Η ιστορία αυτού του τόπου, στη συνείδηση αυτού του λαού, πρέπει να ξαναγραφτεί. Ψύχραιμα αυτή τη φορά, χωρίς τις αγκυλώσεις της Αριστεράς και κυρίως χωρίς τις παρωπίδες της.
Σε όλη τη συζήτηση για το ρόλο των Αμερικανών στην πρόσφατη ελληνική ιστορία υπάρχει ένα μεθοδολογικό λάθος και πολλοί μύθοι. Το μεθοδολογικό λάθος έχει να κάνει με τις «χοντροκομμένες» έννοιες που χρησιμοποιούμε, π.χ. λέμε ότι «οι Αμερικανοί ευθύνονται για το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου». Όλοι οι Αμερικανοί; Και τα 230 εκατομμύρια; Προφανώς όχι. Το πρόβλημα είναι πως στο αποκεντρωμένο αμερικανικό πολιτικό σύστημα (όπως ξεκάθαρα φαίνεται και από τα αρχεία) δεν μπορούν να υπάρξουν συγκεκριμένες ευθύνες ούτε στην κυβέρνηση των ΗΠΑ εν συνόλω. Απ’ όσα δείχνουν τα «κουτσουρεμένα» έγγραφα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ (όσα τέλος πάντων αποχαρακτηρίστηκαν) υπάρχει σαφής άγνοια για το πραξικόπημα των συνταγματαρχών και στην εν Αθήναις αμερικανική πρεσβεία και στην έδρα του υπουργείου Εξωτερικών στην Ουάσιγκτον.
Αθώοι του αίματος λοιπόν οι Αμερικανοί; Σαφώς όχι, σαφέστατα, όχι όλοι. Υπάρχουν αποδείξεις πλέον ότι κύκλοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ γνώριζαν. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι κύκλοι της CIA βοήθησαν και στο σχεδιασμό και στην εκτέλεση του πραξικοπήματος. Όλα αυτά πρέπει να αποτελέσουν τους πλίνθους με τους οποίους θα χτιστεί το ιστορικό οικοδόμημα, το οποίο πρέπει να αποφύγει τους μύθους του παρελθόντος (οι Αμερικανοί είναι υπαίτιοι για όλα όσα συνέβησαν στη χώρα μετά το 1945) και την νεοπαγή κέραμο (οι Αμερικανοί δεν ευθύνονται σε τίποτε).
Αυτό που ξεκάθαρα προκύπτει από τα αρχεία που ήδη έχουμε στα χέρια μας είναι η διαρκής ανάμειξη του αμερικανικού παράγοντα στα προ της δικτατορίας ελληνικά πράγματα. Είναι αληθές ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν ήξερε και δεν ήθελε ένα πραξικόπημα. Εξίσου αληθές είναι όμως ότι με εισηγήσεις της εδώ αμερικανικής πρεσβείας γινόταν «μυστικές πολιτικές επιχειρήσεις» ενάντια σε κοινοβουλευτικά κόμματα (ΕΔΑ) και πολιτικούς (Ανδρέας Παπανδρέου). Η πρακτική αυτή είναι εξίσου επιβλαβής το πολίτευμα, όσο και μια συνταγματική παρεκτροπή – η πρώτη θανατώνει αργά την δημοκρατική διαδικασία, η δεύτερη ακαριαία.
Τριάντα χρόνια κατόπιν εορτής πολλές εκτιμήσεις μπορούν να γίνουν, για τις ευθύνες θεσμικών και εξωθεσμικών παραγόντων στη διαμόρφωση της άρρωστης προδικτατορικής Δημοκρατίας. Οι εκτιμήσεις αυτές μπορούν να ποικίλλουν ανάλογα με το ιδεολογικό πρίσμα που κάποιος θωρεί την ιστορία. Αυτό είναι θεμιτό. Το ανεπίτρεπτο είναι να χρησιμοποιεί επιλεκτικά τα ιστορικά στοιχεία για να καταλήξει ότι «φταίνε οι Αμερικανοί» ή ότι «δεν φταίνε οι Αμερικανοί». Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια η ιδεολογική κυριαρχία της Αριστεράς «εξανάγκασε» ολόκληρο τον ελληνικό λαό να θεωρεί την πρόσφατη ελληνική ιστορία ως προϊόν κάποιων γραφειοκρατών της Ουάσιγκτον. Λίγοι για παράδειγμα γνωρίζουν ότι οι «σύντροφοι» της Σοβιετικής Ένωσης αναγνώρισαν το καθεστώς των Συνταγματαρχών ένα χρόνο νωρίτερα απ’ ότι οι «φονιάδες των λαών» των ΗΠΑ. Κι όμως: όλοι ρίχνουν (και ορθώς μέχρις ενός σημείου) το ανάθεμα στους τελευταίους και μένουν με την εντύπωση ότι οι πρώτοι ήταν περίπου … «αντιστασιακοί».
Η ιστορία αυτού του τόπου, στη συνείδηση αυτού του λαού, πρέπει να ξαναγραφτεί. Ψύχραιμα αυτή τη φορά, χωρίς τις αγκυλώσεις της Αριστεράς και κυρίως χωρίς τις παρωπίδες της. Θα πρέπει να βάλουμε στη σωστή τους διάσταση τον ρόλο των διάφορων αμερικανικών κέντρων που ασκούσαν εξωτερική πολιτική, τις ευθύνες της Δεξιάς και (επιτέλους) να δούμε και τις ευθύνες της Αριστεράς. Υπάρχουν! Ο μύθος της κατατρεγμένης Αριστεράς, η οποία απλώς υπήρξε θύμα όλων των άλλων κέντρων εξουσίας μετά το 1945 προσβάλλει πέρα από τη νοημοσύνη μας την ίδια την Αριστερά…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 25.8.2002
