Ας μην αυταπατάται η κυβέρνηση ότι η άμεση και η παραδειγματική αποπομπή του κ. Ι. Κεραμιδά θα λύσει το πρόβλημα. Κάποιοι θα θεωρήσουν εαυτούς πιο ατσίδες από το ελεγκτικό σύστημα που έχει φτιάξει το Μέγαρο Μαξίμου. Και θα το επιχειρήσουν πάλι…
Είναι πραγματικά άξια συγχαρητηρίων η κυβέρνηση διότι ενήργησε ακαριαία και απέπεμψε τον (πρώην, πλέον) συνεργάτη του ο υφυπουργού Τουρισμού κ. Αναστάσιου Λιάσκου μόλις υπήρξαν αποχρώσες ενδείξεις χρηματισμού. Είναι σίγουρο ότι θα δείξει την ίδια ευαισθησία και στο επόμενο κρούσμα διαφθοράς και στο μεθεπόμενο και σ’ όλα τα πολλά που θα έρθουν.
Η πολιτική βούληση της κυβέρνησης είναι σαφέστατη: μηδενική ανοχή στην διαφθορά των κρατικών αξιωματούχων. Μόνο που η βούληση δεν αρκεί. Το δημόσιο παραείναι μεγάλο για να ελεγχθεί και μερικά επιχειρηματικά στοιχήματα παραείναι κερδοφόρα για να καταγγελθεί ο χρηματισμός. Η διαφθορά κολλάει στην κρατική εξουσία, σαν το στρείδι στον βράχο και οι ηθικολογικοί αφορισμοί, όπως και οι τιμωρίες δεν την εξαλείφουν, αλλά απλώς την περιορίζουν οριακά. Ας μην αυταπατώμεθα κι ας μην αυταπατάται η κυβέρνηση ότι η άμεση και η παραδειγματική αποπομπή του κ. Ι. Κεραμιδά θα λύσει το πρόβλημα. Κάποιοι θα θεωρήσουν εαυτούς πιο ατσίδες από το ελεγκτικό σύστημα που έχει φτιάξει το Μέγαρο Μαξίμου. Και θα το επιχειρήσουν πάλι…
Ο θυμόσοφος ελληνικός λαός έχει την παροιμία με «το δάχτυλο στο μέλι». Εκεί βρίσκεται και η λύση του προβλήματος. Για να περιοριστεί η διαφθορά πρέπει να περιοριστεί το «μέλι» (δηλαδή τα χρήματα των φορολογουμένων που διαχειρίζονται οι κρατικοί αξιωματούχοι), και να μειωθούν τα δάχτυλα (δηλαδή οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι).
Το γράφαμε και παλιότερα: H λύση στο πρόβλημα της διαφθοράς είναι απλή, μόνο που λίγοι την προτείνουν, διότι οι απαρτίζοντες σήμερα το πολιτικο-οικονομικό σύστημα βολεύονται στο χαμηλό επίπεδο που έχουμε περιέλθει. Η ιδιωτικοποίηση για παράδειγμα της ΔΕΗ και ταυτόχρονο άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σημαίνει ότι κάποιοι θα χάσουν την δυνατότητα να διορίζουν εκατοντάδες εποχικούς υπαλλήλους. Προτιμάται λοιπόν από τους αποφασίζοντες μια κρατική ΔΕΗ και ολίγον τι βρόμικη, αλλά στο κάτω-κάτω της γραφής μέρος της βρομιάς είναι και δική τους.
«Και τι μας εξασφαλίζει ότι ο ιδιωτικός τομέας θα είναι πιο ηθικός από τον δημόσιο;» μπορεί να ρωτήσει κάποιος. «Στο κάτω-κάτω της γραφής ο επιχειρηματίας για το μόνο που νοιάζεται είναι τα κέρδη του». Σωστά. περισσότερο ηθικός αποκλείεται να είναι. Ούτε όμως και περισσότερο ανήθικος. Όπως απέδειξε ο νομπελίστας οικονομολόγος James Buchanan, με την «Σχολή της Δημόσιας Επιλογής» είναι μύθος να θεωρούμε ότι μόνο ο ιδιωτικός τομέας λειτουργεί με βάση το προσωπικό όφελος. Και οι κρατικοί μηχανισμοί, παρά τις διακηρυγμένες προθέσεις τους, απαρτίζονται από ανθρώπους που φυσικά θα προωθούν τις ιδιοτέλειές τους σε βάρος των κοινωνικών ωφελημάτων, είτε πρόκειται για την εξυπηρέτηση ενός «κολλητού» που έρχεται στην υπηρεσία, είτε για άλλου είδους «εξυπηρετήσεις».
Αυτό που εξασφαλίζει η αγορά είναι ότι οι διαδικασίες ελέγχου αποκεντρώνονται σε ολόκληρη την κοινωνία, αντίθετα με το κράτος που αποκεντρώνει μόνο το κόστος κάποιας επιλογής. Αν δηλαδή μια ιδιωτική επιχείρηση κάνει κάποια προμήθεια υλικών με αυξημένο τιμολόγιο 20% αυτό θα έχει αντανάκλαση στην τιμή του προϊόντος που παράγει και θα τιμωρηθεί από την αγορά. Οι αγοραστές είναι ελεγκτές της ιδιωτικής εταιρίας. Αν ένας δημόσιος οργανισμός αγοράζει με 20% καπέλο, το μόνο που διανέμεται στην κοινωνία (είτε μέσω φορολογίας, είτε τιμής ρεύματος, τηλεφωνήματος κ.λ.π.) είναι το επιπλέον κόστος.
Το πρόβλημα είναι δομικό. Έχουμε μπει χρόνια τώρα σε ένα φαύλο κύκλο διαφθοράς, νομοθετικών ρυθμίσεων, υπέρβασης αυτών των ρυθμίσεων, περισσότερης διαφθοράς νέων ρυθμίσεων για την καταπολέμηση της διαφθοράς και ούτω καθεξής. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η πολυνομία που αναγκαστικά θα έχει «παράθυρα». Τα παράθυρα αυτά θα χρησιμοποιούνται και θα χρειάζονται περαιτέρω ρυθμίσεις κ.ο.κ.
Η διαφθορά είναι αδήριτη συνέπεια του κράτους. Όποιου κράτους. Όταν κάποιοι διαχειρίζονται ξένο χρήμα αναγκαστικά θα έχουν το δάχτυλο στο μέλι. Όσους νόμους και να κάνουμε, τόσες νέες μέθοδοι διαφθοράς θα εφευρίσκονται. Είναι καταδικαστέο μεν, ανθρώπινο δε. Η μόνη λύση είναι το λιγότερο κράτος. Η δημιουργία αντιτιθέμενων συμφερόντων που θα φέρουν σε κάποια ισορροπία το σύστημα.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 21.7.2004
