Το πείραμα που κάνει τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει προηγούμενο στον κόσμο. Προσπαθεί να ενώσει λαούς, μνήμες και Ιστορίες κάτω από κάτω από ένα Καταστατικό Χάρτη Αρχών.
Κάπου εκεί ανάμεσα στους «Πάτριοτ» και τα συρμάτινα πλέγματα της παραλίας (που προτάσσουν τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ) ανάμεσα στα μέτρα ασφαλείας και τις φωνές περί της αδιευκρίνιστης -αλλά φημολογούμενης ως εφικτή- «άλλης πολιτικής», η Ευρώπη δίνει στη Χαλκιδική το δικό της ραντεβού με την Ιστορία. Συζητά για να αποκτήσει καταστατικό χάρτη που θα ορίσει τη ζωή 500 εκατομμυρίων ανθρώπων τις επόμενες δεκαετίες. Διαλέγεται αν θα συνεχίσει να παραμένει μια Κοινή Αγορά ή θα συνεχίσει να προχωρά για να γίνει κρατική οντότητα. Συζητά τι θα κάνει με τους μετανάστες που φτάνουν κατά κύματα στις ακτές της και μένουν κατά εκατομμύρια στα εδάφη της. Συζητά -ως οφείλει ως οικονομικός και (φέρελπις) πολιτικός- γίγαντας, για το πρόβλημα Ιράν και την παγκόσμια τρομοκρατία. Στη Σιθωνία της μικρής Ελλάδος η Ευρώπη κοιτάζεται στον καθρέφτη, άσχετα αν η μικρή Ελλάς κοιτάζει τις χρηματιστηριακές επιδόσεις του κ. Νεονάκη.
Η αλήθεια είναι πως αυτή τη στιγμή η Ευρώπη είναι αμήχανη. Ο Πόλεμος του Ιράκ μοιάζει να την δίχασε βαθιά, αλλά κατ’ ουσία εμφάνισε τις διαφορές των αντιλήψεων που υπάρχουν στην αποκαλούμενη «Γηραιά Ήπειρο». Όσα διημείφθησαν τους τελευταίους μήνες δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου των διαφωνιών ενός της ευρωπαϊκής οικογένειας. Ας μην είμαστε αυστηροί. Το πείραμα που κάνει τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει προηγούμενο στον κόσμο. Προσπαθεί να ενώσει λαούς, μνήμες και Ιστορίες κάτω από κάτω από ένα Καταστατικό Χάρτη Αρχών. Μπορεί να το θεωρούμε εύκολο, αν ξεχάσουμε ότι μόλις πριν 60 χρόνια αυτοί οι λαοί σφαζόταν μεταξύ τους, ότι π.χ. η Βρετανία καλείται να αποκτήσει Ευρωπαϊκό Σύνταγμα όταν αρνήθηκε πεισματικά αιώνες τώρα να αποκτήσει Βρετανικό.
Μόνο που η Ιστορία γράφεται με υπερβάσεις και όχι με εμμονές. Και αυτή την υπέρβαση πασχίζουν οι εντός των τειχών της Σιθωνίας, άσχετα αν την διακηρύσσουν οι εκτός.
Έτσι, η Ευρώπη αυτές τις μέρες:
Προσπαθεί να βρει τα όρια της ανοχής στη μετανάστευση όταν έχει παράδοση στις μη-ανεκτικές πολιτικές (ο φασισμός ήταν ευρωπαϊκό φαινόμενο), όταν ταυτόχρονα γηράσκει ο πληθυσμός της και χρειάζεται επειγόντως νέα εργατικά χέρια, όταν η άνοδος του βιοτικού επιπέδου αυξάνει την εγκληματικότητα και οι μετανάστες συμβάλουν σ’ αυτή.
Προσπαθεί να βρει τη χρυσή τομή μεταξύ της παράδοσης του «κοινωνικού κράτους» και της αναγκαίας αύξησης της παραγωγικότητας.
Προσπαθεί να βρει ένα διακριτό ρόλο σε ένα διαρκώς παγκοσμιοποιούμενο περιβάλλον χωρίς να πέσει στην εθνοτική παγίδα.
Προσπαθεί να συμβιβάσει εθνικές ευαισθησίες με κοινές πολιτικές.
Προσπαθεί να φτιάξει μια πολυπολιτισμική ουτοπία βασιζόμενη σε κάποιες πανανθρώπινες αρχές.
Όλα αυτά τα μεγάλα διλήμματα εξαφανίζονται στο 72σέλιδο προσχέδιο του Συντάγματος που από σήμερα συζητείται στη Χαλκιδική. Είναι ένα σημαντικό κείμενο παρά τους εμφανείς συμβιβασμούς που εμπεριέχει. Ήρθε η ώρα να το συζητήσουμε σοβαρά και «Εμείς οι Πολίτες της Ευρώπης…» που στο κάτω-κάτω της γραφής το υπογράφουμε…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή» στις 20.6.2003
