Τα προγράμματα «cencoware» δέχτηκαν την επίθεση των φιλελεύθερων οργανώσεων στον κυβερνοχώρο επειδή λογοκρίνουν δικαίως και αδίκως.
Ένα από τα βασικά προβλήματα στο διαδίκτυο είναι η πρόσβαση νέων σε δικτυακούς τόπους με σεξουαλικό περιεχόμενο. Για τον λόγο αυτό αναπτύχθηκαν διάφορα προγράμματα, που όταν μπουν στον υπολογιστή, μπλοκάρουν την πρόσβαση σε sites με ύποπτο περιεχόμενο. Τα προγράμματα αυτά — που έχουν την κοινή ονομασία στην αργκό του Internet «cencoware» (η λέξη είναι σύνθετη: προέρχεται από το Censorship = λογοκρισία και το software = λογισμικό) — δέχτηκαν την επίθεση των φιλελεύθερων οργανώσεων στον κυβερνοχώρο επειδή λογοκρίνουν δικαίως και αδίκως. Είναι φτιαγμένα κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ανιχνεύουν ορισμένες επίμαχες λέξεις και με βάση αυτές να μπλοκάρουν την πρόσβαση. Το πρόβλημα προκύπτει από το γεγονός ότι η λέξη «σεξ» για παράδειγμα βρίσκεται σε πορνογραφικά sites, σε εγκυκλοπαίδειες, σε προγράμματα αγωγής σε λογοτεχνικά βιβλία κ.λ.π. Μπλοκάροντας με τεχνητό τρόπο τους δικτυακούς τρόπους που εμπεριέχουν αυτή τη λέξη κοντά στα ξερά καίγονται και πολλά χλωρά. «Γίνεται ευρύτατη λογοκρισία» λένε οι πολέμιοι τους.
«Είναι αναπόφευκτο», λέει ο Seth Finkelstein ιδρυτής του Censoware Project. «Από την στιγμή που θα δώσεις το ελεύθερο στους λογοκριτές θα κυνηγήσουν το σεξ. Μετά θα στραφούν κατά της σεξουαλικής αγωγής. Μετά κατά των φεμινιστικών δικτυακών τόπων…» Για το λόγο αυτό ο Seth Finkelstein προχώρησε στην δημιουργία λογισμικού που παρακάμπτει δύο από τα πλέον δημοφιλή προγράμματα φιλτραρίσματος των sites, των Cyber Patrol και X-Gear. Ο ίδιος δεν θέλει να αποκαλείται hacker. Προτιμά τον όρο πολιτικά φιλελεύθερος προγραμματιστής. Πιστεύει πως τα προγράμματα censoware δεν είναι απλώς ελαττωματικά από την φύση τους, αλλά κάποια από αυτά προωθούν ενσυνείδητα την λογοκρισία. Αυτού του είδους το λογισμικό, ισχυρίζεται, κουβαλά την κοσμοθεωρία των κατασκευαστών του η οποία κατά βάση είναι συντηρητική.
Οι κατασκευαστές αυτών των προγραμμάτων απαντούν ότι γίνονται στόχοι άδικης κριτικής. Προβλήματα ακρίβειας των sites που μπλοκάρουν υπήρξαν στο παρελθόν, αλλά τώρα έχουν διορθωθεί. «Η τεχνολογία προχωρά», λέει στην εφημερίδα New York Times η Susan Getgood αντιπρόεδρος της SurfControl που κατασκευάζει λογισμικό φιλτραρίσματος για το web και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. «Είναι μακρύς ο δρόμος από το Model T του Ford μέχρι το σημερινό BMW Z3, όπως είναι μακρύς ο δρόμος από τα πρώτα προϊόντα φιλτραρίσματος μέχρι τα σημερινά.»
