Ας εξαγγέλλει ο πρωθυπουργός ό,τι θέλει περί πληροφορικής κοινωνίας στην Ελλάδα. Το παιγνίδι δεν παίζεται στο Βελλίδιο. Παίζεται στη Λεωφόρο Κηφισίας κι αν κάποιος δεν τραβήξει αυτιά εκεί, και αυτές οι εξαγγελίες θα πάνε όπου και οι προηγούμενες των προηγούμενων.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν άρχισε να γίνεται γνωστό το διαδίκτυο στην Ελλάδα (και πολλοί από την Αριστερά το κατήγγειλαν ως όχημα κατίσχυσης του αγγλοσαξονικού πολιτισμού), οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, ρητορικά τουλάχιστον, αποφάσισαν να το επιδοτήσουν. Έγιναν οι γνωστές πομπώδεις εξαγγελίες για την κοινωνία της γνώσης που ανατέλλει, δημιουργήθηκαν επιτροπές «σοφών καθηγητάδων» για να μελετήσουν με το αζημίωτο το θέμα, διοργανώθηκαν ημερίδες, εξαγγέλθηκαν προγράμματα κ.λπ. Γενικώς, έγινε καθ’ ολοκληρίαν το νταβαντούρι που κάνει το κράτος όποτε ανακαλύπτει κάτι καινούριο.
Φυσικά όλα αυτά δεν βοήθησαν κατ’ ελάχιστον την Κοινωνία της Πληροφορίας που διστακτικά ανέτειλε στη χώρα. Το μονοπώλιο του ΟΤΕ, όπως ακριβώς και σήμερα, έκοβε τα πόδια οποιουδήποτε φερέλπιδος πληροφορικάριου που ήθελε να επενδύσει κόπο και χρήμα στη νέα τεχνολογία.
Ο τηλεπικοινωνιακός οργανισμός είτε δεν είχε γραμμές να δώσει (όπως ακριβώς σήμερα με την τεχνολογία ADSL) είτε όποτε έδινε ήταν τόσο ακριβές που δεν άξιζε τον κόπο να ασχοληθεί κανείς (όπως ακριβώς γίνεται σήμερα με τις γραμμές ADSL). Ο ΟΤΕ υπήρξε και παραμένει ο βασικός υπαίτιος της πληροφορικής υπανάπτυξης της χώρας. Από τη μία τα σοσιαλιστικά δόγματα («μια μετοχή και αυτή να έχει στο κράτος» ή «όχι στο ξεπούλημα») και από την άλλη οι παχυλά αμειβόμενες συντεχνίες γονάτιζαν και γονατίζουν κάθε προσπάθεια πληροφορικής ανάπτυξης. Είναι φυσιολογικό: όταν έχεις ένα μονοπώλιο που άκοπα βγάζεις χρήμα, όλοι οι παίκτες (διοίκηση, εργαζόμενοι, προμηθευτές) έχουν βρει το μήνα που τρέφει τους έντεκα. Δεν ρισκάρουν τη βελτίωση του προϊόντος, ειδικά όταν αυτή η βελτίωση υπονομεύει το μονοπώλιο. Και η τεχνολογία υπονομεύει όλα τα μονοπώλια.
Όμως, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του ΟΤΕ να παραμείνει η χώρα στη λίθινη εποχή, κάποια πράγματα κινήθηκαν. Το διαδίκτυο με χίλια βάσανα και περισσότερα έξοδα άρχισε να εξαπλώνεται. Με χαμηλότερους ρυθμούς απ’ ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο, αλλά σήμερα κάθε χωριό έχει ένα internet-café, οι περισσότεροι νέοι έχουν ηλεκτρονική διεύθυνση, πολλές μικρές επιχειρήσεις έχουν παρουσία στο διαδικτυακό ιστό, αρκετοί από τους νέους διανοούμενους κυκλοφορούν τα πονήματά τους ηλεκτρονικά.
