Είναι πολλοί οι νεκροί στους πολέμους της Μέσης Ανατολής, αλλά σαφώς είναι λιγότεροι από παλιότερες συγκρούσεις.
Είναι πολλοί οι 400 νεκροί άμαχοι του Λιβάνου. Ακόμη κι αν τα νούμερα είναι διογκωμένα από τη Χεζμπολάχ. Οπως είναι πολλοί και οι 40 άμαχοι που έχασαν τη ζωή τους από τους χιλιάδες πυραύλους που εκτοξεύει στο Ισραήλ το «Κόμμα του Θεού». Ακόμη κι ένα σκοτωμένο παιδί κάνει κάποιον πόλεμο άδικο. Αξιωματικά: Η ανθρώπινη ζωή έγινε στη δυτική κουλτούρα αυθύπαρκτη αξία. Ευτυχώς, δεν μπαίνει σε καντάρια σχεδιασμών ούτε είναι μέσο επίτευξης γενικότερων (και πολλές φορές χαρακτηριζόμενων ως «ιδανικών») στόχων. Το δυτικό νομικό σύστημα έφτασε να προστατεύει τη ζωή των στυγερών εγκληματιών. Πλην των ΗΠΑ, όλες οι χώρες του υπαρκτού Διαφωτισμού κατήργησαν τη θανατική ποινή. Κι αυτό είναι μια μεγάλη πρόοδος. Τελεία και παύλα και χωρίς τις μεταμοντέρνες τσιριριμόνιες του στυλ «πρέπει να ορισθεί προηγουμένως τι είναι πρόοδος και να δούμε μήπως η έννοια της προόδου είναι απλώς ένα ιδεολογικό κατασκεύασμα του δυτικού πολιτισμού που αντικειμενικά δεν υπάρχει».
Ομως: μέσα στη μαυρίλα του πολέμου υπάρχουν και καλά νέα. Αν σκεφτούμε ότι μόλις πριν από 60 χρόνια στους βομβαρδισμούς του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου σκοτώνονταν κάθε βράδυ μερικές χιλιάδες άμαχοι κι αυτό ήταν αποδεκτό ως τακτική πολέμου, μπορούμε να μιλήσουμε για πρόοδο όταν οι λαοί εξεγείρονται για τους 400-450 νεκρούς. Είναι πρόοδος επίσης να καταδικάζεται απ’ όλο τον κόσμο το Ισραήλ διότι στοχεύοντας τους ενόπλους της Χεζμπολάχ σκοτώνει παραπλεύρως αμάχους, όπως είναι πρόοδος να καταδικάζει ο αναπληρωτής γραμματέας του ΟΗΕ τη Χεζμπολάχ γιατί κρύβεται ανάμεσα σε αμάχους, χρησιμοποιώντας τους ως ανθρώπινη ασπίδα.
Μπορούμε επίσης να μιλήσουμε για πρόοδο όταν γίνεται μεγάλο θέμα ο θάνατος 13 Ισραηλινών στρατιωτών σε επιχειρήσεις, όταν στη μάχη του Αούστερλιτς σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν σε μια μέρα 20.000 στρατιώτες απλώς για να δοξασθεί ο Ναπολέων.
Είναι πολλοί, πάρα πολλοί οι 1.000 νεκροί τον μήνα στο Ιράκ, αλλά είναι σαφώς λιγότεροι από το μεροδούλι των γερμανικών κατοχικών στρατευμάτων στην Ευρώπη την περίοδο 1939-1945. Προσοχή! Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να εφησυχάσουμε, γιατί χωρίς την αντίδραση της κοινής γνώμης οι 1.000 νεκροί μπορεί να γίνουν 2.000 και 3.000, αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η Ιστορία κινήθηκε μπροστά. Και στόχος πλέον είναι να κινηθεί ακόμη περισσότερο.
Για να γίνει όμως αυτό απαιτείται η συγκρότηση διεθνών οργάνων για την επίλυση των διαφορών και την παρέμβασή τους στις εστίες κρίσεων. Χρειάζεται ένα ενδυναμωμένο διεθνές δικαστήριο (σαν αυτό της Χάγης που ενθάδε ελεεινολογούμε), ποινικό δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου (σαν αυτό που η κυβέρνηση Μπους υπονόμευσε) και αξιόμαχος διεθνής στρατός υπό την ομπρέλα του ΟΗΕ (σαν αυτό που οι εγχώριοι «επαναστάτες» θα αποκαλούσαν «μακρύ χέρι του δυτικού ιμπεριαλισμού»). Απαιτείται, πέρα από τα κροκοδείλια δάκρυα για τις σφαγές αμάχων, μια νέα υπερεθνική τάξη πραγμάτων, όπου κανείς τριτοκοσμικός ηγετίσκος ή μουλάς δεν θα τολμά να αμολήσει τις ορδές του για να επιτύχει το «εθνικό ή θρησκευτικό του πεπρωμένο». Δεν είναι εύκολο να γίνει. Ακόμη κι εμείς οι ευαίσθητοι σε κάθε πόλεμο των ΗΠΑ, που βρισκόμαστε σε καθεστώς ιδιότυπου «ψυχρού πολέμου» με την Τουρκία και πιστεύουμε πως έχουμε όλα τα δίκια του κόσμου, δύσκολα θα δεχόμασταν να λύσει τις διαφορές μας με τους γείτονές μας ένα διεθνές δικαστήριο.
Παρά τις αντιφάσεις και τις βραχυχρόνιες οπισθοδρομήσεις, ο κόσμος προχωρά. Μπορεί να υπάρχουν εστίες πολέμου σε πολλές γωνιές της γης, αλλά η Ευρώπη (πεδίο σφαγών για δεκάδες αιώνες) έγινε μια όαση ειρήνης και ευημερίας. Αυτό μας επιτρέπει να ονειρευόμαστε: κάποτε αυτόν τον δρόμο θα τον ακολουθήσει και ο υπόλοιπος κόσμος…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 29.7.2006
