Δεν ήταν μικρό πράγμα η κατάκτηση του κυπέλλου από την Εθνική μας Ομάδα, αλλά για όνομα του Θεού! Ήταν απλώς ποδόσφαιρο! Μπράβο στα παιδιά που τα κατάφεραν, αλλά η αντιστοιχία του πραγματικού με το σκηνικό που στήθηκε απέχει μακράν.
«Που να ‘ναι τώρα οι συντηρητικοί,
που να ‘ναι οι μετρημένοι…»
Δ. Σαββόπουλος «Το Κούρεμα» 1990
Να, που ο Σαββόπουλος δεν έγραψε μόνο το «Εθνική Ελλάδος γεια σου…». Τραγούδησε κι άλλα πράγματα που θα μπορούσαν να ταιριάζουν στην περίσταση. Την περασμένη Δευτέρα, λοιπόν, όλες οι εφημερίδες έμοιαζαν περισσότερο με τα δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης παρά μ’ αυτό που είναι. Μέχρι και η μετρημένη εφημερίδα γνώμης «Εστία» είχε τυπώσει (για πρώτη φορά στην ιστορία της;) έγχρωμη φωτογραφία. Η εφημερίδα της Αριστεράς «Αυγή» έβγαλε παράρτημα! Οι πρώτες σελίδες ακόμη και των κατά τεκμήριο σοβαρών εφημερίδων θύμιζαν αθλητικά φύλλα. Ήταν μονοθεματικές και με συνθήματα. Δεν είχαν την είδηση -αυτή την ήξεραν όλοι- δεν εξέφραζαν άποψη, απλώς θριαμβολογούσαν. Φίλος ρώτησε αν η δημοσιογραφική ομοβροντία στα ελληνικά περίπτερα είχε προηγούμενο σε χώρες τις Δύσης, στις οποίες τώρα πια (μετά το γκολ του Άγγελου Χαριστέα) ανήκουμε. Δεν νομίζω. Μάλλον εκεί είναι συνηθισμένοι σε προκρίσεις και δεν μεταμφιέζονται όλες οι εφημερίδες σε αθλητικές. Εμείς, όπως θα ‘λεγε πάλι ο μεγάλος τροβαδούρος «ήμασταν πάντοτε μιας ήττας που νικάει την εξουσία, και ξαφνικά μας παρεδόθη. Τι τραγωδία! Τι τραγωδία!».
Ήταν υπερβολικό αυτό το ξέσπασμα μετά την κατάκτηση του τροπαίου; Και ναι και όχι. Το αυθόρμητο λαϊκό πανηγύρι που στήθηκε σε όλες τις πλατείες της χώρας δεν μπαίνει σε τέτοιες κατηγοριοποιήσεις. Κάθε πανηγύρι πρέπει να είναι υπερβολικό, αλλιώς δεν είναι πανηγύρι. Κάθε πανηγύρι αναγκαστικά κινείται μεταξύ του φολκλόρ και του κιτς -όπως καλή ώρα οι γαλανόλευκοι στηθόδεσμοι που κυκλοφόρησαν. Παλαντζάρει μεταξύ του αυθόρμητου και του φτιαχτού για την προσοχή της πανταχού (πλέον) παρούσας κάμερας. Μεταξύ του ερωτισμού και του σεξισμού. Των ευφυών και των χυδαίων συνθημάτων. Κάθε αυθόρμητο πανηγύρι είναι λίγο απ’ όλα. Δύσκολα κρίνεται ακόμη και στην υπερβολή του.
Αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει είναι το πώς σύρθηκε η γνωμηγεσία της χώρας. Πολιτικοί και δημοσιογράφοι, διανοούμενοι και καλλιτέχνες ανέδειξαν τις νίκες της Εθνικής μοναδικό θέμα στην ατζέντα του δημόσιου διαλόγου. Όχι κυρίαρχο -το οποίο επίσης θα συνιστούσε υπερβολή- αλλά μοναδικό. Τα δελτία ειδήσεων έγιναν μονοθεματικά. Οι σχολιογράφοι βούτηξαν την πέννα τους στην υπερβολή. Γράφτηκαν σενάρια έπους, με Μπουμπουλίνες και Μεγαλέξαντρους, με ήρωες και μαραθονωμάχους. Οι άνκορμεν βάφτηκαν με τα εθνικά χρώματα -τρεις από δαύτους κατά κυριολεξία: έβαψαν τα πρόσωπά τους μπλέ! Τα δελτία ειδήσεων ξεκινούσαν με τον Εθνικό ύμνο. Για δεκαπέντε σχεδόν μέρες ολόκληρη η Ελλάδα ήταν μια απέραντη κερκίδα. Ακόμη και η εκκλησία φόρεσε ποδοσφαιρικό κασκόλ. Ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος είχε κάτι να πει μετά από κάθε ματς. Είχε πάρα πολλά να πει προχθές την ημέρα της επιστροφής των παικτών μας από την Πορτογαλία. Έβγαλε λόγο κανονικό. Αλήθεια! Τι ήθελε η θρησκευτική ηγεσία σε ένα πανηγύρι της μπάλας;
Εντάξει! Δεν ήταν μικρό πράγμα η κατάκτηση του κυπέλλου από την Εθνική μας Ομάδα, αλλά για όνομα του Θεού! Ήταν απλώς ποδόσφαιρο! Μπράβο στα παιδιά που τα κατάφεραν, αλλά η αντιστοιχία του πραγματικού με το σκηνικό που στήθηκε απέχει μακράν. Οι νίκες στα γήπεδα της Πορτογαλίας δεν αντικατοπτρίζουν την Ελλάδα του παρόντος. Ούτε καν το ελληνικό ποδόσφαιρο. Έχουν να κάνουν περισσότερο με ένα δυνητικό μέλλον της χώρας. Ενός κοσμοπολίτικου έθνους που δεν ενοχλείται για το γεγονός ότι ένας «αλλογενής», ένας Γερμανός, φόρεσε το εθνόσημο στο πέτο, όπως έκανε ο κ. Ότο Ρεχάγκελ προχθές στο προεδρικό μέγαρο. Έχει να κάνει με μια χώρα που αφομοιώνει την ξένη εμπειρία και φτιάχνει καλύτερες εθνικές ομάδες, καλύτερες συνθήκες ζωής, καλύτερη οικονομία. Μια χώρα που μπορεί να γίνει καλύτερη στα πάντα.
Ήταν υπερβολικές οι αντιδράσεις μας σ’ αυτή την ανέλπιστη επιτυχία; Ήταν. Το κυριότερο όμως πρόβλημα είναι πως απεδείχθη, για μια ακόμη φορά, είναι ότι λείπουν οι ηγεσίες από τον τόπο. Φορούν χωρίς περίσκεψη τα χρώματα του οπαδού. Ακολουθούν αντί να ηγούνται. Κι αυτό είναι σοβαρότερο πρόβλημα απ’ ότι οι υπερβολές του πλήθους…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 7.7.2004
