Ο όρος «πολιτικό έγκλημα» έχει μια ιστορική και μια νομική φόρτιση στην Ελλάδα, γεγονός που θολώνει κατά πολύ την δημόσια συζήτηση. Από την άλλη έχει ένα σαφή χαρακτήρα στο εξωτερικό κάτι που επιτρέπει πολλές νοηματικές ακροβασίες.
Ο όρος «πολιτικό έγκλημα» έχει μια ιστορική και μια νομική φόρτιση στην Ελλάδα, γεγονός που θολώνει κατά πολύ την δημόσια συζήτηση. Από την άλλη έχει ένα σαφή χαρακτήρα στο εξωτερικό κάτι που επιτρέπει πολλές νοηματικές ακροβασίες.
Εξαιτίας της ταραγμένης μεταπολεμικής ιστορίας ο συνταγματικός νομοθέτης του 1975 περιέλαβε στο άρθρο 97 τον όρο «πολιτικό έγκλημα». Έπρεπε να το κάνει διότι υπήρξε κατ’ αρχήν ένας εμφύλιος πόλεμος κατά τον οποίο έγιναν πολλά εγκλήματα είτε στο όνομα της καθεστηκυίας τάξης, είτε στο όνομα της ανατροπής της. Κατά δεύτερον υπήρξαν οι διώξεις ανθρώπων εξαιτίας των (κομμουνιστικών) φρονημάτων τους. Ο όρος πολιτικό έγκλημα στην Ελλάδα είναι συνυφασμένος λοιπόν κυρίως με τις μετεμφυλιακές διώξεις των κομμουνιστών. Για πολλούς «πολιτικό έγκλημα» είναι η δίωξη του φρονήματος.
Στο εξωτερικό ο όρος «πολιτικό έγκλημα» ορίζεται ως το έγκλημα που έχει «πολιτικά κίνητρα». Το ίδιο θεωρεί και η Διεθνής Αμνηστία. Ξεκαθαρίζει όμως ότι αυτού του είδους το έγκλημα δεν μπορεί να έχει επιεικέστερη μεταχείριση. Σε κάποιες χώρες μάλιστα (όπως στην Ιταλία και τη Γερμανία) το αποκαλούμενο από τους ίδιους «πολιτικό έγκλημα» τιμωρείται αυστηρότερα από το «κοινό έγκλημα».
Στην χώρα μας εσκεμμένα κάποιοι θολώνουν το «πολιτικό έγκλημα» που εννοεί ο νομοθέτης, με το «political crime» του εξωτερικού. Εκτός αυτού (όπως γράφαμε και στις 23 Σεπτεμβρίου) παίζουν με τις λέξεις για να στηρίξουν την επιχειρηματολογία τους μπερδεύοντας τα κίνητρα των κατηγορουμένων όπως και τα αποτελέσματα των πράξεών τους.
Τα κίνητρα. Απ’ όσα ξέρουμε μέχρι σήμερα τα κίνητρα των εγκληματιών της 17Ν ήταν πολιτικά. Αν πιστέψουμε τον κ. Κουφοντίνα ήταν και σοσιαλιστικά. Μας φτάνει όμως το κίνητρο για να γίνει πολιτικό ένα έγκλημα; Όχι. Ένα έγκλημα για να χαρακτηρισθεί πολιτικό χρειάζεται η προηγούμενη ρητή ή άρρητη εντολή από ένα μαζικό χώρο. Ένας πρωθυπουργός μπορεί να κατηγορηθεί για το πολιτικό έγκλημα π.χ. της εσχάτης προδοσίας εφόσον είναι εντολοδόχος ενός μέρους του λαού για να εφαρμόσει την πολιτική του. Η έννοια του πολιτικού εγκλήματος είναι μια ασφαλιστική δικλείδα στο Σύνταγμα, ώστε να μην οδηγηθούμε σε εμφύλιες διαμάχες όταν κάποιος εντολοδόχος ενός κόμματος διαπράξει κάποιο έγκλημα. Στην περίπτωση της 17Ν ουδείς ισχυρίζεται ότι οι κατηγορούμενοι λειτουργούσαν ως το ένοπλο τμήμα ενός μαζικότερου χώρου. Αντίθετα όλα τα κόμματα (ακόμη και τα εξωκοινοβουλευτικά) ρητά καταδίκαζαν την βία της οργάνωσης.
