H φορολογία λειτουργεί πολιτικά σαν τον γάιδαρο του γνωστού μύθου με τον Χότζα. Κανείς δεν ξέρει σε ποιο επίπεδο ψοφάει πολιτικά για το κυβερνών κόμμα το συμπαθές αγώγι όλων των κρατικών δαπανών.
«Mια κυβέρνηση που ληστεύει τον Πέτρο για να πληρώσει τον Παύλο, μπορεί πάντα να υπολογίζει στην υποστήριξη του Παύλου», είχε πει κάποτε ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο αφήνοντας σε μας να φανταστούμε ποια θα είναι η αντίδραση του Πέτρου. Το αυτό ισχύει και για μια κυβέρνηση που από την μία μεριά αυξάνει τους φόρους και από την άλλη δηλώνει ότι θα προσλάβει αγροφύλακες με οικολογικά καθήκοντα. Μπορεί να υπολογίζει στην υποστήριξη των νεοπροσληφθέντων, αλλά πόσο μπορεί να υπολογίζει στην υποστήριξη όλων των άλλων που θα πληρώσουν;
Η αλήθεια είναι ότι η φορολογία λειτουργεί πολιτικά σαν τον γάιδαρο του γνωστού μύθου με τον Χότζα. Κανείς δεν ξέρει σε ποιο επίπεδο ψοφάει πολιτικά για το κυβερνών κόμμα το συμπαθές αγώγι όλων των κρατικών δαπανών. Υπάρχει κάποιο «σημείο βρασμού των φορολογουμένων» το οποίο μάλιστα δεν εκδηλώνεται άμα τη λήψη των μέτρων, αλλά πολύ αργότερα, τότε που οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί εμφανίζονται λειψοί. Ετσι, παρά τον ντόρο που κάνει η αντιπολίτευση για «φοροκαταιγίδες» μεσούντος του καλοκαιριού, ουδείς ακούει. Θα δουν τα αποτελέσματα με χρονική υστέρηση. Και θα οργισθούν βουβά.
Η πραγματική οικονομία πάντα εκδικείται την πολιτική. Είτε η προσαρμογή είναι ήπια είτε δραστική είτε ακόμη κι αν δεν υπάρχει προσαρμογή. Η δραστική προσαρμογή μπορεί να απαιτεί συγκρούσεις με μικρές ομάδες φωνασκούντων, αλλά έχει πραγματικά οικονομικά αποτελέσματα, τα οποία με τον καιρό διαχέονται στην οικονομία και στους πολλούς. Αντιθέτως, η ήπια, ή η μη προσαρμογή, δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο στην οικονομία. Αυξημένες δαπάνες απαιτούν αυξημένα έσοδα και η αύξηση της φορολογίας δημιουργεί πιέσεις για μεγαλύτερες μισθολογικές αυξήσεις. Οταν μάλιστα ένα τεράστιο κομμάτι του πληθυσμού σιτίζεται έμμεσα ή άμεσα από το κράτος οι μισθολογικές αυξήσεις δημιουργούν ανάγκες για μεγαλύτερη φορολόγηση κ.ο.κ.
Κυρίως: οι αυξημένες δαπάνες χρηματοδοτούν την αντιπαραγωγική οικονομία, δημιουργούν μικρές και ως εκ τούτου αόρατες στρεβλώσεις, οι οποίες σωρεύονται για να δημιουργήσουν μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Δεν πρέπει να κοιτάμε μόνο την άμεση δαπάνη για κάποιο μέτρο, όταν μεγαλώνει το Δημόσιο. Πρέπει να δούμε τις απαιτήσεις και τις πιέσεις σε βάθος χρόνου. Για παράδειγμα, η πρόσληψη των 4.000 αγροφυλάκων με τους πράγματι χαμηλούς μισθούς, που συμφώνησε ο κ. Πολύδωρας με τον κ. Αλογοσκούφη, είναι σίγουρο ότι θα πυροδοτήσει σε δύο χρόνια απεργίες και πορείες με το «δίκαιο αίτημα» για «αξιοπρεπείς μισθούς». Εκτός αυτού υπάρχουν κι άλλες πολλές αδικημένες (με ή χωρίς εισαγωγικά) ομάδες πληθυσμού που θέλουν να αποκτήσουν στον ήλιο του Δημοσίου μοίρα. Το επιχείρημα «γιατί τους αγροφύλακες και όχι εμάς» θα είναι πολιτικά πολύ ισχυρό.
Το συμπέρασμα είναι πως αν η οικονομία δεν βγει από τον φαύλο κύκλο των ελλειμμάτων και ο τόπος και η πολιτική δεν έχουν ελπίδα. Και για να γίνει αυτό χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές, όχι αυξήσεις φόρων…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 1.8.2006
