Η εξέγερση απέδειξε πως το πρόβλημα της Γαλλίας είναι ο διάχυτος ρατσισμός. Δεν ζήτησαν περισσότερα λεφτά οι εξεγερμένοι ούτε καλύτερο κοινωνικό κράτος. Απαίτησαν περισσότερο σεβασμό από το κράτος και την κοινωνία στην οποία ζουν.
Τελικά, ο νόμος και η τάξη επικράτησαν στο Παρίσι και το δόγμα Σαρκοζί περί «μηδενικής ανοχής» στην εγκληματικότητα δούλεψε. Τουλάχιστον, πρόσκαιρα. Τώρα ήρθε η ώρα του απολογισμού της αναπάντεχης έκρηξης. Στη Γαλλία, φυσικά, αυτός ο απολογισμός θα γίνει με πομπώδεις εκφράσεις και περίτεχνες αναλύσεις. Έτσι κι αλλιώς, εκεί θάλλει μόνον η ανάλυση του συμβολικού. Οι Κοινωνικές Επιστήμες στη Γαλλία έχουν από καιρό πάρει… διαζύγιο με την πραγματικότητα.
Στην Ελλάδα, δεν έπρεπε να περιμένουμε εκπλήξεις. Όπως ακριβώς η αριστερή μας ιντελιγκέντσια διαπίστωσε ότι για τη χρεοκοπία της κρατικής «Ολυμπιακής» φταίει ο νεοφιλελευθερισμός, έτσι και για τις ταραχές των απόκληρων στην πλέον κρατικιστική κοινωνία του δυτικού κόσμου, ένοχος είναι ο νεοφιλελευθερισμός -τον οποίο, μάλιστα, απεχθάνονται και εξορκίζουν με κάθε ευκαιρία οι Γάλλοι.
Το αστείο είναι πως αυτή η αριστερή ιντελιγκέντσια μας ζάλιζε τόσον καιρό με τον έρωτά της και για τη Γαλλία (οι περισσότεροι εκεί, έχουν σπουδάσει) αλλά και με το κοινωνικό μοντέλο της Ευρώπης, το οποίο παρουσίαζαν ως αντίπαλο δέος στον «ανάλγητο αγγλοσαξονικό νεοφιλελευθερισμό». Το πιο αστείο είναι πως η κρατικοδίαιτη γαλλική ιντελιγκέντσια -αυτή που θαυμάζουν και διδάσκουν στα ελληνικά πανεπιστήμια- είχε διυλίσει κάθε κώνωπα της υφηλίου, αλλά είχε παραμελήσει να μας πει για το δικό της Τρίτο Κόσμο, τα γκέτο που βρίσκονται μερικά τετράγωνα πιο πέρα από τα κρατικά χρηματοδοτούμενα ινστιτούτα τους. (σ.σ.: Έχετε παρατηρήσει ότι όποιος Γάλλος διανοούμενος αρθρογραφεί για κοινωνικά θέματα είναι πρόεδρος ή διευθυντής σε κάποιο κέντρο ή ινστιτούτο μελετών; Ενδιαφέρον θα ήταν να βρούμε πόσα τέτοια ινστιτούτα… σιτίζουν οι Γάλλοι φορολογούμενοι).
Έτσι, λοιπόν, μετά τις φρου φρου αναλύσεις για τα προβλήματα του νεοφιλελευθερισμού και τις βαρύγδουπες αποφάνσεις περί της καταραμένης παγκοσμιοποίησης μάθαμε από τα καμένα αυτοκίνητα ότι η χώρα- πρότυπο της Ευρώπης έχει κοινωνικό πρόβλημα. Μάθαμε ότι το διαβόητο κοινωνικό κράτος της Γαλλίας δεν εξομαλύνει αντιθέσεις, απλώς τις κρύβει κάτω από το καπάκι της χύτρας. Διαπιστώσαμε ότι το αγγλοσαξονικό μοντέλο δημιουργεί ανισότητες, αλλά είναι εξαιρετικά παραγωγικό σε αντίθεση με το γαλλικό, που δεν είναι παραγωγικό και δημιουργεί ανισότητες.
Στην Ελλάδα, πολλοί έσπευσαν να ασπαστούν την άποψη της ATTAC (μία από τις χιλιάδες γαλλικές οργανώσεις που μάχονται την παγκοσμιοποίηση) ότι «τα λαϊκά προάστια παρουσιάζουν σήμερα το πρόσωπο ενός εργαστηρίου άγριου νεοφιλελευθερισμού, που το συναντάμε άλλωστε και σε άλλα σημεία του πλανήτη».
Νεοφιλελεύθερη (και μάλιστα αγρίως) η Γαλλία; Από πότε; Το 60% της εθνικής της οικονομίας περνά από το κράτος. Ακόμη και αν βάλουμε την Ελλάδα στο δυτικό κόσμο, η Γαλλία παραμένει πρωταθλήτρια του κρατικισμού.
Ακούγοντας όμως, και διαβάζοντας τις πολλές συνεντεύξεις που έδωσαν οι εξεγερμένοι των Παρισίων, υπήρχε μια διαφορετική κοινή συνιστώσα. Αυτή δεν είχε να κάνει με κάποιου τύπου οικονομικό αποκλεισμό, αλλά με πολλούς κοινωνικούς αποκλεισμούς. Όλοι μίλησαν για τη συμπεριφορά των αστυνομικών, που κάνουν διακρίσεις στους έγχρωμους, για το γεγονός ότι κανείς δεν τους φέρεται σαν να είναι Γάλλοι πολίτες. Εξέφρασαν μέχρι το παράπονο ότι δεν μπορούν να διασκεδάσουν εκτός των περιχώρων, που τους έχουν στοιβάξει.
Αυτή η εξέγερση απέδειξε πως το βασικό πρόβλημα της Γαλλίας είναι ο διάχυτος ρατσισμός. Δεν ζήτησαν περισσότερα λεφτά οι εξεγερμένοι ούτε καλύτερες υποδομές κοινωνικού κράτους (αφήστε το γεγονός ότι έκαψαν ακόμη κι αυτές που υπήρχαν). Απαίτησαν περισσότερο σεβασμό από το κράτος και την κοινωνία στην οποία ζουν.
Το ζήτημα είναι ότι για μία ακόμη φορά οι Γάλλοι, με σημαιοφόρο την αριστερή ιντελιγκέντσια, τρέχουν να λύσουν το λάθος πρόβλημα. Αντί να δουν πως σε αυτήν την ιστορικά ανεχτική κοινωνία αναπτύσσονται τέτοια φαινόμενα ρατσισμού, καταφεύγουν στην εξίσωση «πρόβλημα ίσον νεοφιλελευθερισμός», αναλύουν με περίτεχνους όρους το συμβολικό, ενώ η πραγματικότητα έχει πια το πρόσωπο του κ. Ζαν- Μαρί Λεπέν.
Γιατί τα λέμε όλα αυτά; Γιατί και οι δικοί μας «διανοούμενοι με τη μεγαλύτερη επιρροή» εκεί σπούδασαν και τον ίδιο δρόμο ακολουθούν. Προσπερνούν, αφορίζοντας, απλώς το ρατσισμό, πολεμούν το φαντασιακό νεοφιλελευθερισμό, μέχρι να «σκάσουν» κι εδώ κάποιου τέτοιου τύπου προβλήματα. Αλλά και για τότε, ο ένοχος ήδη έχει βρεθεί. Είναι, φυσικά, ο νεοφιλελευθερισμός…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 21.11.2005
