Όσο δεν προχωρούν οι διαρθρωτικές αλλαγές, οι προκλήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος θα γίνονται όλο και πιο πιεστικές. Και οι δικές μας απαντήσεις, όλο και λιγότερο λειτουργικές…
Προ καιρού η τηλεόραση μετέδιδε μια ενδιαφέρουσα διαφήμιση κάποιας τράπεζας. Στο μικρό αυτό φιλμάκι, ένα ζευγάρι απολαμβάνει μια ρομαντική βαρκάδα. Ξαφνικά ανοίγει μια τρύπα στη βάρκα από την οποία ξεπηδά ένας πίδακας νερού. Εντρομος ο νεαρός της διαφήμισης τρέχει να την κλείσει. Τότε ανοίγει πίσω του μία ακόμη τρύπα. Την κλείνει κι αυτή με το άλλο χέρι και μετά ανοίγει άλλη μία τρύπα, κι άλλη μία, κι άλλη μία κ.ο.κ.
Η διαφήμιση είναι απεικόνιση της ελληνικής οικονομίας. Ετσι, ενώ όλοι ήμασταν απασχολημένοι για να κλείσουμε την τρύπα του ελλείμματος, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία μάς έβγαλε μια νέα απανταχούσα: «Το πετρέλαιο βάζει φωτιά στον πληθωρισμό. Θα φτάσει τον Ιούλιο στα 3,8% – 4%».
Η αλήθεια είναι πως όλες οι οικονομίες του πλανήτη έχουν πρόβλημα από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου. Μόνο που κάποιες έχουν περιθώρια ευελιξίας στο νέο περιβάλλον, και κάποιες όχι. Κάποιες διδάχθηκαν από τις προηγούμενες πετρελαϊκές κρίσεις και μείωσαν την εξάρτησή τους από τον μαύρο χρυσό και κάποιες αγρόν ηγόραζαν. Κάποιων χωρών τα δημόσια οικονομικά επιτρέπουν διορθωτικές παρεμβάσεις και κάποιων όχι.
Η ελληνική οικονομία είναι από τις τελευταίες. Επειδή ακριβώς λειτουργεί οριακά, είναι φτερό στον άνεμο. Εχει πολύ μικρά περιθώρια αντίδρασης σε κάθε αλλαγή του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος.
Δεν είναι μόνο η οικονομία. Η Ελλάδα λειτουργεί χρόνια τώρα «στο κόκκινο». Και οικονομικά και κοινωνικά. Δείτε την Αθήνα. Η ζωή είναι υποφερτή αν και μόνο αν: δεν βρέξει, δεν χιονίσει, δεν κάνει ζέστη, δεν έχει υγρασία (ώστε να συγκεντρωθούν ρύποι). Το εύρος ευημερίας 4 εκατομμυρίων Ελλήνων κυμαίνεται μεταξύ 20 και 27 βαθμών Κελσίου. Οτιδήποτε πέρα απ’ αυτό δημιουργεί κρίση. Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι ούτε η ζέστη ούτε η βροχή ούτε το χιόνι. Οταν σε μια πόλη συγκεντρώνεται ο μισός πληθυσμός της χώρας και δεν υπάρχουν υποδομές, τότε όλα τα μετεωρολογικά φαινόμενα δημιουργούν προβλήματα.
Αυτό συμβαίνει και στην οικονομία. Δεν είναι στραβός ο γιαλός· εμείς στραβά αρμενίζουμε, δεκαετίες τώρα. Ολα όσα μας συμβαίνουν δεν είναι παρά τα συμπτώματα της βαθιάς παθογένειας. Οι λύσεις που επιδιώξαμε ως κοινωνία, και τις έκαναν πολιτική οι κυβερνήσεις, περαίωσαν το έργο τους. Τα προβλήματα κάτω από τα προσωρινά μπαλώματα διογκώνονται. Τινάζουν τις πρόχειρες λύσεις και χάσκουν πάλι, σαν λακκούβες που έκλεισαν με ένα λεπτό στρώμα ασφάλτου το καλοκαίρι, για να ανοίξουν εκ νέου το φθινόπωρο.
Οσο υπό τον φόβο του πολιτικού κόστους η κυβέρνηση κρύβει τα προβλήματα κάτω από ημίμετρα, τα προβλήματα θα θεριεύουν. Οσο δεν προχωρούν οι διαρθρωτικές αλλαγές, οι προκλήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος θα γίνονται όλο και πιο πιεστικές. Και οι δικές μας απαντήσεις, όλο και λιγότερο λειτουργικές…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 28.7.2006
