Το βαθύτερο αίτιο του φαινομένου που αποκαλείται «πειρατεία» είναι ότι η τεχνολογία αλλάζει δραματικά τους όρους διακίνησης των πνευματικών έργων.
Οι Νιγηριανοί που κυκλοφορούν με τα CD υπό μάλης είναι μία -η πιο ορατή- πτυχή ενός μεγάλου προβλήματος που αντιμετωπίζει η μεταβιομηχανική κοινωνία, πρόβλημα που ακούει στο όνομα «πνευματική ιδιοκτησία». Το αγκάθι για τις εταιρίες δίσκων παγκοσμίως δεν είναι τα 9 εκατομμύρια CDs που πωλούνται παράνομα στη χώρα -νούμερο το οποίο είναι εκ των πραγμάτων φουσκωμένο (Σ.Σ.: η λαθροχειρία των εταιριών δίσκων εδώ βρίσκεται στο γεγονός ότι ακόμη και αν διακινούνται 9 εκατ. παράνομα CDs δεν είναι σίγουρο ότι οι εταιρίες θα πουλούσαν τόσα. Κι αυτό γιατί εύκολα δίνει κάποιος 5 ευρώ για το CD π.χ. της κ. Αννας Βίσση, είναι αμφίβολο όμως αν θα έδινε 20 ευρώ για το ίδιο προϊόν. Αρα τα CDs που «χάνονται» δια της πειρατείας είναι πολύ λιγότερα από τους αριθμούς που ανακοινώνονται.)
Το βαθύτερο αίτιο του φαινομένου που αποκαλείται «πειρατεία» είναι ότι η τεχνολογία αλλάζει δραματικά τους όρους διακίνησης των πνευματικών έργων. Κάτι που δεν είδαν ακόμη οι εταιρίες-μεσάζοντες των πνευματικών έργων. Συνέχισαν να λειτουργούν με το παλιό μοντέλο μέχρι που βρέθηκαν μπροστά σε μια έκρηξη παράλληλης διακίνησης την οποία προσπαθούν να χαλιναγωγήσουν με αστυνομικού τύπου μέτρα. Για παράδειγμα: ενώ η πρώτη ύλη των ανατύπων μειώθηκε δραματικά (περνώντας από το βινύλιο στο CD), οι εταιρίες κουτοπόνηρα κράτησαν την ίδια τιμή. Τα τεράστια περιθώρια κέρδους όμως γίνονται κίνητρο για είσοδο άλλων παικτών στην αγορά (έστω παρανόμων). Αργά, λοιπόν -πολύ αργά- αποφάσισαν οι εταιρίες να μειώσουν την τιμή των δίσκων, ώστε να εξαλείψουν μέρος του κινήτρου που λέγεται κέρδος, και δεν φτάνει που αυτή η κίνηση γίνεται αργά γίνεται επίσης λειψά και με χρονοδιάγραμμα λήξης των έξι μηνών.
Τα κακά νέα όμως για τις εταιρίες δίσκων δεν σταματούν εδώ. Μια νέα τεχνολογία κάνει ακόμη πιο φθηνή την διακίνηση πνευματικών έργων. Η νέα αυτή τεχνολογία τελικά μπορεί να λύσει αυτόματα και το πρόβλημα που δημιουργούν οι Νιγηριανοί «λιανοπειρατές». Το διαδίκτυο και η ανταλλαγή μουσικών αρχείων MP3 δημιουργεί τις ίδιες απειλές και στις νόμιμες εταιρίες δίσκων, αλλά και στους παράνομους διακινητές. Τους σπρώχνει εκτός αγοράς.
Οι εταιρίες δίσκων στις ΗΠΑ ήδη κινούνται νομικά κατά των χρηστών που αντάλλασσαν μουσικά κομμάτια μέσω του internet, μια διαδικασία που είχε καταστεί προηγουμένως απολύτως νόμιμη, αφού όλοι έχουμε δανειστεί δίσκους από φίλους, ή γράψαμε σε κασέτες κάτι που μας άρεσε. Οι διώξεις που έγιναν εναντίον 200 χρηστών (προφανώς προς παραδειγματισμό, επειδή εκείνοι που ανταλλάσσουν τραγούδια είναι εκατομμύρια) δεν πρόκειται να ανακόψουν το ρεύμα. Αντιθέτως, η ίδια η τεχνολογία κάνει πιο εύκολο το έργο της πειρατείας και της «πειρατείας».
Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή. Τα παλιά μοντέλα ρύθμισης σχέσεων (κυρίως ιδιοκτησιακών, αλλά και κοινωνικών) δεν λειτουργούν. Το νέο έρχεται ως χείμαρρος που παρασέρνει ότι παλιό. Χρειάζεται μια εντελώς καινούργια προσέγγιση στο ζήτημα κι αυτή δεν μπορεί να είναι μόνο η αστυνομική. Όσο η αγορά στρεβλώνεται με υπέρογκος κέρδος / ανά μονάδα προϊόντος, τόσο θα δημιουργείται κίνητρο παρανομία. Μπορεί σήμερα να είναι οι Νιγηριανοί πειρατές, αύριο θα είμαστε όλοι οι χρήστες του διαδικτύου.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 22.9.2003
