Η αποθέωση της επικοινωνίας δείχνει την φτώχεια της ανάλυσης συνοδευόμενη από την σχεδόν έμφυτη συνωμοσιολογία μας. Αφαιρούμε από την πολιτική την ουσία της, που είναι οι λύσεις των προβλημάτων του τόπου, και την συρρικνώνουμε σε ασκήσεις επικοινωνίας.
«Αν όλα πάνε άσχημα, ρίξτε το φταίξιμο στον Τύπο», είχε παραγγείλει στους βοηθούς του ο σύμβουλος επικοινωνίας του προέδρου Μπιλ Κλίντον, ο ομογενής Γεώργιος (αγγλιστί Τζορτζ) Στεφανόπουλος. Στη Νέα Δημοκρατία ισχύει κάτι παραπλήσιο: «Αν όλα πάνε άσχημα, ρίξτε το φταίξιμο στην επικοινωνία». Αυτό όμως είναι ελάχιστα αληθές, καθ’ ολοκληρίαν παραπλανητικό και εξόχως βολικό για τα στελέχη της κεντροδεξιάς παράταξης.
Αυτά δεν τα λέμε σήμερα. Τα γράφαμε την 1η Δεκεμβρίου 2002 όταν και τότε είχαν πληθύνει οι άκριτες κι ανόητες φωνές ότι τα προβλήματα της Νέας Δημοκρατίας ήταν επικοινωνιακού χαρακτήρα. Τότε, είχε και πάλι φοβικά αποθεωθεί η επικοινωνία του ΠΑΣΟΚ και πολλοί πίστεψαν ότι με κάποια τηλεοπτικά τρικ η νυν αξιωματική αντιπολίτευση θα κέρδιζε τις εκλογές. Φυσικά η θρυλούμενη «επικοινωνιακή υπεροχή» του ΠΑΣΟΚ, δεν έσωσε τις εκλογές. Η πραγματικότητα ήταν πολύ πιο ξεροκέφαλη από την εικόνα.
Αυτή η αποθέωση της επικοινωνίας είναι βολική για τα στελέχη κάθε παράταξης. Κατ’ αρχήν όλοι μπορούν να μεταθέσουν τις ευθύνες τους. Κάθε υπουργός μπορεί να πει: «δεν φταίω εγώ. Η επικοινωνία φταίει». Δεύτερον, ουδείς μπαίνει στον κόπο να σκεφτεί, να αναλύσει λίγο παραπέρα για τα ζητήματα που ταλανίζουν τον τόπο. Όλοι πετούν ένα βαρύγδουπο «το πρόβλημα είναι επικοινωνιακό» και νομίζουν ότι ξεμπέρδεψαν από τα πραγματικά προβλήματα.
Η δεύτερη ζημία που προκαλεί η επικοινωνιολαγνεία είναι η έργω επανάπαυση. Αν πεισθούμε ότι όλα είναι επικοινωνιακά, ουδείς θα προσπαθήσει να κάνει λίγο καλύτερα την δουλειά του. Όλοι θα επαναπαυτούν ότι ασχέτως των δικών τους ενεργειών ή/και παραλείψεων υπάρχει ένα μαγικό ραβδάκι που θα ακουμπήσει τα ΜΜΕ και τα προβλήματα παύουν να παρουσιάζονται ως προβλήματα. Έτσι όμως δεν πρόκειται να διορθωθεί τίποτε. Μέχρι τα προβλήματα που …έπαψαν δια της επικοινωνίας να είναι προβλήματα, να σηκώσουν εκ νέου κεφάλι.
Ένα παράδειγμα: χειμώνας έρχεται και θα πλημμυρίσουν κάποια μέρη της Ελλάδος. Θα δημιουργηθεί η γνωστή επικοινωνιακή κρίση. Τα κανάλια θα δείχνουν χείμαρρους. Θα παρουσιάζουν συνεντεύξεις ανθρώπων που έχτισαν πάνω στα ρέματα (νύχτα για να μην τους αντιληφθεί το κράτος) να ωρύονται «που είναι το κράτος;» Φέτος η διαχείριση μπορεί να είναι απλή και αποτελεσματική. Είκοσι χρόνια ΠΑΣΟΚ επέτρεψε κι ευλόγησε την αυθαιρεσία -μέχρι κι άγαλμα προς τιμήν της ήθελε να κάνει. Ουδείς θα μπορεί να ρίξει ψόγο στη νυν κυβέρνηση για τις πλημμύρες. Αν όμως δεν υπάρξει μια αποφασιστική οικιστική πολιτική το φθινόπωρο του 2005, όταν θα έχουμε και πάλι πλημμύρες, καμιά επικοινωνιακή πολιτική δεν θα μπορεί να σώσει την κυβέρνηση από το πολιτικό κόστος. Όσοι πουν ότι «φταίει το ΠΑΣΟΚ» απλώς θα γίνουν περίγελος. Άρα η επικοινωνιακή πολιτική για τις πλημμύρες δεν φτάνει. Χρειάζεται και η πραγματική πολιτική. Η λύση του προβλήματος.
Η αποθέωση της επικοινωνίας που γίνεται στην ελληνική κοινωνία δείχνει την φτώχεια της ανάλυσης συνοδευόμενη από την σχεδόν έμφυτη συνωμοσιολογία μας. Αφαιρούμε από την πολιτική την ουσία της, που είναι οι λύσεις των προβλημάτων του τόπου, και την συρρικνώνουμε σε ασκήσεις επικοινωνίας. Αν ήταν όμως έτσι τα πράγματα τότε δεν θα χρειαζόμασταν πολιτικούς. Θα αναθέταμε την διακυβέρνηση της χώρας σε διαφημιστές.
Πρέπει να καταλάβουμε ένα πράγμα. Η επικοινωνία είναι μία συνιστώσα της πολιτικής. Δεν είναι το άπαν. Είναι όπως το μέικαπ στις γυναίκες. Βοηθά να τονίζονται τα όμορφα χαρακτηριστικά και να υποβαθμίζονται τα άσχημα, αλλά δεν μπορεί να κάνει το άσπρο μαύρο. Ακόμη κι αν το επιτύχει μία φορά, ακυρώνεται μετά συνολικά. Οι ψεύτες τον πρώτο χρόνο χαίρονται…
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι είναι άδικο να βαρύνεται η επικοινωνιακή ομάδα της κυβέρνησης με όλα τα αμαρτήματα του κρατικού και κυβερνητικού μηχανισμού. Κάνουν λάθος. Τα πράγματα είναι χειρότερα. Στην πολιτική τα πράγματα δεν κρίνονται ως δίκαια ή άδικα. Κρίνονται ως αποτελεσματικά ή μη. Η τάση των στελεχών της Ν.Δ. να φορτώνουν τα πάντα στην επικοινωνία είναι επικίνδυνη πρακτική για τη κυβέρνηση. Την αποπροσανατολίζει, την πιέζει να ασχοληθεί με τα στολίδια, ενώ στο τέλος της τετραετίας θα κριθεί για τα προβλήματα. Γι’ αυτό καλά είναι να ρίξει το βάρος στις λύσεις και μετά να κοιτά την εικόνα. Η τελευταία θα είναι καλή αν είναι αποτελεσματική η πολιτική που την δημιούργησε.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 26.9.2004
