Για την Ευρώπη, η Τουρκία είναι μια χρυσή ευκαιρία να ξεκαθαρίσει τα του οίκου της. Να σκεφτεί τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει. Ο δρόμος δεν είναι μακρύς μόνο για την Τουρκία. Είναι και για την Ευρώπη.
Αλλος καβγάς κι ετούτος, ετεροχρονισμένος. Χάθηκε, λέει, η ευκαιρία να μπει η Κύπρος στη Βορειοατλαντική Συμμαχία διά της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Λίγο αργά δεν το θυμηθήκαμε; Η εποχή που η Κύπρος έπρεπε να μπει στο ΝΑΤΟ, πέρασε ανεπιστρεπτί. Κι αυτό διότι ένας άλλος Εθνάρχης της Μεγαλονήσου προτίμησε στη δεκαετία του 1960 να μην παραδώσει «αδέσμευτο κράτος» και να αποκτήσει «κοινότητα» μιας ευρύτερης συμμαχίας με αντάλλαγμα μια «δίκαιη, βιώσιμη» και κυρίως συμφέρουσα για την Κύπρο και την Ελλάδα λύση. Ήταν, βλέπετε, η εποχή των αντιιμπεριαλιστικών αγώνων του ΑΚΕΛ και των φιλοδοξιών του μακαριστού Μακαρίου να παίξει παγκόσμιο ρόλο διά του Κινήματος των Αδεσμεύτων.
Το μεγάλο κέρδος και για την Ελλάδα, στο Λουξεμβούργο, είναι πως η Τουρκία παραμένει στο μαντρί. Όχι μόνο γιατί εκτός της ευρωπαϊκής προοπτικής της θα δημιουργεί διαρκώς προβλήματα στα σύνορά μας. Αλλά γιατί μια Τουρκία χωρίς ευρωπαϊκή προοπτική είναι πηγή αστάθειας για ολόκληρη την περιοχή. Κανείς δεν θέλει μια χώρα 80 εκατομμυρίων ψυχών να βυθίζεται εκ νέου σε παλιότερους εθνικισμούς ή χειρότερα να θεριέψει κι εκεί ο ισλαμισμός. Ένας γείτονας χωρίς προοπτική είναι ό,τι χειρότερο για τα συμφέροντα όλης της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Βέβαια, η έναρξη των διαπραγματεύσεων δεν σημαίνει ότι λύνονται αυτομάτως όλα τα προβλήματα. Το εθνικιστικό στρατιωτικό κατεστημένο θα παραμείνει επί μακρόν ισχυρό, αλλά αν υπάρχει μια πιθανότητα να ξεδοντιαστεί αυτή θα υπάρξει μόνο κατά τη διαδικασία εξευρωπαϊσμού της. Η υπανάπτυξη της (μεγάλης για τα μεγέθη της Ε.Ε.) Ανατολίας θα συνεχιστεί κι αυτή επί μακρόν. Αλλά κι εδώ ισχύουν τα ίδια: Αν υπάρχει μια περίπτωση να αναπτυχθεί αυτό θα γίνει μόνον έχοντας το όραμα της ένταξης. Υπάρχουν προβλήματα μειονοτήτων, θρησκευτικών ελευθεριών και αποδοχής του αιματηρού παρελθόντος της. Αλλά, σάμπως δεν υπάρχουν τέτοιες αποκλίσεις από το κοινοτικό κεκτημένο στην Ελλάδα;
Όχι τόσο έντονες, όσο στην Τουρκία, αλλά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο βρίθει καταδικαστικών αποφάσεων εις βάρος της Ελλάδας για τέτοια θέματα.
Η Τουρκία έχει μύρια προβλήματα για να ενταχθεί στην Ένωση. Αυτά πρέπει να τα λύσει με τη βοήθειά μας. Ας μην ξεχνάμε ότι και η Ελλάδα είχε τόσα κι άλλα τόσα όταν πάλευε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής να μας εντάξει και όλοι οι εταίροι προόριζαν τη χώρα μας για κάποιου τύπου «ειδική σχέση». Και μας ενέταξε χωρίς να έχουμε καν λύσει τα προβλήματα. Απλώς το μέγεθος της Ελλάδος ήταν μικρό και η τότε ΕΟΚ μπορούσε να απορροφήσει τις πολλές παρεκκλίσεις της χώρας από το κοινοτικό κεκτημένο. Στην περίπτωση της Τουρκίας αυτό δεν γίνεται. Είναι τεράστια για τα μεγέθη της Ε.Ε. Θα προηγηθεί ο εις βάθος εξευρωπαϊσμός και θα ακολουθήσει η ένταξη.
Για την Ευρώπη, η Τουρκία είναι μια χρυσή ευκαιρία να ξεκαθαρίσει τα του οίκου της. Να σκεφτεί τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει. Ο δρόμος δεν είναι μακρύς μόνο για την Τουρκία. Είναι και για την Ευρώπη. Η συζήτηση θα είναι μεγάλη και θα πρέπει να γίνει εις βάθος. Χωρίς προκαταλήψεις και χωρίς εκπτώσεις στο ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αν και όταν η Τουρκία το υιοθετήσει εξ ολοκλήρου καλώς να έρθει. Μέχρι τότε ας τη βοηθάμε κι ας τη σπρώχνουμε προς αυτήν την κατεύθυνση…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 5.10.2005
