Στοίχημα κάθε κυβέρνησης πρέπει να είναι η αποκρατικοποίηση, όχι μόνο οργανισμών ή επιχειρήσεων, αλλά και διαδικασιών.
Eίναι ευγενής ο στόχος του νέου Σώματος Δημοσιονομικών Ελεγκτών (ΣΔΕ). Eτσι πρέπει να γίνεται: όπου το κράτος χρηματοδοτεί πρέπει και να ελέγχει. Πρέπει να διασφαλίζει ότι τα χρήματα των φορολογουμένων, που δίνονται στα υπουργεία, τους οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου και λοιπά πολλά (υπερβολικά πάρα πολλά), δεν διασπαθίζονται και δεν σπαταλιούνται.
Υπάρχουν δύο προβλήματα όμως στη φιλοσοφία του νομοσχεδίου, όπως τουλάχιστον δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή της Κυριακής». Το πρώτο έχει να κάνει με τον έλεγχο των φορέων που διαχειρίζονται κοινωνικούς (αλλά τελικώς ιδίους πόρους) και το δεύτερο έχει να κάνει με το γεγονός ότι η ελεγκτέα ύλη του νέου σώματος είναι τεράστια: Eχουμε τόσο κράτος που κανένα σώμα δεν μπορεί να ελέγξει επαρκώς τι γίνονται τα χρήματά μας.
Το πρώτο πρόβλημα εμπίπτει στο ίδιο σκεπτικό που συντήρησε χρόνια την «αγορανομία». Στη λογική ενός πατερναλιστικού κράτους που θέλει να εξασφαλίσει τη δικαιοσύνη σε κάθε συναλλαγή των πολιτών, αλλά τελικά δεν κατορθώνει να διασφαλίσει τίποτε. Το τι γίνονται, δηλαδή, τα χρήματα του Tαμείου Νομικών αφορά τους δικηγόρους και κανένα άλλο. Αυτοί οι ίδιοι πρέπει να εξασφαλίσουν ότι τα λεφτά τους πιάνουν τόπο. Αν διαπιστώσουν ότι οι διοικούντες διασπαθίζουν την κοινή τους περιουσία υπάρχουν ορκωτοί λογιστές, υπάρχει και η δικαιοσύνη.
Το κράτος δεν έχει καμιά δουλειά στα ιδιωτικά ταμεία έστω κι αν αυτά σχηματίζονται από τον οβολό περισσότερων του ενός ανθρώπων. Με λίγα λόγια το κόστος του διαρκούς ελέγχου των χρημάτων τους δεν πρέπει να φορτωθεί στο σύνολο των φορολογουμένων.
Αν, λοιπόν, τα μέλη ενός φορέα δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τα χρήματά τους είναι άξιοι της μοίρας των. Πρέπει να υποστούν το κόστος της αμέλειάς των. Κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν θα στοιχειοθετούνται και απαιτήσεις έναντι του Δημοσίου. Αν δηλαδή ο έλεγχος των «κοινωνικών πόρων» ενός σωματείου ή μιας ένωσης πολιτών ανήκει, διά του Σώματος Ελεγκτών, στο κράτος τότε στην περίπτωση διασπάθισης χρημάτων τα μέλη του φορέα θα μπορούν να ζητούν αποζημίωση για… ελλιπείς ελέγχους.
Υπάρχει όμως ένα ακόμη αγκάθι. Τα κόμματα διαχειρίζονται και κρατικούς και κοινωνικούς πόρους. Θα γίνει αποδεκτός ο έλεγχος του ταμείου ενός κόμματος της αντιπολίτευσης από ένα κρατικό φορέα; Κι αν τα κόμματα εξαιρεθούν με ποια λογική θα ελεγχθεί π.χ. το Ταμείο Νομικών σε περιόδους απεργίας των δικηγόρων; Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα οι σχέσεις κράτους συλλογικών φορέων δεν είναι ποτέ ομαλές, διότι οι δεύτεροι διαρκώς κάτι απαιτούν από το πρώτο. Μπορεί να μην φτάνουν στα χαρακώματα, αλλά όταν το ΤΕΕ ζητεί κάτι και η κυβέρνηση δεν το δίνει, ποιος μηχανικός θα πεισθεί ότι ο έλεγχος του ΣΔΕ είναι αθώος; Αλλά, ακόμη κι αν πεισθεί, ποιος θα απαγορεύσει στους συνδικαλιστές να διακηρύξουν το αντίθετο;
Στοίχημα κάθε κυβέρνησης πρέπει να είναι η αποκρατικοποίηση, όχι μόνο οργανισμών ή επιχειρήσεων, αλλά και διαδικασιών.
Πρέπει να προωθεί πολιτικές που θα θέτουν την κοινωνία και τους φορείς της ενώπιον των ευθυνών τους. Να παίρνουν ρίσκα και να καρπώνονται τα οφέλη της συλλογικής τους δράσης, αλλά και το κόστος των συλλογικών των αποφάσεων. Να γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει το από μηχανής κράτος για να ξεφορτώνουν τις δικές τους ανεπάρκειες.
Η εκτεταμένη διαφθορά στο Δημόσιο αποδεικνύει ότι το κράτος δεν μπορεί να ελέγξει τον αχανή εαυτό του. Πόσω μάλλον και τρίτους φορείς οι οποίοι οφείλουν να ελέγχουν εαυτόν…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 4.7.2006
