Η εισβολή των αμερικανοβρετανών στο Ιράκ ήταν μια κακή κίνηση. Η άμεση αποχώρησή τους θα είναι χειρότερη.
«Αυτά τα πράγματα δεν πρέπει να γίνονται, αλλά, αν γίνονται, δεν πρέπει να αποτυγχάνουν», είχε πει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το νεαρό Τζον Φ. Κένεντι, όταν ο τελευταίος παρέβη το διεθνές δίκαιο και επιχείρησε να εισβάλει στην Κούβα, αποβιβάζοντας εξόριστους αντικαθεστωτικούς στον Κόλπο των Χοίρων.
Το ίδιο πιθανώς θα έλεγε και σήμερα για την κατάσταση στο Ιράκ. Εκεί έγινε μια εισβολή των αμερικανοβρετανών η οποία δεν νομιμοποίητο ούτε ηθικά, ούτε πολιτικά. Η ηθική, βέβαια, ελάχιστη σχέση έχει με τις διεθνείς σχέσεις -και πολύ περισσότερο με τον πόλεμο- αλλά η πολιτική αποτυχία της κυβέρνησης Μπους να φτιάξει ένα διεθνές μέτωπο ενάντια στο ολοκληρωτικό καθεστώς του Σαντάμ Χουσεϊν δημιουργεί περισσότερα προβλήματα απ’ όσα πήγε να λύσει.
Σήμερα έχουμε μια εντελώς νέα κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Συνολικά και όχι μόνο στο Ιράκ. Κακή, ψυχρή κι ανάποδη. Πολλοί, από τ’ Αριστερά κυρίως, ισχυρίζονται ότι αυτή μπορεί να διορθωθεί με την άμεση αποχώρηση των ημισυμμαχικών δυνάμεων από την περιοχή. Είναι η γνωστή απλοϊκή λογική που θέλει μια κακή κίνηση να διορθώνεται με την αντίστροφή της.
Οι διεθνείς σχέσεις, όμως, είναι εξαιρετικά πολύπλοκες και δεν ακολουθούν τους κανόνες της γραμμικής λογικής. Μπορεί, δηλαδή, η αμερικανοβρετανική εισβολή να μην επιτύχει το ντόμινο Δημοκρατίας (που κάποιοι φωστήρες της νεοσυντηριτικής ιντελιγκέντσιας οραματίστηκαν για τη Μέση Ανατολή), μια άμεση αποχώρηση από το Ιράκ μπορεί να ξεκινήσει ένα αντίστροφο ντόμινο. Ακραίοι Ισλαμιστές μπορούν κάλλιστα να γεμίσουν το κενό που θα αφήσει η αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής στο Ιράκ. Και μετά; Σαουδική Αραβία, Συρία… Το ντόμινο που ονειρευόταν οι Περλ και Σία, από την ανάποδη.
Πολλοί βέβαια πιθανώς σκεφτούν το προσφιλές στη χώρα μας «καλά να πάθουν», μόνο που ξεχνούν ένα πρόβλημα. Πρώτα θα «πάθουμε» εμείς ως γείτονες, και μετά όλοι οι άλλοι. Η συνθηματολογική ανάλυση στην Ελλάδα δεν δείχνει να παίρνει υπ’ όψιν τις παραμέτρους του χάους που υπάρχουν στην περιοχή. Ευτυχώς όμως την υπολογίζουν οι πολιτικές ηγεσίες της Ευρώπης. Έτσι σε άρθρο που δημοσίευσε στους «Νιου Γιορκ Τάιμς» ο Γερμανός Καγκελάριος κ. Γκέρχαρντ Σρέντερ τονίζει: «Είναι αλήθεια ότι η Γερμανία και οι ΗΠΑ διαφώνησαν στο ζήτημα του ενδεδειγμένου τρόπου αντιμετώπισης του ιρακινού καθεστώτος του Σαντάμ Xουσεΐν. Δεν έχει νόημα να συνεχίσουμε την αντιπαράθεση. Τώρα πρέπει να κοιτάξουμε το μέλλον. Πρέπει να εργασθούμε από κοινού για να εξασφαλίσουμε την ειρήνη. Ο ΟΗΕ πρέπει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο. Η διεθνής κοινότητα έχει καίριο συμφέρον να διασφαλίσει τη σταθερότητα και τη δημοκρατία στο Ιράκ το ταχύτερο δυνατόν. Η πολυεθνική αποστολή χρειάζεται ευρύτερη νομιμοποίηση για να επιταχύνει τη διαδικασία, που θα οδηγήσει στη συγκρότηση μίας κυβέρνησης, η οποία θα λειτουργεί μόνη της στο Ιράκ.»
Το άρθρο Σρέντερ δείχνει κατ’ αρχήν ότι διεθνής πολιτική δεν μπορεί και δε πρέπει να είναι ένα αριστερό γινάτι. Δεύτερον ότι, για την Δύση, υπάρχει πραγματικό πρόβλημα που ονομάζεται Μέση Ανατολή. Η εισβολή μπορεί να το περιέπλεξε, αλλά η άμεση αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων δεν θα το λύσει. Πρέπει να εργαστούν από κοινού Ευρώπη και ΗΠΑ μήπως κι αρχίσει να ξετυλίγεται το κουβάρι…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 22.9.2003
