Το αίτημα της Αριστεράς για περισσότερο κράτος στηρίζεται στην αξίωση της ισότητας, του κ. Φουκογιάμα, έχει ως υπόβαθρο την ασφάλεια.
Δεν είναι ο μόνος. Όλο και περισσότεροι νεοσυντηρητικοί στοχαστές στις ΗΠΑ ζητούν περισσότερο κράτος για να μεγιστοποιηθεί η ασφάλεια. Και το αίτημά τους ακούγεται. Περισσότερο κράτος αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ σημαίνει υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας, μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες, επεμβάσεις τύπου Ιράκ κι εξαγωγή «διαχειριζόμενης Δημοκρατίας».
Όπως γράφαμε και πριν δύο εβδομάδες: «Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 λίγο πριν την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης ο αρμενικής καταγωγής καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Αντράνικ Μιγκράνιαν έγραψε ένα άρθρο που ήχησε άσχημα στη φιλελεύθερη ακαδημαϊκή κοινότητα. «Η Ρωσία», έγραψε ο μετέπειτα σύμβουλος του Γιέλτσιν, « δεν μπορεί να κάνει άλμα από τον ολοκληρωτισμό στη δυτικού τύπου Δημοκρατία. Χρειάζεται οπωσδήποτε μια περίοδο αυταρχικής διακυβέρνησης. Μόνο τότε θα μπορέσει αυτή η αχανής χώρα να ευημερήσει χωρίς πολιτικές κι εθνικές αναταραχές. Αυτή την περίοδο την ονόμασε αργότερα «Managed Democracy» (Διαχειριζόμενη Δημοκρατία). Μοντέλο μετάβασης για τον κ. Μιγκράνιαν είναι η Κίνα στην οποία ο «αυταρχισμός με αγορά» είναι καλύτερη συνταγή εκσυγχρονισμού της χώρας από την “αγορά με Δημοκρατία”. Όσο για την σφαγή στην Τιενανμεν; Απολύτως σωστή αποφάνθηκε ο κ. καθηγητής επειδή “ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι είναι πιο σημαντικοί από μερικές χιλιάδες σπουδαστών που φώναζαν ανόητα συνθήματα”». Αυτά τα δόγματα γίνονται κυρίαρχα πλέον στις ΗΠΑ. Και όχι μόνο: γίνονται κι εξωτερική πολιτική.
Η νέα προσέγγιση Φουκογιάμα όμως έχει κοινά με την δόγματα της Αριστεράς. Και ο καθηγητής του πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς πιστεύει στο «Τέλος της Ιστορίας». Απλώς το τοποθετεί ένα στάδιο πριν τους εσχατολόγους της Αριστεράς. Για τους τελευταίους το Τέλος της Ιστορίας θα έρθει με την εγκαθίδρυση της κομμουνιστικής κοινωνίας. Για τον Φουκογιάμα ήρθε και είναι η παγκόσμια επικράτηση του καπιταλισμού.
Προφανώς το πρόβλημα του Φουκογιάμα είναι πως θα προστατευτεί αυτό το κατ’ αυτόν ιδανικό μοντέλο κοινωνίας που έχουμε σήμερα από απειλές όπως ο ισλαμικός φονταμενταλισμός. Κι εκεί αρχίζει να διολισθαίνει σε κρατικιστικές και αργότερα (να είστε σίγουροι) σε αντιδημοκρατικές λογικές. Σας θυμίζει τίποτε αυτό; Η ιστορία του 20ου αιώνα έχει ένα τέτοιο μοντέλο μετάβασης. Κατά τον ίδιο τρόπο ο σοσιαλισμός από ιδεολογία απελευθέρωσης κατέληξε στον σταλινισμό και τα γκουλάκ. Η δογματική αντιμετώπιση της Ιστορίας με τις εσχατιές της γίνεται πάντα βιασμός της Ιστορίας.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 24.7.2004