Τα αποτελέσματα.’Ασχετα με τα κίνητρα κανείς δεν αμφιβάλλει ότι τα αποτελέσματα των δολοφονικών ενεργειών της «17Ν» είχαν πολιτικές επιπτώσεις. Κατ’ αρχήν είναι υπεύθυνοι για το «νόμο περί οργανωμένου εγκλήματος με τον οποίο δικάζονται». Όμως πολλές αξιόποινες πράξεις είχαν πολιτικά αποτελέσματα. Οι πράξεις όσων μετείχαν στην είσοδο του Οτσαλάν στη χώρα είχαν τρομαχτικά πολιτικά αποτελέσματα. Δεν παραπέμπονται όμως για «πολιτικά εγκλήματα», αλλά για παραβίαση του ποινικού κώδικα.
Έτσι μπορεί οι πράξεις των έγκλειστων στον Κορυδαλλό να ήταν «πολιτικών προθέσεων αδικήματα», και «πολιτικών αποτελεσμάτων αδικήματα», δεν ήταν όμως πολιτικά εγκλήματα. Εκτός αν βγουν χιλιάδες υπογραφές και δηλώσουν ότι «η 17Ν σκότωνε στο όνομά μας»
Η κακοποιημένη έννοια του «πολιτικού εγκλήματος» μπορεί να βολεύει την υπερασπιστική γραμμή των τρομοκρατών δημιουργεί όμως ένα βασικό ερώτημα: Αν δεχθούμε ότι τα εγκλήματα της 17Ν είναι πολιτικά, τότε πρέπει να αναζητήσουμε και την πολιτική πλατφόρμα με βάση την οποία έγιναν. Επειδή είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι ο Κουφοντίνας δολοφονούσε για χάρη των ιδεωδών του κόμματος Αβραμόπουλου, πρέπει να δεχθούμε ότι η «17Ν» δολοφονούσε με βάση τα αριστερά ιδεώδη. ‘Αρα … ενοχοποιείται η Αριστερά. Και ξαναφθάνουμε στο γνωστό πρόβλημα της Αριστερής διγλωσσίας. Από την μια δεν θέλει να ενοχοποιηθεί κι από την άλλη θέλει τα εγκλήματα της 17Ν πολιτικά, αλλά με μια άγνωστη πολιτική πλατφόρμα. Δεν ήρθε ο καιρός να διαλέξει;
Τι προβλέπει το Σύνταγμα
‘Αρθρο 97 – (Μικτά ορκωτά δικαστήρια)
1. Tα κακουργήματα και τα πολιτικά εγκλήματα δικάζονται από μικτά ορκωτά δικαστήρια που συ- γκροτούνται από τακτικούς δικαστές και ενόρκους, όπως νόμος ορίζει. Oι αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών υπόκεινται στα ένδικα μέσα που ορίζει ο νόμος.
2. Kακουργήματα και πολιτικά εγκλήματα, που με συντακτικές πράξεις, ψηφίσματα και ειδικούς νόμους έχουν υπαχθεί έως την ισχύ του Συντάγματος στη δικαιοδοσία των εφετείων, εξακολουθούν να δικάζονται από αυτά, εφόσον δεν υπαχθούν με νόμο στην αρμοδιότητα των μικτών ορκωτών δικαστηρίων.
Mε νόμο μπορεί να υπαχθούν στη δικαιοδοσία των ίδιων εφετείων και άλλα κακουργήματα.
3. Tα εγκλήματα κάθε βαθμού που διαπράττονται δια του τύπου υπάγονται στα τακτικά ποινικά δικαστήρια, όπως νόμος ορίζει.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 6.3.2003
