Γιατί δεν ενοχλείται κανείς από την ύπαρξη του μεταξικού νόμου που λογοκρίνει έργα τέχνης, ενώ γίνεται τόσο θόρυβος μόλις εφαρμόστηκε;
Είναι δικαιολογημένη η οργή όλου του καλλιτεχνικού κόσμου για τη λογοκριτική παρέμβαση στην έκθεση Art Athina. Τα έργα τέχνης δεν ορίζονται ούτε από την χωροφυλακή ούτε από κόμματα που αποζητούν μερικά λεπτά δημοσιότητας παραπάνω, στα τηλεοπτικά παράθυρα.
Είναι όμως εν μέρει υποκριτικό να σχίζουν τα ιμάτιά τους όλοι για μια παρέμβαση των οργάνων της πολιτείας – παρέμβαση η οποία μπορεί να είναι αναχρονιστική, μπορεί να παραπέμπει σε άλλες εποχές, μπορεί να είναι σκοταδιστική, αλλά είναι απολύτως νόμιμη! Και είναι να απορεί κανείς γιατί ενίστανται άπαντες στην εφαρμογή του νόμου, ενώ κανείς δεν γκρινιάζει για την ύπαρξή του.
Γιατί δεν ενοχλείται κανείς από την ύπαρξη αυτού του μεταξικού νόμου που λογόκρινε το έργο της κ. Εύας Στεφανή, ενώ γίνεται τόσο θόρυβος τώρα που εφαρμόστηκε ο νόμος; Γιατί δεν γκρίνιαξε κανείς όταν θεσπίστηκε ο τυποκτόνος νόμος των αγωγών, ενώ τώρα όλοι διαμαρτύρονται; Γιατί δεν υπάρχει ένσταση κάποιας Ενωσης Συντακτών για τον νόμο που απαγορεύει τη φωτογράφηση υπόπτων έξω από τα δικαστήρια, ενώ ταυτόχρονα δεν υπάρχει διαμαρτυρία όταν κάποιοι ύποπτοι για πολιτικούς λόγους διαπομπεύονται με χειροπέδες;
Η Ελλάδα έχει ίσως το πιο λογοκριτικό νομικό πλαίσιο στον δυτικό κόσμο. Ακόμη και το Σύνταγμά της, αυτό που πρέπει να διαφυλάσσει τις ελευθερίες του ατόμου, προβλέπει λογοκρισία σε πλείστες όσες περιπτώσεις. Κανείς δεν ενοχλείται από το άρθρο 14 του Συντάγματος που προβλέπει «κατάσχεση εφημερίδων για «α) προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας, β) προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας, γ) δημοσίευμα που αποκαλύπτει πληροφορίες για τη σύνθεση, τον εξοπλισμό και τη διάταξη των ενόπλων δυνάμεων ή την οχύρωση της Χώρας ή που έχει σκοπό τη βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος ή στρέφεται κατά της εδαφικής ακεραιότητας του Kράτους, δ) άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα τη δημόσια αιδώ, στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος». Είναι σίγουρο ότι όλοι θα ξεσηκωθούν αν υπάρξει κατάσχεση εφημερίδας με βάση αυτή καθ’ αυτή τη συνταγματική επιταγή.
Υποκρισία; Πιθανόν. Πιθανότερη όμως μια άλλη εκδοχή. Στην Ελλάδα οι νόμοι θεωρούνται ρυθμίσεις άνευ σημασίας. Γι’ αυτό και ουδείς τους συζητάει πριν περάσουν και όλοι εξεγείρονται σαν εφαρμοστούν.
Σε όλες τις χώρες του κόσμου οι νομοθετικές πρωτοβουλίες ξεσηκώνουν θύελλα συζητήσεων. Οι μαζικοί φορείς καταθέτουν τις απόψεις τους. Γίνονται διαδηλώσεις για ρυθμίσεις που πλήττουν πληθυσμιακές ομάδες. Γίνεται «λόμπινγκ» εκ μέρους των εταιρειών ή και συνδικαλιστικών φορέων. Υπάρχει ενδελεχής εξέταση κάθε άρθρου. Στην Ελλάδα οι νομοθετικές πρωτοβουλίες εκδηλώνονται για να έχουν μερικά λεπτά δημοσιότητας οι υπουργοί, για να εκστομίζουν μερικές ομιλίες οι εθνοπατέρες στη Βουλή (τις οποίες θα δείξουν στα τοπικά τους κανάλια) και να γίνονται μονόστηλα στις εφημερίδες. Μετά τους ξεχνούν άπαντες, μέχρι να εφαρμοστούν. Τότε ξεσηκώνονται άπαντες. Οχι κατά του νόμου, αλλά ενάντια σε εκείνους που τον εφαρμόζουν.
Το θέμα λοιπόν δεν είναι μόνο η λογοκριτική παρέμβαση της Ελληνικής Αστυνομίας στο Art Athina. Το πρόβλημα βρίσκεται στο νομοθετικό πλαίσιο. Πολλοί εφησυχάζουν από το γεγονός ότι στην Ελλάδα η νομοθεσία συνήθως καθεύδει και δεν διαμαρτύρονται για τις νάρκες που φωλιάζουν εντός της. Πιστεύουν ότι «κάποιοι νόμοι δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστούν» και γι’ αυτό δεν πρέπει να ανησυχούμε που ισχύουν. Ερχεται, όμως, η στιγμή που κάποιος κρατικός λειτουργός τους ξυπνάει. Και αυτό είναι διπλά άδικο. Αδικο γιατί εφαρμόζονται επιλεκτικά επί των αδυνάτων και άδικο επειδή δεν εφαρμόζονται για όλους.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 5.6.2007