον εαυτό του. Από την στιγμή όμως που αποκαλύπτεται γίνεται κοινό κτήμα όλων, και όσο κι αν προσπαθήσει κάποιος δεν μπορεί να αποδιώξει αυτήν την ιδιοκτησία. Ο περίεργος χαρακτήρας της [ιδέας] είναι πως κανείς δεν κατέχει λιγότερη, αφού όλοι κατέχουν το σύνολό της (…) Η φύση έκανε τις ιδέες σαν την φωτιά, επεκτάσιμες σε όλο τον χώρο, χωρίς να χάνουν την δύναμή τους σε κανένα σημείο, και σαν τον αέρα τον οποίο αναπνέουμε, και ο οποίος είναι αδύνατον να γίνει αποκλειστική ιδιοκτησία κανενός. Οι εφευρέσεις λοιπόν δεν μπορούν από την φύση τους να γίνουν ιδιοκτησία κανενός».
Αφού λοιπόν είναι φυσικώς αδύνατον να υπάρχει η ιδιοκτησία των ιδεών, γιατί όλοι τρέχουν να πατεντάρουν τις ιδέες τους; Οι μεγαλοεπιχειρήσεις που έχουν τα τεράστια χαρτοφυλάκια πνευματικής ιδιοκτησίας δεν κάνουν τίποτε περισσότερο παρά να χρησιμοποιούν στην ουσία το μονοπώλιο της δύναμης που έχει το κράτος προς ίδιον όφελος. Ο Τζεφ Μπέζος της Amazon.com για παράδειγμα προσπάθησε να πατεντάρει την διαδικασία «χρέωση πιστωτικής κάρτας με ένα κλικ». Ο ίδιος γνωρίζει πως είναι ανόητο να επιχειρεί να έχει αποκλειστικότητα μιας διαδικασίας (πατώ το κουμπί του υπολογιστή και χρεώνεται η πιστωτική μου κάρτα) αλλά αν κάποιος, που έχει τη δύναμη, (στην συγκεκριμένη περίπτωση το κράτος) του το δωρίσει γιατί να το αρνηθεί; Είναι μια προνομιακή σύμβαση, σαν εκείνες που χάριζαν στους αυλικούς τους οι βασιλείς (μονοπώλια σε βασικά προϊόντα π.χ. αλάτι) την οποία μπορεί να εκμεταλλευτεί ή και να μεταπουλήσει. Είναι στην ουσία μια άδεια από το κράτος να τυπώνει χρήμα.
Το όλο σύστημα της πνευματικής ιδιοκτησίας προς τα εκεί τραβάει. Το κράτος έχει τη εξουσία να κατανέμει τον πλούτο και έχει τους μηχανισμούς να επιβάλλει αυτή τη διαδικασία. Μπορεί να ακούγεται ανόητο, αλλά το ίδιο ανόητο δεν ήταν στο Μεσαίωνα τα φέουδα, όπου ο βασιλιάς χάριζε στους ευγενείς ολόκληρες περιοχές μαζί με τους ανθρώπους που κατοικούσαν σ’ αυτές;
«Λιγότερες ιδέες, περισσότερες πατέντες». Σκίτσο διαμαρτυρίας του κινήματος εναντίον των πατεντών λογισμικού. Το e-business γίνεται (Ε)ύκολες μπίζνες…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 16.9.2003
