Τίποτε δεν είναι λυμένο και τίποτε δεν είναι δεδομένο. Όλα τα σενάρια είναι πιθανά. Ειδικά μετά τα δημοψηφίσματα, τα οποία απέχουν μόλις ένα μήνα.
Μετά λαϊκή ετυμηγορία ήρθε η ώρα να συζητήσουμε σοβαρά το λόγο για τον οποίο διενεργήθηκαν αυτές οι εκλογές: το Κυπριακό. Και πρέπει να το συζητήσουμε σοβαρά διότι τίποτε δεν είναι λυμένο και τίποτε δεν είναι δεδομένο. Όλα τα σενάρια είναι πιθανά. Ειδικά μετά τα δημοψηφίσματα που απέχουν μόλις ένα μήνα.
Από την μία υπάρχει ο κ. Ραούφ Ντενκτάς θα κάνει ότι μπορεί για να τορπιλίσει οποιαδήποτε λύση. Είναι λογικό. Ο τουρκοκύπριος ηγέτης είναι ένας άνθρωπος που έκανε πολιτική καριέρα βασισμένη στο μίσος. Έγινε εθνικός ήρωας της Τουρκίας πολεμώντας τους Έλληνες. Τώρα, στη δύση του βίου του, με δεδομένες τις γεροντικές εμμονές του παρελθόντος, ονειρεύεται να φρεσκάρει τις δάφνες του εθνικισμού το μόνο που του έδωσε τόσα χρόνια πολιτική υπόσταση.
Τα εθνικιστικά όνειρα του γηραιού πολιτικού πιθανότατα θα ακυρωθούν από το δημοψήφισμα στα κατεχόμενα. Οι τουρκοκύπριοι ένιωσαν στο πετσί τους την πολιτική απομόνωση και την οικονομική ανέχεια που η πολιτική Ντενκτάς τους κληροδότησε. Ονειρεύονται ένα καλύτερο μέλλον και ξέρουν πως αυτό περνά αναγκαστικά από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το σχέδιο Ανάν. Θα υπερψηφίσουν λοιπόν το σχέδιο απομονώνοντας έτσι τον κ. Ντενκτάς και την πολιτική των γερακιών. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι τι θα κάνουν οι ελληνοκύπριοι…
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το σχέδιο πιθανότατα θα απορριφθεί από την ελληνοκυπριακή πλευρά. Ο ήπιος εθνικισμός έχει ρίζες στην Κύπρο (λογικό εξαιτίας της ιστορίας της), αλλά με το σχέδιο διακυβεύονται και ισχυρά συμφέροντα. Από πολιτικά (κάθε πολιτικό κατεστημένο προστατεύει τα έστω μικρά κεκτημένα του) μέχρι οικονομικά (η εκκλησία της Κύπρου, για παράδειγμα έχει τεράστια περιουσία και στα κατεχόμενα την οποία δεν θα πάψει ποτέ να διεκδικεί). Θα εκτοξευθούν διάφορες εθνικές κορώνες οι οποίες δεν θα έχουν στόχο μόνο το ελληνοκυπριακό κοινό, αλλά και το ελλαδικό.
Το διπλωματικό πρόβλημα που θα έχει η χώρα στην περίπτωση ενός τουρκοκυπριακού «ναι» κι ενός «ελληνοκυπριακού» όχι, έχει αναλυθεί επαρκώς. Η «ντε φάκτο» διχοτόμηση του νησιού θα χρεωθεί σε μας. Το ελεύθερο κομμάτι θα ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα τετελεσμένα του Αττίλα θα έχουν εξ αντανακλάσεως ευρωπαϊκή βούλα. Ουδείς θα ασχοληθεί με τα δίκαια μας: «είχατε την ευκαιρία σας και την κλωτσήσατε» θα πουν οι εταίροι γυρίζοντας την πλάτη στο πολιτικό πρόβλημα του νησιού. Το σχέδιο Ανάν θα μπει στο ψυγείο και το επόμενο παράθυρο ευκαιρίας θα εμφανιστεί αν και όταν η Τουρκία θα είναι έτοιμη να ενταχθεί στην Ε.Ε.
Όμως, το παραμελημένο από την κοινή γνώμη Κυπριακό θα έχει και δευτερεύουσες, αλλά πολύ σημαντικές επιπτώσεις στη χώρα μας και καλά θα κάνουμε να τις δούμε από τώρα, για να τις αποφύγουμε. Είναι πολύ πιθανό η Λευκωσία να συμπαρασύρει την Αθήνα σε σκλήρυνση της στάσης της έναντι στην Τουρκία. Π.χ. Αν η Κύπρος αποφασίσει να βάλει βέτο στην Τουρκική ένταξη η Ελλάδα αναγκαστικά θα ακολουθήσει. Ο χρόνος θα λειτουργεί υπέρ της κλιμάκωσης τω ελληνοτουρκικών εντάσεων.
Θα υπάρχουν όμως και δευτερογενείς επιπτώσεις και στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό. Μετά το οριστικό ναυάγιο -αργά ή γρήγορα- κάποιες χώρες θα αρχίζουν να αναγνωρίζουν το ψευδοκράτος. Αυτό, πιθανότατα, θα πυροδοτήσει αντιδράσεις στη Ελλάδα, όπως την περίοδο του Μακεδονικού, με συλλαλητήρια και «μποϊκοτάζ προϊόντων» από τις «ανθέλληνες χώρες». Η Ελλάδα θα κινδυνεύσει να ξαναγίνει «μαύρο πρόβατο της Δύσης» με ότι αυτό σημαίνει για την εσωτερική κι εξωτερική μας πολιτική.
Τα παραπάνω είναι ένα από τα σενάρια του πιθανού μέλλοντός μας. Δεν σημαίνει ότι θα βγει αληθινό («η πρόβλεψη είναι πολύ δύσκολη. Ειδικά για το μέλλον», είχε πει ο Νιλς Μπορ) (Περισσότερες ρήσεις στο βιβλίο «Είπαν», εκδόσεις Καστανιώτη). Οφείλουν όμως οι πολιτικές ηγεσίες της χώρας να τονίσουν στον Κυπριακό λαό, πως στις 20 Απριλίου αυτοί αποφασίζουν, η Ελλάς συμπαρίσταται, αλλά δεν παρασέρνεται. Πρέπει να γίνει σαφές ότι η εποχή των μαξιμαλισμών του παρελθόντος, ανήκει οριστικά στο παρελθόν…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 15.3.2004