Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ο μόνος πολιτικός αρχηγός το 1975 που αντέδρασε στο κρατικό μονοπώλιο της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Ενα από τα βασικά επιχειρήματα όσων αντιτίθενται στην αναθεώρηση του άρθρου 16 για το κρατικό μονοπώλιο στην Ανώτατη Εκπαίδευση είναι ότι ουδείς επιχειρηματίας δεν πρόκειται να επενδύσει στην Ελλάδα για να κάνει ένα πανεπιστήμιο.
Σοβαρό επιχείρημα ?το έθεσε και ο κ. Βενιζέλος σε πρόσφατη συνέντευξή του? αλλά μιας και αφορά το μέλλον δεν μπορεί σήμερα ούτε να επαληθευτεί ούτε να διαψευσθεί.
Από τη συλλογιστική αυτή όμως ξεπηδά ένα ερώτημα: αφού είναι πεπεισμένοι ότι κανείς δεν θα έρθει να επενδύσει, γιατί επιμένουν στη συνταγματική απαγόρευση της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων;
Κάθε συνέντευξη του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου είναι ένα ταξίδι στα βαθιά νερά του στομφώδους λαϊκισμού. Προχθές, μιλώντας στον δημοσιογράφο κ. Βασίλη Σκουρή, προχώρησε περαιτέρω. Εφτασε να προτείνει «μία προκήρυξη ενδιαφέροντος για να δούμε ποιοι και με ποιους όρους και με ποια διασφάλιση χρηματοδότησης σκέπτονται να ιδρύσουν στην Eλλάδα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια και με τι Tμήματα.» Λες και η ζωή τελειώνει την επομένη μιας συνταγματικής αναθεώρησης κι αν γίνει σήμερα μια προκήρυξη ενδιαφέροντος, του χρόνου δεν πρόκειται να ενδιαφερθεί κανείς.
Μπέρδεψε το «ιδιωτικό», το «δημόσιο» και το «μη κερδοσκοπικό», λέγοντας ότι τα πανεπιστήμια τύπου Χάρβαρντ «τελούν υπό κοινωνικό και με την έννοια αυτή δημόσιο έλεγχο, όπως ?δημόσιες? ονομάζονται στις HΠA οι εισηγμένες στο Xρηματιστήριο εταιρείες». Δίκιο έχει και εξ αυτού πρέπει να συνάγουμε το συμπέρασμα ότι και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα είναι υπό τον κοινωνικό, δηλαδή τον δημόσιο έλεγχο. προς τι λοιπόν η εναντίωση στην ίδρυση αυτών;
Ο πρώην υπουργός εψεύσθη, βέβαια, τεχνηέντως λέγοντας ότι «το άρθρο 16 όπως ισχύει, διαμορφώθηκε άλλωστε στα κρίσιμα σημεία του με βάση τις προτάσεις τής τότε προοδευτικής αντιπολίτευσης. Bασικός εισηγητής της τότε αντιπολίτευσης για το άρθρο 16 ήταν ο Eυάγγελος Παπανούτσος, με την ενεργό παρουσία του Aνδρέα Παπανδρέου».
Είναι αστείο, αλλά όλοι οι αναχρονιστές που θέλουν να παρουσιάζονται υπερασπιστές της κληρονομιάς του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ αποσιωπούν το γεγονός ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ο μόνος πολιτικός αρχηγός που αντέδρασε στο κρατικό μονοπώλιο της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Εχοντας την εμπειρία ως καθηγητής στο εξωτερικό πρότεινε το 1975 ?κατά τη συζήτηση στη Βουλή του άρθρου 16? μια πιο φιλελεύθερη λύση, δηλαδή τάχτηκε υπέρ της ίδρυσης μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων. Ο Ανδρέας Παπανδρέου από το 1975 χαρακτήρισε το άρθρο 16 «αναχρονισμό».
Παρεμπιπτόντως, πάντως πρέπει να σημειώσουμε ο ιδεολογικός λόγος του ΠΑΣΟΚ στη δεκαετία του 1970 ήταν έντονα αντικρατικιστικός. Πάλευε τον Τρίτο Δρόμο προς τον σοσιαλισμό ξέχωρο από την κομμουνιστική ορθοδοξία, η οποία είχε στο επίκεντρό της το κράτος.
Βέβαια, μετά το 1981, τα στελέχη του γλυκάθηκαν από τη διαχείριση του κράτους (και τα πολλαπλά νόμιμα και άνομα ωφελήματα που αυτό έχει) και οι πρώτοι προβληματισμοί μπήκαν στο αρχείο.
Θα αδικούσαμε αυτήν την ενδιαφέρουσα συζήτηση που έγινε στο ΠΑΣΟΚ αν λέγαμε ότι οι θέσεις του κ. Βενιζέλου αποτελούν συνέχειά της. Για τον πρώην υπουργό αυτήν τη στιγμή ένα προέχει: να εδραιώσει τη θέση του ως ο πρώτος δελφίνος του ΠΑΣΟΚ, ώστε να γίνει αρχηγός όταν τεθεί θέμα ηγεσίας. Εξ ου και όλες οι λεκτικές και ιδεολογικές πιρουέτες. Το «άρθρο 16» είναι απλώς το πρόσχημα: αν ο κ. Παπανδρέου στήριζε το κρατικό μονοπώλιο στην ανώτατη εκπαίδευση, ο κ. Βενιζέλος θα είχε τις ορθές θέσεις.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 30.11.2006
