Tο μετεμφυλιακό μοντέλο έχει φτάσει σε αδιέξοδο: οικονομικό, κοινωνικό, ακόμη και χωροταξικό.
Επειδή είναι σίγουρο ότι με τους εμπρηστές και οικοπεδοφάγους θα ασχοληθούμε του χρόνου το καλοκαίρι, δηλαδή στις επόμενες πυρκαγιές (σ.σ.: την άλλη βδομάδα θα ασχοληθούμε με σοβαρότερα πράγματα, όπως είναι ο χρόνος των εκλογών ή τι θα πει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ), οφείλουμε να συνοψίσουμε το πώς φτάσαμε στις ολόμαυρες ράχες της Αττικής.
Ηταν πολιτική επιλογή να έχουμε ένα μεγάλο και συγκεντρωτικό κράτος μετά τον Εμφύλιο. Οι αποκεντρωμένες δομές (π.χ. της Τοπικής Αυτοδιοίκησης) μπορούσαν να πέσουν στα χέρια της Αριστεράς και γι’ αυτό επιλέχθηκε να ασκείται όλη η διοίκηση από την Αθήνα. Το μεγάλο και συγκεντρωτικό κράτος χρειάζεται πολλούς υπαλλήλους και με δεδομένες τις τεχνολογίες επικοινωνίας της εποχής (ένα τηλέφωνο υπήρχε και δίκτυο δεν έφτανε σε όλη την επικράτεια), αυτοί έπρεπε να είναι συγκεντρωμένοι σε ένα γεωγραφικό χώρο.
Οι πολλοί άνθρωποι χρειάζονται τροφή, στέγη, υποδομές κ.λπ. όπερ σημαίνει ότι στον ίδιο χώρο πρέπει να μαζευτούν ακόμη περισσότεροι για να προσφέρουν όλες τις παράπλευρες υπηρεσίες. Εκ των πραγμάτων οι επιχειρήσεις θα συγκεντρωθούν εκεί που υπάρχει η μεγάλη αγορά. Θα ήταν ανόητο να κουβαλά κάποιος τα εμπορεύματά του π.χ. από την Καλαμάτα (χρειαζόταν πέντε ώρες με το παλιό οδικό δίκτυο), όταν μπορούσε να φτιάξει το εργοστάσιό του στην οδό Πειραιώς. Δημιουργήθηκαν ακόμη περισσότερες θέσεις εργασίας στο Λεκανοπέδιο που έγινε κίνητρο να έρθουν κι άλλοι στην πρωτεύουσα.
Η αύξηση του πληθυσμού διόγκωσε και τη ζήτηση γης, η οποία ήταν φυσικό να εκτονωθεί στις γύρω περιοχές, είτε αυτές ήταν «απείρου κάλλους», όπως συνηθίσαμε εσχάτως να λέμε, είτε βρισκόταν στα πετρώδη βουνά του Περάματος.
Αντί λοιπόν να κλαίμε και να οδυρόμαστε κάθε χρόνο για τα πεύκα που χάνονται, αντί η κάθε γενιά καταπατητών της Πεντέλης να ελεεινολογεί τους εμπρηστές που φροντίζουν για την επόμενη γενιά καταπατητών πρέπει να δούμε τη «μαύρη τρύπα» που καταπίνει ακόμη και δάση. Υπάρχει στο κέντρο του πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού συστήματος της χώρας, και είναι το μεγάλο και συγκεντρωτικό κράτος. Αυτό συγκέντρωσε τον μισό πληθυσμό στην πρωτεύουσα (σ.σ.: κάποτε, και για ευνόητους λόγους, ένα μεγάλο μέρος του στρατεύματος υπήρχε γύρω από την Αθήνα).
Τώρα πρέπει να καταλάβουμε ότι το μετεμφυλιακό μοντέλο έχει φτάσει σε αδιέξοδο: οικονομικό, κοινωνικό, ακόμη και χωροταξικό. Οφείλουμε να αποκεντρώσουμε αρμοδιότητες, ώστε προϊόντος του χρόνου να χρειάζονται λιγότεροι άνθρωποι στο κέντρο και περισσότεροι στην περιφέρεια. Οι τεχνολογίες Διαδικτύου, έτσι κι αλλιώς, ευνοούν μια τέτοια προοπτική. Απλώς χρειάζεται σχέδιο αποκέντρωσης και φυσικά πολιτική βούληση. Δυστυχώς, από την κυβέρνηση έλειπε το πρώτο, οπότε αναγκαστικά δεν θα είχε και το δεύτερο. Ή αντιστρόφως…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 28.8.2009