Οι υποσχέσεις της Πολιτείας βέβαια ποτέ δεν σταμάτησαν: «θα κάνουμε εκείνο», «θα κάνουμε, τ’ άλλο». Αλλά και ποτέ δεν εκπληρώθηκαν. Ο κόσμος και η τρισκατάρατη αγορά έκανε μετά κόπων και βασάνων «κι εκείνο» και «τ’ άλλο» που υποσχέθηκε η Πολιτεία. Το κράτος, όμως, δεν έπραξε το βασικότερο: να εξαλείψει τα εμπόδια που το ίδιο έβαζε στην ανάπτυξη της πληροφορικής στη χώρα.
Βέβαια η εξάλειψη του ΟΤΕ, που θα ήταν ευλογία για τον τόπο, δεν μπορεί να γίνει. Μπορεί όμως να υποχρεωθεί ο …εθνικός μας τηλεπικοινωνιακός φορέας (όπως λέμε «εθνικός αερομεταφορέας», για να θυμηθούμε μια άλλη πληγή στην τσέπη μας) να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του. Αφού, έτσι κι αλλιώς, διατηρεί το μονοπώλιο του δικτύου, υποχρεούται να δίνει υψηλής ταχύτητας δίκτυο ADSL σε όποιον επιθυμεί. Έχουμε μια Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ζει, πέθανε; άγνωστο) και μια Επιτροπή Ανταγωνισμού. Η παρέμβαση της πρώτης είναι αυτονόητη. Η παρέμβαση της δεύτερης αναγκαία και δικαιολογημένη. Υπάρχει ένας οργανισμός που μονοπωλιακά έχει την υποδομή και προκειμένου να προστατεύσει τα υπερκέρδη του από τις υπηρεσίες μετάδοσης φωνής πνίγει μια αναγκαία υπηρεσία για τους καταναλωτές. Εσκεμμένα γονατίζει τη χώρα.
Εν τω μεταξύ, ο κόσμος και η τρισκατάρατη αγορά βρίσκει τρόπους ακόμη και για το ADSL. Πολλοί που ζουν στις παρυφές των πόλεων, όπου ο ΟΤΕ δεν παρέχει την υπηρεσία, νοικιάζουν στα κέντρα των πόλεων μια ταράτσα πολυκατοικίας μισθώνουν μια γραμμή ADSL (αν φυσικά υπάρχει), στήνουν μια φθηνή κεραία και ασύρματα συνδέονται στο υψηλής (για τα ελληνικά δεδομένα) ταχύτητας δίκτυο.
Αυτό φυσικά θα μπορούσε να το κάνει και ο ίδιος ο ΟΤΕ. Θα μπορούσε να πουλά την υπηρεσία ασύρματης διασύνδεσης εκεί όπου δεν μπορεί να το δώσει ενσύρματα. Έτσι κι αλλιώς το ελληνικό ADSL είναι πανάκριβο για τα παγκόσμια δεδομένα. Πέντε φορές πάνω κοστίζει στον Έλληνα απ’ ό,τι στον μέσο Ευρωπαίο. Αν γινόταν έξι ε… «τι είναι ο κάβουρας τι είναι το ζουμί του;».
Ο ΟΤΕ όμως όχι μόνο δεν προσφέρει την υπηρεσία, αλλά την ποινικοποίησε. Όλοι αυτοί οι πρωτοπόροι που ιδίοις εξόδοις παρακάμπτουν τις αγκυλώσεις του γραφειοκρατικού οργανισμού είναι παράνομοι! Αντί να τους προσλάβει ο ΟΤΕ και να πουλά δι’ αυτών περισσότερο ADSL τους κυνηγά!
Φυσικά μετά απ’ όλα αυτά ένα μπορούμε να πούμε. Είμαστε άξιοι της υπανάπτυξής μας και του ΟΤΕ που έχουμε. Ας εξαγγέλλει ο πρωθυπουργός ό,τι θέλει περί πληροφορικής κοινωνίας στην Ελλάδα. Το παιγνίδι δεν παίζεται στο Βελλίδιο. Παίζεται στη Λεωφόρο Κηφισίας κι αν κάποιος δεν τραβήξει αυτιά εκεί, και αυτές οι εξαγγελίες θα πάνε όπου και οι προηγούμενες των προηγούμενων. Στο καλάθι των αχρήστων…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 11.9.2005