H επιρροή των εκατό χρόνων κινηματογράφου στην λογοτεχνία είναι σημαντική…
Η υποχώρηση του λόγου απέναντι στην εικόνα που παρατηρείται σε ολόκληρο τον δυτικό πολιτισμό είναι ένα φαινόμενο που δεν πρέπει να μας ανησυχεί λιγότερο από το φαινόμενο του θερμοκηπίου γράφει ο μεγάλος αμερικανός συγγραφέας Ε. L. Doctorow. Το πρόβλημα δεν απαντάται μόνο στην τηλεόραση ή τον κινηματογράφο, βρίσκεται πλέον και στην καρδιά της λογοτεχνίας: «η επιρροή των εκατό χρόνων κινηματογράφου στην λογοτεχνία είναι σημαντική», γράφει στους New York Times. «Το μυθιστόρημα του 20ου αιώνα ελαχιστοποιεί τον λόγο που ενδιατρίβει στα τοπία, στα βιογραφικά των πρωταγωνιστών κ.λ.π. Ο συγγραφέας προτιμά να ενσωματώσει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες στην δράση, να τiw κουβαλήσει με το ρεύμα της αφήγησης, όπως ακριβώς γίνεται στον κινηματογράφο…»
«Η γλώσσα της λογοτεχνίας φτιάχνει την εμπειρία λόγο. Ανθίζει στη σκέψη με ουσιαστικά, επίθετα και ρήματα. Σκέφτεται. Γι αυτό ο όρος «κινηματογραφική γλώσσα» μάλλον είναι οξύμωρος. Η κινηματογραφική ταινία «από-εγγραμματίζει» την σκέψη. Βασίζεται κυρίως σε συνειρμούς οπτικών εντυπώσεων και νοημάτων. Η παρακολούθηση μιας ταινίας είναι εξαγωγή συμπεράσματος. Προσλαμβάνεις ότι βλέπεις. Η παρακολούθηση της κινούμενης εικόνας είναι κατ’ ουσίαν μια μεγάλη γκάμα αισθητήριων επιδράσεων που προκαλούν την εσωτερική άρρητη νοημοσύνη. Κατανοείς ότι βλέπεις χωρίς να χρειαστείς να το σκεφτείς με λέξεις», γράφει ο Ε. L. Doctorow.
Οι ταινίες του κινηματογράφου ξεκίνησαν στη σιωπή. Οι πρώτοι κινηματογραφιστές έμαθαν να μεταφέρουν το μήνυμα χωρίς την χρήση της γλώσσας… Στα σύγχρονα φιλμ, ειδικά του Χόλιγουντ, οι διάλογοι τείνουν όλο και περισσότερο να έχουν τον ρόλο που είχαν οι κάρτες στον βωβό κινηματογράφο. Σε πολλές σύγχρονες ταινίες, το 95% του νοήματος μιας σκηνής είναι αντιληπτό πριν κάνε ειπωθεί μια λέξη; 98% αν προστεθεί η μουσική… Το γεγονός ότι η εικόνα μπορεί τελικά να εκθρονίσει την γλωσσική σύνθεση που ήταν η βασική επικοινωνιακή πράξη του πολιτισμού μας, είναι μια προοπτική που την βρίσκω ελάχιστα λιγότερο φρικτή από το φαινόμενο του θερμοκηπίου.»
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «New Millennium» της εφημερίδας «Tύπος της Kυριακής» στις 6.5.2001