Αντίθετα ο Seth Finkelstein υποστηρίζει ότι ακόμη κι αν δεχθούμε ότι δεν υπάρχει πολιτική προκατάληψη πίσω από το censoware, μπλοκάρονται λανθασμένα πολλά sites επειδή τα προγράμματα δεν κατανοούν το περιεχόμενο. Σήμερα, λέει ο Seth Finkelstein, δεν μπλοκάρονται πλέον sites που περιέχουν πληροφορίες για τον καρκίνο του μαστού ή συνταγές μαγειρικής για στήθος κοτόπουλο, αλλά πολλά πιο σύνθετα και μη πορνογραφικά. Για παράδειγμα, αναφέρει το πρόβλημα του Σουηδικού Ινστιτούτου Υγείας που χρησιμοποιώντας λογισμικό φιλτραρίσματος δεν μπόρεσε να μπει σε ισπανικά sites που αφορούν τον διαβήτη. Η ισπανική λέξη «hora» (ώρα) που υπάρχει σε πολλές σελίδες γράφεται κατά τον ίδιο τρόπο με την σουηδική λέξη που σημαίνει «πόρνη». «Οι υπολογιστές είναι εξαιρετικά ηλίθιοι», λέει. «Μιλήστε με οποιοδήποτε μηχανικό πληροφορικής θέλετε. Θα επιβεβαιώσουν το γεγονός ότι η πιο προχωρημένη τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να κατανοήσει το περιεχόμενο». Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι άρχισε να ασχολείται με το σπάσιμο αυτών των προγραμμάτων από το 1995, όταν συνειδητοποίησε ότι το censoware είναι η εναλλακτική λύση του κράτους να λογοκρίνει το Internet».Υπενθυμίζεται ότι το 1995 η αμερικανική κυβέρνηση κατ’ αρχήν και διάφορες ευρωπαϊκές στη συνέχεια πέρασαν νομοθετήματα που τιμωρούσαν με μεγάλες ποινές όσους δημοσίευαν ηλεκτρονικά πορνογραφικό ή θεωρούμενο πορνογραφικό υλικό. Η σύσσωμη αντίδραση όμως της κοινότητας των χρηστών του διαδικτύου, όπως και τα δικαστήρια έπνιξαν αυτές τις προσπάθειες εν τη γενέσει τους. Τότε διάφορες εταιρίες πρόσφεραν στην αγορά τα προγράμματα φιλτραρίσματος, κάποια από τα οποία μάλιστα ενσωματώθηκαν στα προγράμματα πλοήγησης (Netscape και Internet Explorer). Έτσι το censoware διαδόθηκε ευρέως και άρχισε να χρησιμοποιείται ακόμη και από δημόσιες βιβλιοθήκες. Το 1998 η Αμερικανική Ένωση για τις Πολιτικές Ελευθερίες (American Civil Liberties Union) προσέφυγε στα δικαστήρια κατά μίας βιβλιοθήκης της Βιρτζίνια για παραβίαση της Πρώτης Τροπολογίας του Συντάγματος που προστατεύει την ελεύθερη έκφραση. Έδειξε ενώπιον του δικαστή ότι το λογισμικό που χρησιμοποιούσε η βιβλιοθήκη μπλόκαρε την πρόσβαση σε ένα δικτυακό τόπο που είχε συμβουλές για ασφαλές σεξ και στο site της Αμερικανικής Ένωσης Πτυχιούχων Γυναικών. Το δικαστήριο διέταξε την απόσυρση του προγράμματος από την συγκεκριμένη βιβλιοθήκη, κάτι που τελικά έκαναν όλες οι βιβλιοθήκες των ΗΠΑ. Έκτοτε ο πόλεμος του censoware μεταφέρθηκε στο εσωτερικό των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν κατά κόρο τέτοια προγράμματα στους υπολογιστές των υπαλλήλων τους. Το πρόγραμμα του Seth Finkelstein βάζει μία ακόμη πτυχή σ’ αυτόν τον άτυπο διάλογο…
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 29.7.2001
